Владимир Путин Федерал Жыйылыугъа Посланиясы бла кезиулю кере сёлешгенди. Хар замандача, ол къыралда болумгъа багъа бичгенди,  Россейни жууукъ жыллада айныууну баш жолларын туура этгенди.
Алай бу жол Послание  социал жанына тартханды. Бу шартха эс бурчугъуз: Президент социал проблемаланы юслеринден 1 сагъат бла 15 минут сёлешгенди, халкъла аралы болумгъа уа жаланда 15 минут бёлгенди.  Биз  ол салгъан борчла, аны буйрукълары бла сизни къысха шагъырей этебиз.

Социал бёлюм
Президент халкъны санын сакълауну бла юйюрлеге тутхучлулукъ этиуню баш борчладан бирине санагъанды. «Адамла ахшы тюрлениулени жууукъ заманда шарт сезер ючюн барыбыз да къадалып ишлерге борчлубуз»,- дегенди. 2024 жылгъа халкъны саны ёсюп башларча этерге кереклисин чертгенди. Анга не мадарла себеплик этериклерин да айтханды: сабийле ючюн ахча алгъанланы санын кёбейтирге; сабийлери болгъан юйюрле ипотека кредит алгъанда, алагъа льготаланы биринчи жыллада угъай, ахырына дери берирге.
Сакъат, къыяулу балаларына, инвалид болуп туугъан сабийлеге къарагъанлагъа пособияны эки кере кёбейтиуню къырал башчы дурус кёргенди. Юч эм андан да кёп сабийлери болгъан юйюрлеге ипотека кредитлерин жабаргъа федерал бюджетден 450 минг сом бёлюрге, жеринден тепдирилмеген ырысхыгъа салыннган налогну азайтыргъа, 6 сотохдан кёп болмагъан жер участка ючюн налогну уа алмазгъа кереклисин айырып айтханды.
Жарлылыкъны къурутуугъа да энчи эс бурургъа чакъыргъанды. Пенсиялагъа, ай сайын тёленнген пособиялагъа къошулгъаны пенсиячылагъа жашау этерге жетерик ахчаны бек аз ёлчеминден уллу болургъа керекди дегенди. Гитче кредитле бериуню рыногун тап халгъа келтирирге, ишсиз къалгъанлагъа ипотека каникулла кийирирге, кеслерине журтла ишлегенлеге болушууну программасын жарашдырыргъа кереклисин шарт айтханды.

Саулукъ сакълау
«Медицина болушлукъ игилене баргъанча кёрюнеди, алай бизни адамларыбыз анга ыразы тюйюлдюле. Аны да ангыларчады: керекли специалистге кирир ючюн кёп заманны сакъларгъа тюшген кезиуле кёп болуучудула, саулугъунга терк да, хакъсыз да  къаратыр онг жокъду»,-деп, Владимир Путин ол халны тюрлендирир ючюн не этерге керек болгъанын айтханды: «Земский доктор» деген программагъа къатышыргъа сюйгенлени жыл санларына чек салмазгъа; ишлеп башлагъан врачлагъа 1 миллион сом, фельдшерлеге уа 500 минг сом тёлерге.
Андан сора къыралны оноучусу паллиатив болушлукъну юсюнден законну не къадар терк къабыл кёрюрге кереклисин эсгертгенди. Онкология ауруулагъа къажау кюрешге жууукъ алты жылны ичинде бек аздан 1 триллион сом бёлюнюрюгюн билдиргенди.

Экология
Мында бек уллу проблемагъа коммунал къалгъан-къулгъанланы санап, Президент власть органланы барысындан да адамларыбызны жарсыуларына къол булгъап турурларын къояргъа, кир-кипчик бла байламлы тийишли мадарла этерге чакъыргъанды эмда быллай борч салгъанды: жууукъ эки жылны ичинде шахарланы тийрелеринде багуш жыйылгъан 30 жерни жабаргъа, андан сора алты жылны ичинде уа къалгъанларын да къурутургъа.
Минприродагъа уа битеу заповедниклени тинтип чыгъаргъа, аланы кадастр эсепге алдырыргъа, аллай тийреледе къурулуш бардырыргъа эркин этмеген закон жарашдырыргъа буюргъанды.

Билим бериу
«200 минг чакълы сабий энттада кереклисича жылытылмагъан, сууу, канализациясы да болмагъан школлагъа жюрюйдю. Аллай болумда тюзлюкню, тенг онгланы юслеринден сёзле ачыуландырмай не этсинле?» - дегенди къырал башчы.
Президент 2021 жылгъа Россейни битеу школлары да тап халгъа келтирирге кереклисин, алада терк ишлеген Интернет болурун чертип айтханды. 2020 жылгъа уа «Земский учитель» деген программаны да жашауда бардырып башлауну, анга кёре эллеге эмда гитче шахарлагъа кёчерге сюйген устазлагъа бир жолгъа бирер миллион сом тёлеуню дурус кёргенди.

Маданият
«Медицина эмда билим бериу организацияла файдаларына салыннган налогдан эркин этилгендиле. Алай ол льгота 2020 жылда январьда бошалады. Аны болжалсыз этиуню эмда регион, муниципал музейлеге,театрлагъа, библиотекалагъа да аллай льгота бериуню тюзге санайма»,-дегенди Путин.
Президент оюм этгенден, алай бла маданият мехкемеле жыл сайын 4 миллиард сомну аяргъа эмда аны айныуларына бла ишчилерини хакъларына къоратыргъа боллукъдула.

Бизнес
«Тюзлюк бла бардырылгъан бизнесге «статья жюк болуп турургъа»  керек тюйюлдю.  Экономика бузукълукъла бла байламлы тинтиуле бардырыуну эмда адамны бегитип турууну болжалларын къайтарып созууну сылтауларына чек салыргъа тийишлиди»,-дегенди Президент.
Ол бизнесге къысыулукъ этилгенини юсюнден билдириуле басмаланырча онгла къураргъа, 2021 жылгъа дери контроль эмда надзор жаны бла норматив актланы жангыртыргъа, законланы шёндюгю технология болумгъа келиширча этерге,цифралы экономика бла байламлы законопроектлени не къадар терк къабыл кёрюрге кереклисин эсгертгенди.

Тыш политика эм  аскер
«АБШ  орта эмда гитче узакълыкъгъа учхан ракеталаны юсюнден келишимден кеси аллына чыкъгъанына да къарамай, Россей аллай сауутланы Европада биринчи болуп орнатырыкъ тюйюлдю,-дегенди Путин.- Америка андан чыгъар ючюн жалгъан даула этип кюрешгенди, Вашингтонну НАТО-да партнёрлары уа анга угъай дерге базынмагъандыла… Болсада америкалыла Европада аллай ракеталаны салсала, Россей да тынгылап турлукъ тюйюлдю».
   Жангы россейли сауутланы, ол санда «Сармат» деген континентле аралы баллистикалы ракетаны сынауну юсюнден айта, Путин ол иш графикге кёре баргъанын чертгенди. Ол айтханнга кёре, суу тюбюнде адамсыз жюзген, ракеталаны да жюрютген   «Посейдон» атлы  биринчи  атом къайыкъ жаз башында тенгизге жиберилликди.
«Пересвет» деген аскер лазерле уа быйылны ахырында къалауурлукъ этип башларыкъдыла.  Жангы, тауушдан да терк учхан, тенгизде, жерде да илишанны ычхындырмагъан «Циркон» ракета да  жарашдырыла турады. «Авангард» комплекс а кёп санда чыгъарылып башланнганды.