Урысейр къэрал щхьэхуиту щытащ икIи щытынущ

Дыгъуасэ УФ-м и Пре­зидент Путин Владимир утыку кърихьащ УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым Зэ­рызыхуигъазэр.

Абы ­теухуа зэIущIэм ­кърагъэблэгъат УФ-м ФедерацэмкIэ и Советым хэтхэр, Къэрал Думэм и депутатхэр, Правительствэм щыщхэр, Конституцэ судым, Суд Нэхъыщхьэм, Арбитраж судым я унафэщIхэр, ХэхакIуэ комиссэм, Къэзыбж палатэм я унафэщIхэр, Урысей Федерацэм и Жылагъуэ палатэм, Къэрал Советым хэтхэр, хэгъэгу Iэтащхьэхэмрэ хабзэубзыху органхэм я уна­фэщIхэмрэ, политикэ, жы­лагъуэ, дин лэжьакIуэхэр. Мы гъэм Путиным и Зэ­рызыхуигъазэр къатыжынущ газет, журнал, телевиденэ, хъыбарегъащIэ агентствэ, интернет къыдэкIыгъуэ зэмылIэужьыгъуэхэм щы­лажьэ журналист 761-м, абы хамэ къэрал щыщ ди лэжьэгъухэри яхэту. Иджырей зэIущIэр 25-нэщ, абы щыщу илъэс 15-м Зэрызыхуа­гъазэр Путин Владимир ищIыну къыхуихуащ.
УФ-м и Президентым нэхъыщхьэхэм я гугъу ищIын ипэкIэ жиIащ Зэрызыхуа­гъазэм лъабжьэ хуэхъуар ди къэралым и псэукIэ, экономикэ зыужьыныгъэм и хэ­кIыпIэхэр къэгъэлъэгъуэныр зэрыарар, псом хуэмыдэу накъыгъэ унафэхэм къы­щыхьа лъэпкъ проектхэр ­гъащIэм хэпща зэрыхъунум къызэрытеувыIэнур дыщIигъуащ. «Абыхэм я зэхэ­лъы­кIэмрэ зытегъэпсыхьа Iуэхугъуэхэмрэщ ди къэралым и цIыхухэр нэхъыбэу зыгъэ­пIейтейр. Лъэпкъ проектхэр, къапщтэмэ, цIыхухэм, къы­дэкIуэтей щIэблэм я псэукIэр егъэфIэкIуэным, нэхъ тынш щIыным теухуауэ аращ, ар и кIэм нэсу щыдгъэзэщIэфынур Урысейм жыджэру зиужьмэщ. ЗэрыгурыIуэгъуэщи, ди къалэнхэр зэман кIыхьым тещIыхьащ, ауэ япэ игъэщыпхъэ Iуэхухэм нобэ щыщIэдзауэ делэжьын ­хуейщ. Зитлъэфыхьыну зэман диIэкъым, ар къызэ­рыдэмэщIэкIым мызэ-мытIэу сытепсэлъыхьащ, фэри фыщыгъуазэщ. Пэжщ, лэжьыгъэ къытпэ­щылъыр къызэрыгуэкIкъым, гугъущ, ауэ ар щхьэу­сыгъуэ тщIыуэ дызыщIэ­хъуэпсхэмрэ зэдгъэхъулIэн хуейхэмрэ дгъэмащIэ хъу­нукъым. Сыт щхьэкIэ жы­пIэмэ, ар дунейм къыщекIуэкIымрэ зэманым къытхуигъэувхэмрэ дазэры­пэджэжын къарущ. Дэ псынщIэу ипэкIэ дыкIуэтэн хуейщ. «Ар хъунукъым», «мор гугъущ», «ар тхузэ­фIэкIынукъым» жызыIэхэр зэхызох, апхуэдэ еплъыкIэ зиIэм гъунэгъу зыкъытхуимыщIмэ нэхъыфIщ, блэкIам хаша гъуэгум тыншу ирикIуэну зызыгъэхьэзырхэр тхырырекI, дэ дызыхуейр гупсысэ куу, еплъыкIэщIэ къытхэзылъхьэнщ. ЦIыхухэр къыпхуэгъэпцIэнукъым, абыхэм яфIэгъэщIэгъуэнкъым тхылъымпIэм