|
ЩIэтIысхьэгъуэм и гуащIэгъуэщ
20 июля, 2021 - 06:22
Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр зэрыщIагъэтIысхьэ Iуэхугъуэхэм щIэгъэхуэбжьауэ зэрыхыхьэрэ мазищ дэкIащ. Мэкъуауэгъуэм и 12-р зэрыщIэтIысхьэ тхылъхэм я къеIыхыным и иужьрей махуэу щыта пэтми, абыхэм хэплъэныр, зэхэдзыныр, тхылъымпIэхэм я зэхэзекIуэм кIэлъыплъыныр иджыри увыIакъым, уеблэмэ лэжьыгъэ нэхъыбэ пыщIащ.
КъБКъУ-м щIэгъэтIысхьэнымрэ IэщIагъэм зэрыхуаунэтI лэжьыгъэр къызэгъэпэщынымкIэ и проректорым и къалэнхэр зыгъэзащIэ Хъурей Арсен къызэрыхигъэщамкIэ, мэкъуауэгъуэм и 12-м ирихьэлIэу университетым IэщIагъэрэ щIэныгъэрэ щызрагъэгъуэтыну хуейуэ я тхылъымпIэхэр къэзытам я бжыгъэр цIыху минищрэ щитхум щIегъу. Нэгъабэрей щIэтIысхьэгъуэм а пIалъэ дыдэм ирихьэлIэу зи тхылъхэр къэзытахэм я бжыгъэм уеплъмэ, минкIэ нэхъыбэщ. Абы ущымыгуфIыкIынкIи Iэмал иIэкъым.
«Мэкъуауэгъуэм и 12-р ди университетым къыщIэтIысхьэну хуейхэм я тхылъхэр къатыну Iэмал щаIа иужьрей махуэт, - жиIащ КъБКъУ-м щIэтIысхьэным епха Iуэхугъуэхэр къызэгъэпэщынымкIэ и къудамэм и унафэщI, педагогикэ щIэныгъэхэм я кандидат Табыщ Тимур. - Иужьрей махуэщ жытIэу къэдгъэлъэгъуа пIалъэр зытеухуар университет кIуэцIым къыщызэрагъэпэщыну гъэунэхуныгъэхэм хыхьэнухэращ. Ар яхуэгъэпсауэ щытынущ къэралым и мылъкукIэ бакалаврым и программэхэмрэ IэщIагъэ пыухыкIахэр зэрызрагъэгъуэт программэхэмкIэ еджэну хуейхэм. Мы экзамен лIэужьыгъуэм хыхьэнущ IэщIагъэ щрагъэгъуэт курыт еджапIэхэр къэзыухахэр, щIэныгъэ нэхъыщхьэ зиIэхэр, бакалавриатыр е магистратурэр къамыухауэ ар зэзыгъэпэщыжыну е зи еджэныгъэр и кIэм нэзыгъэсыжыну хуейхэр, зи узыншагъэкIэ сэкъат зиIэхэр, зеиншэхэмрэ адэ-анэ зыщхьэщымытыжхэмрэ, хамэ къэрал къикIахэр. Ахэр хуитщ Зыуэ щыт къэрал экзаменхэр ятыну е университетым къызэригъэпэщ гъэунэхуныгъэхэм хыхьэну, зэрыщIэтIысхьэну тхылъымпIэхэр къыщаткIэ балл бжыгъэу къагъэлъагъуэр ирагъэфIэкIуэн папщIэ».
КъБКъУ-м щекIуэкIыну гъэунэхуныгъэхэм хыхьэнухэм дэтхэнэми Iэмал иIэнущ къэралым и мылъкукIэ еджэнухэм яхэхуэнуи зэгурыIуэныгъэ зэращIылIэу пщIэ зыщIат программэхэмкIэ еджэнуи. Урысейм щыщу гъэунэхуныгъэхэм хыхьэу пщIэ зыщIат программэхэмкIэ еджэну гупыж зыщIхэм IэмалитI яIэщ. Зыуэ щыт къэрал экзаменхэм япкъ иткIэ къахьа баллхэм тещIыхьа зэрыщIэтIысхьэ тхылъымпIэхэр шыщхьэуIум и 25 пщIондэ къатыну хуитщ, ауэ университет кIуэцIым щекIуэкIыну гъэунэхуныгъэхэм хыхьэнухэм я тхылъымпIэхэр шыщхьэуIум и 10 пщIондэ къатын хуейщ.
ЗэгурыIуэныгъэ зэращIылIэу пщIэ зыщIат программэхэмкIэ еджэну хуейуэ хамэ къэрал къикIхэмрэ къэрал гуэрми и цIыхуу щымытхэмрэ зэрыщIэтIысхьэ тхылъымпIэхэр шыщхьэуIум и 23 пщIондэ къыIахынущ. Зи тхылъхэр къэзытахэм яхэтщ Конгэм, Узбекистаным, Сирием, Иорданием, Египетым, Индием щыщ щIалэгъуалэр. Урысейм и гугъу пщIымэ, ди университетым нэхъыбэрэ къыщIотIысхьэ Къэрэшей-Шэрджэсым, Осетие Ищхъэрэм, Шэшэным, Ингушым, Дагъыстэным къикIахэр.