тетхар, махуэ къэс фызэлэжьыр. Нэхъыщхьэр яхуэтщIэр нэрылъагъу ящытщIынырщ, я щхьэкIэ, я унагъуэкIэ яIэ псэукIэр едгъэфIэкIуэнырщ. Ар зэгуэр къэхъун хуей Iуэхуу щыткъым, атIэ икIэщIыпIэ­кIэ зэфIэгъэкIыпхъэщ. Ап­хуэ­дэ IуэхущIэкIэм и лъа­гъуэр пхызышын хуейр Урысей Федерацэм и Пра­ви­тельст­вэрщ. Ди лэжьыгъэм къы­пэкIуэр щалъагъун х­уейщ Федерацэм и хэгъэгу псоми».
Президентым хэкъузауэ къыхигъэщащ иджыпсту къэралым и зыужьыныгъэм халъхьэн ахъшэ зэи къэмыхъуауэ куэду зэраIэр, ахэр щIыхуэу къызэрамыщтар, къызэрамылъэIухуар, атIэ ди цIыхухэм къызэралэжьар, ахъшэр Урысейм и къулеигъэр ягъэбагъуэу, унагъуэхэм я псэукIэр ирагъэфIакIуэу къагъэсэбэпын зэрыхуейр.
Къалэн пыухыкIахэм я гугъу щищIым, Путин Владимир япэу къызытеувыIар унагъуэхэм я псэукIэр егъэ­фIэкIуэнрати, унагъуэм къихъуэ япэ сабийм - федеральнэ бюджетым къыхэ­кIыу мазэ къэс ахъшэ, етIуа­нэ сабийм «материнский капиталым» къыхэкI мылъку зэрыратыр жиIащ. Иджыпсту цIыкIухэм иратыр цIыхур псэун папщIэ зыхуейм хуэ­дэу зырэ ныкъуэрэщ (щIыналъэхэм щызэхуэдэкъым, сом мини 8-м къыщыщIэ­дзауэ 22-м нос). Путиным къыхилъхьащ, 2020 гъэм щIы­шылэм и 1-м щегъэжьауэ цIыхур псэун папщIэ зы­хуейм хуэдэу тIу сабийм етын хуейуэ, апхуэдэ къэрал дэIэпыкъуныгъэ сабий зэ­рыс унагъуэхэм я процент 70-м ялъысыну зэрыщытыр. КъищынэмыщIауэ, ныкъуэ­дыкъуагъкIэ япэ гупым хиубыдэ сабийм ират ахъшэр хуэдитIкIэ хагъэхъуэнущ мы гъэм, бадзэуэгъуэм и 1-м щегъэжьауэ. Ещанэу, уна­гъуэ­шхуэм ит налогыр ягъэ­мэщIэнущ: фэтэрмэ - сабий къэс хуэзэу метр зэбгъузэнатIэу 5-м, унэмэ - метр зэб­гъузэнатIэу 7-м налог техьэнукъым, апхуэдэуи бынунагъуэшхуэхэм яIыгъ щIым щыщ сотки 6-м налогыр щхьэщахынущ. Путиным я гугъу ищIащ ипотекэкIэ унэ къэзыщэху унагъуэхэми, абыхэм банкым къыIах ахъшэм щхьэщатыкIын хуей кредитым и процентыр Iэмал зэриIэкIэ ягъэмэщIэнущ икIи кредитыр зэраIыгъ пIалъэм къриубыдэу къэралым ирит дэIэпыкъуныгъэр ягъэкIуэтэнущ. ЦIыхухэр зы­щыгуфIыкIынщ ипотекэ Iуэ­хум теухуауэ Путиным къыхилъхьа хэкIыпIэри, 2019 гъэм щIышылэм и 1-м щегъэжьауэ, етIуанэ, къыкIэлъыкIуэ сабийхэм папщIэ кърат ахъшэр хилъхьэу ипотекэ кредит къэзыщтам иджы­ри зы сом мин 450-рэ къэралым хуипшынынущ. «ЕтIуа­нэ, ещанэ сабийхэм папщIэ кърат сом мин 450-м ар хэплъхьэжмэ, сом мин 900 мэхъу, ар щIыналъэ зэ­хуэ­мыдэхэм къыщекIуэкI унэ уасэхэм я Iыхьэ нэхъы­бэщ», - жиIащ Путин Владимир.