КъБКъУ-м щIэтIысхьэнухэм я тхылъымпIэхэм хэплъэ гупым цIыхуищэм нэблагъэ хэтщ. Абы хохьэ унафэщI гупым щыщхэри, егъэджакIуэхэри, еджакIуэ пажэхэри. А гупым хэтщ: КъБКъУ-м и ректорым и къалэнхэр пIалъэкIэ зыгъэзащIэ Алътуд Юрэ (унафэщIщ), КъБКъУ-м щIэгъэтIысхьэнымрэ IэщIа-гъэм зэрыхуаунэтI лэжьыгъэр къызэгъэпэщынымкIэ и проректорым и къалэнхэр зыгъэзащIэ Хъурей Арсен (унафэщIым и къуэдзэщ), КъБКъУ-м щIэтIысхьэным епха Iуэхугъуэхэр къызэгъэпэщынымкIэ и къудамэм и унафэщI Табыщ Тимур (жэуап зыхь секретарщ). Гупым и лэжьыгъэхэр къыщIэтIысхьэхэм елъытауэ унэтIыныгъэ зыбжанэу гуэшащ. Апхуэдэу жэуап зыхь секретарым и нэIэ ятетщ IуэхущIапIэ зэмылIэужьыгъуэхэм къабгъэдэкIа жэрдэмыр и лъабжьэу еджакIуэ къакIуэхэм ядэлажьэ IэнатIэм, бакалавриатымрэ IэщIагъэ зэрызрагъэгъуэт программэхэмкIэ IэнатIэр, магистратурэм, аспирантурэм, ординатурэм кIуэхэм щхьэхуэ-щхьэхуэу ядэлажьэ IэнатIэхэм, IэщIагъэ щрагъэгъуэт курыт еджапIэхэр къэзыухахэм я тхылъхэр къезыIых IэнатIэм, хамэ къэрал къикIхэмрэ къэрал гуэрми и цIыхуу щымытхэмрэ я тхылъымпIэхэр зэзыгъэуIу IэнатIэм, зэгурыIуэныгъэ зэращIылIэу пщIэ зыщIат программэхэмкIэ еджэну хуейхэм а Iуэхутхьэбзэр къахузэзыгъэпэщ IэнатIэм, чэнджэщэгъухэм, нэгъуэщIхэми.
Лэжьыгъэ екIуэкIыр ягъэпсынщIэ чэнджэщэгъухэм. А къалэныр ягъэзащIэ КъБКъУ-м и къудамэхэм я унафэщIхэмрэ абыхэм я къуэдзэхэмрэ. Абыхэм я лэжьыгъэр зэрегъэуIу КъБКъУ-м щIэгъэтIысхьэным щыхуагъэхьэзыр IэнатIэмрэ IэщIагъэм зэрыхуаунэтI лэжьыгъэр къызэгъэпэщынымкIэ и къуда-мэм и унафэщI КIэрашэ Аксанэ. ЩIэтIысхьэгъуэм епха Iуэхугъуэхэр екIуэкIыхукIэ жэуап зыхь секретарым и къуэдзэ къалэныр абы и пщэ дэлъынущ.
Апхуэдэу, лэжьыгъэм и курыкупсэм хэтщ еджэныгъэми жылагъуэ Iуэхухэми къыщыхэжаныкIа, пщэрылъ ящыпщIыр жыджэру зыгъэзащIэ гупыр, волонтёр ныбжьыщIэ тIощI хуэдиз хъууэ. Абы и ныкъуэр зэрыщIэтIысхьэ тхылъымпIэхэм я электрон щапхъэхэр гъэхьэзырыным епхауэ мэлажьэ, адрей ныкъуэр къакIуэ-накIуэхэм, щIэупщIэхэм япыщIащ, здэкIуэнумрэ зыбгъэдыхьэнухэмкIэ ягъэгъуазэу.
Абы къищынэмыщIауэ, я гугъу щIыпхъэщ техникэ хуэIухуэщIэхэмкIэ секретарь 35-рэ зэрыщыIэм. Ахэр зэрыщIэтIысхьэ тхылъымпIэхэр «Къэрал Iуэхутхьэбзэхэр» къэрал сервисым е КъБКъУ-м и къэпщытакIуэ гупым и сайтым илъхьэнымкIэ щIэгъэкъуэн мэхъу. Техникэ Iуэхугъуэхэм пыщIа секретархэм тхылъымпIэхэр сервисым ирагъэзэгъа нэужь, лъэIу тхылъхэр щапхъэм тету ягъэхьэзыр, тхылъымпIэхэр зыхуей-зыхуэныкъуэкIэ щIапщытыкI, унэтIыныгъэхэр яубзыху, зэпэщ хъуа тхыгъэхэр «1С: Университет»-кIэ зэджэ хъыбарылъэм иралъхьэ. Псори зэхэту зы цIыхум и тхылъымпIэхэр мы жыпхъэм тету гъэхьэзырыным дакъикъэ 20 - 30 хуэдиз ехь.