ПсэукIэм ехьэлIахэм щыщу, Путиным жиIащ къу­лейсызхэм я бжыгъэр нэхъ мащIэ зэрыхъуари, 2000 гъэм тхьэмыщкIэхэм я бжыгъэр цIыху мелуан 40-м нэсу щытамэ, иджыпсту мелуан 19 хъуащ, ауэ ари куэдщ ди къэралым дежкIэ, абы къы­хэкIыу ар гъэзэ­кIуэ­жыныр япэ игъэщыпхъэхэм зэращыщыр къыхигъэщащ къэ­рал унафэщIым.
Узыншагъэр хъумэн IэнатIэм щытепсэлъыхьым Путиныр къытеувыIащ абы ­теухуауэ куэд зэралэжьам, ауэ иджыри дохутырым деж щIыхьэн папщIэ чэзум хэт, медицинэ IуэхущIапIэ зы­дэмыт жылэхэр зэрыщыIэм, 2019 - 2020 гъэхэм иджыри амбулаторэрэ фельдшер пункту 1590-рэ зэраухуэнум, 2021 гъэ пщIондэ сабий поликлиникэ псори мардэ­щIэхэм хуагъэкIуэн зэры­хуейм, дохутырым деж щыщIыхьэну чэзум ежьэу поликлиникэхэм цIыхухэр щызэтрихьэн зэрыхуэмейм, апхуэдэуи медицинэм и лъэныкъуэ куэдкIэ зыужьы­ныгъэхэм я хэкIыпIэхэр ­иубзыхуащ.
АдэкIэ Путиныр къытеувыIащ ЩIэныгъэхэмкIэ Урысей ака­демием, абы и академие институтхэм къэралым и технологие зыужьыныгъэм папщIэ яIэ мыхьэнэм. «БлэкIа илъэсхэм абы щагъэхьэзырахэмрэ иджырей къэхутэныгъэ лэжьыгъэ­хэмрэ дуней псом щынэхъ лъэщ щIэныгъэ инфраструктурэ къызэдгъэпэ­щы­нымкIэ сэбэпышхуэ хъунущ», - жиIащ Президентым. Апхуэдэуи Урысейм къыщызэIуахынущ математикэ центрыщIэхэр (Санкт-Петербург, Москва, Сочэ), ар цифрэ технологиеу къалъытэ лъэхъэнэм хуабжьу сэбэп щыхъунущ. Щэнхабзэм и гугъу щищIым Путиным къыхигъэбелджы­лыкIахэм ящыщщ музейхэм­рэ щэнхабзэ-егъэджэныгъэ IуэхущIапIэхэмрэ Уры­­сейм     и хэгъэгухэм къыщызэIуа­хы­ну зэрагъэхьэзырыр.
Урысейр зыхуейр дуней псом щынэхъ лъэщ экономикэ зыужьыныгъэщи, къалэжьым гъэ къэс проценти 5-кIэ хэхъуэн хуейщ, илъэсипщI дэкIмэ, дуней псом щынэхъ лъэрызехьэ экономикэм дылъэщIыхьэн пап­щIэ. Апхуэдэ зыужьыныгъэм дыхуэкIуэфын щхьэкIэ ВВП-м халъхьэ инвестицэр процент 25 - 27-м нэсын ­хуейщ. Къэрал унафэщIым къызэрилъытэмкIэ, экономикэм и зыужьыныгъэм къэралым хилъхьэ Iыхьэр гъэмэщIапхъэщ. Президентым Правительствэм хэтхэм къалэн ящищIащ къэрал мылъкур къызэрагъэсэ­бэпым набдзэгубдзаплъэу кIэлъыплъыну, налогым ­епха Iуэхухэр нэхъ тэмэму зэтраухуэну.
КъулыкъущIэхэр егугъунущ хьэрычэт Iуэхум къэралым зыщегъэужьыным, апхуэдэ дыдэу езы хьэры­чэтыщIэхэм я Iыхьэр жы­джэру халъхьэн хуейщ Урысейм къыпэщыт къалэнышхуэхэр гъэзэщIа хъу­ным.