«КъБКъУ-м и институтхэми, медицинэ факультет-ми, колледжиплIми щеджэ студентхэм куэдрэ сахэплъащ щIэтIысхьэнухэм я тхылъымпIэхэр къеIызых гупым и лэжьыгъэм къыхэпшэ хъун гуращэкIэ, - жеIэ Табыщ Тимур. - ТхылъымпIэ зэгъэзэхуэкIэмрэ лэжьыгъэм и къызэгъэпэщыкIэ хъунум теухуа теориемкIэ абыхэм си деж мазэм нэблагъэкIэ зыщагъэсащ. Практикэ Iыхьэм и гугъу пщIымэ, волонтёрхэм япэ лъэбакъуэхэр щачащ КъБКъУ-м и сайтым, къыщIэтIысхьэну хуейхэм абдеж къыщызэIуаха напэкIуэцIхэм дэлажьэурэ. ИужькIэ, Iуэхум хэгъуэза нэужь, ахэр тхылъымпIэ къекIуэкIхэр зэзыгъэуIу «1С» хъыбарылъэр зыгъэлажьэ Центрым и унафэщI Денисенкэ Владимиррэ КъБКъУ-м инженер-техникэ хуэIухуэщIэхэмрэ хъыбарылъэ технологиехэмкIэ и IуэхущIапIэм и унафэщI Лазарев Леонидрэ я деж щекIуэкI практикэ курсым хэтащ. Къыхэгъэщын хуейщ, зи цIэ къисIуа IэщIагъэлIхэр ди лэжьыгъэхэр зэфIыхьа хъун папщIэ щIэгъэкъуэнышхуэ къызэрытхуэхъуар. ЩIалэгъуалэ къыхэтхар зэрыжыджэрым къищынэмыщIауэ, куэдым гулъытэ хуаIэу икIи екIуэкI лэжьыгъэр яфIэгъэщIэгъуэну къыщIэкIащ. Ди еджапIэм япэ къыдыхьэ ныбжьыщIэхэм я гуращэр ядэIыгъыным, къыхаха гъуэгум хущIемыгъуэжу ирикIуэным теухуауэ абыхэм ирагъэкIуэкI псалъэмакъхэм мыхьэнэ яIэщ. Абыхэм университетым и пщIэр къызэраIэтым гу лъумытэнкIэ Iэмал иIэкъым».
КъБКъУ-м щIэтIысхьэнухэм я тхылъымпIэхэм хэплъэ гупыр махуэ къэс сыхьэти 8-м щегъэжьауэ 18-м нэс зэпымыууэ мэлажьэ.
«Япэ лъэбакъуэхэр гъащIэм хэзычэ ныбжьыщIэхэм я нэгум ущиплъэкIэ, хъуапсэрэ гугъапIэу иплъагъуэм улэжьэну, зыхуежьа Iуэхугъуэхэр ящыбгъэпсынщIэну уи гур хуэщIа мэхъу. МахуэщIэм цIыхущIэрэ гупсысэщIэу къишэм къегъэлъагъуэ дызыхэт лэжьыгъэм и мыхьэнэр зэрыиныр, щытыкIэ къызэрымыкIуэхэр зэфIэхыным хуэунэтIауэ зэрыщытыр. IэнатIэрэ щIэныгъэрэ зригъэгъуэтыну хуейуэ ди деж къакIуэм и мурадыр дэтIыгъым и мызакъуэу, и Iэмалхэми худогъэплъэкIыж, кIуэрабгъухэр идогъэлъагъу. Къытщохъу ди лэжьыгъэмкIэ куэдым ящIа мурадхэм нэхъ ялъэIэсыгъуафIэ тщIыуэ, зэрыхъукIи ар нэхъри дгъэпсынщIэнущ. «Седжэнущ, IэщIагъэ зэзгъэгъуэтынущ» жызыIэм удэIэпыкъуныр, гъуэгу етыныр зыхуэлажьэр ди университетым и закъуэкъым, атIэ ди щIыналъэм, ди лъэпкъым я къэкIуэнуми къыгуэх имыIэу епхащ», - къызэщIекъуэж и гупсысэр Табыщ Тимур.
|
29.03.2024 - 08:57 Урысей Ипщэмрэ Кавказ Ищхъэрэмрэ регби 7-мкIэ пашэныгъэр къыщыхьыным теухуа зэхьэзэхуэ иджыблагъэ Налшык къалэм щекIуэкIащ. |
|
29.03.2024 - 08:56 КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей Федерацэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэм |
|
29.03.2024 - 08:56 Пхъэщхьэмыщхьэмрэ хадэхэкIымрэ къыхащIыкI консерву Кавказ Ищхъэрэм къыщыщIагъэкIым и процент 90-р Къэбэрдей-Балъкъэрым къылъос. |
|
28.03.2024 - 09:03 ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ. |
|
28.03.2024 - 09:03 Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм. |
|