- ПщIэ зыхуэсщI си лэжьэгъухэ! Урысейр къэрал щхьэхуиту щытащ икIи щытынущ, - жиIащ Путиным. - Мыщхьэхуитмэ, щы­мыIэну аращ! Ди къэралым пыщIэныгъэфI къыхуи­Iэным къикIыр Iуэху нэхъ гугъу дыдэхэм хэкIыпIэхэр къыхуэбгъуэтынырщ, армыхъумэ ищIэнухэм я унафэ пщIын хуейуэ аракъым. ­УФ-м иригъэкIуэкI къэрал­щIыб политикэр зэIухащ: ар дзыхь къытхуэзыщIхэр щы­Iэнырщ, дуней псом къы­щыхъу шынагъуэхэм пэщIэ­тынырщ, экономикэм, сатум, егъэджэныгъэм, щIэ­ныгъэм, щэнхабзэм, тех-­
но­ло­гием я лъэныкъуэкIэ ди зэдэлэжьэныгъэхэм зегъэу­жьынырщ. Ахэращ ООН-м, СНГ-м, «Группа двадцати», БРИКС, Шанхай зэдэлэ­жьэ­ныгъэмкIэ организацэм щедгъэкIуэкI лэжьыгъэхэм лъабжьэ яхуэхъур.
Путиным жиIащ Урысейр США-м ныбжьэгъугъэкIэ, пэжагъкIэ бгъэдэтыну зэ­рыхуейр. Урысейм зыри ­игъэшынэну хэткъым, атIэ езым и щхьэр зэрихъу­мэжын Iуэху зэрихуэу аращ. «Дэ зыми дыпэщIэувэну дыхуейкъым, псом хуэмыдэу Америкэм и Штат Зэгуэтхэм хуэдэ къэрал иным. Ауэ ди лэжьэгъухэм дунейм къыщекIуэкI зэхъуэкIыныгъэхэм гу лъатэркъым, абы и пIэкIэ щыуагъэ зыпылъ политикэ ирагъэкIуэкI», - жиIащ Путиным.
Къэрал Iэтащхьэр Iуэхугъуэ куэдым тепсэлъыхьащ, хэкIыпIэ нэрылъагъухэмрэ лъэбакъуэ щхьэпэхэмрэ ­къигъэнаIуэу.
Зэрызыхуагъазэм и кIэу­хыу Путин Владимир жиIащ зыужьыныгъэм зэпIэзэрыту дызэрыхуэкIуэр; псынщIэу зызыхъуэж дунейм къытхуигъэув къалэнхэм дыпэлъэ­щыну, Урысейр цивилизацэ щхьэхуэу тхъумэжыфыну Iэмал дызэриIэр, абы щхьэкIэ ди къэралым исхэр зэ­къуэ­тын, я мурадхэр зрагъэ­хъулIэным зэгъусэу хущIэ­къун зэрыхуейр.
 

НэщIэпыджэ Замирэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

29.03.2024 - 08:57

ХЬЭЩIЭХЭМ ДЫКЪЫХАГЪАЩIЭ

Урысей Ипщэмрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ регби 7-мкIэ пашэныгъэр къыщыхьыным теухуа зэхьэзэхуэ иджыблагъэ Налшык къалэм щекIуэкIащ.

29.03.2024 - 08:56

ГУАПЭУ ЯГУ КЪАГЪЭКIЫЖ

КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэм

29.03.2024 - 08:56

ХАДЭХЭКI ФIЭIУГЪЭХЭМКIЭ ДЫПАШЭЩ

Пхъэщхьэмыщхьэмрэ хадэхэкIымрэ къыхащIыкI консерву Кавказ Ищхъэрэм къыщыщIагъэкIым и процент 90-р Къэбэрдей-Балъкъэрым къылъос.

28.03.2024 - 09:03

АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖЬАПIЭР

   ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ.

28.03.2024 - 09:03

КАСПИЙСК ЩЫЗОХЬЭЗОХУЭ

Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм.