Барыбыз да билгенден, Элбрусну тийресине солургъа келген туристлени араларында бир тюрлю регистрацияны да ётмей, таугъа кеси алларына кетип къалгъанла бардыла. Сора къыйын болумгъа тюшюп, къутхарыучуладан болушлукъ сакълап тебирейдиле. Аллай низамсызны табыугъа уа Элбрус бийик тау излеу-къутхарыу отряддан онла бла адамла чыгъадыла, кеси жашауларына да къоркъуу сала. Аллай былхымсызлыкъланы жаланда тийишли законну жарашдырып, аны къырал даражада къабыл этиу бла тыяргъа боллукъду.
Ма анга жораланып бардырылгъанды бу кюнледе КъМР-ни Курортла эм туризм министерствосунда кезиулю кенгеш. Аны ишине ведомствону башчысы Мурат Шогенцуков, КъМР-ни Парламентини Физкультура,спорт эм туризм жангы бла комитетини таматасы Арсен Барагунов, Элбрус бийик тау излеу-къутхарыу отрядны башчысы Гюлюйланы Абдуллах, «Шимал Кавказны курортлары» акционер обществону келечиси Анзор Метов, КъМР-ни Альпинизмден, таугъа ёрлеуден эм спорт туризмден федерациясыны вице-президенти Гумаланы Борис эм башхала къатышхандыла.
Кенгешни башлай, Мурат Лиуанович сёзню Арсен Барагуновха бергенди. «Арсен Мухамедович тийишли законну проектин Парламентге хазырлап, анда да къабыл этиу къалай бардырыллыгъын бизден игирек биледи. Ол себепден биринчи аны оюмун эшитирге сюе эдим,- дегенди.
Докладчы кесини сёзюн телевизор бла Къабарты-Малкъарда турист тас болгъанды неда ёлгенди деген хапарны эшитиу анга бек къыйын кёрюннгенин айтыу бла башлагъанды. «Аны себепли бизни борчубуз аллай затла не къадар аз болурча этиудю, адамланы жууаплылыкъларын кётюрюу амалланы табыуду эмда тохташдырыуду»,- дегенди.
Ол бюгюннгю кенгешге законну проектин хазыр этилгенин да билдиргенди, кесини оюмун да туура этгенди. «Туристлени араларында уллу кёллюлюкню бла жууапсызлыкъны тыяр ючюн тазирле салыргъа керекди. Ол, сёз ючюн, кеси алларына келгенлеге аны ёлчеми 3-5 минг сом, къуллукъчулагъа 5-10 минг сом эмда учреждениялагъа бла предприятиялагъа 10-20 минг сом болсун.
Бу ёлчемлени тохташдырырдан алгъа специалистлени бир къаууму бла оноулашханбыз. Элбрусха кётюрюлюу бир адамгъа 20 минг сомдан аслам тура эсе, ол ахчаны табалгъанлагъа бу тазирле да артыкъ уллу тюйюлдюле.
Бу закон бла биз Къырал Думагъа чыгъаргъа да муратлыбыз. Аны себепли кесигизни оюмларыгъызны айтырыгъызны излейме. Бу кенгешден сора право актны проекти Парламентни президиумунда сюзюллюкдю. Жумушну толусунлай ноябрьге бошап, закон саулай къыралда да ишлеп тебиресе, жангы сезонда къутхарыучуланы да къайгъылары азыракъ болур, - деп чертгенди докладчы.
Ызы бла сёлешген Гюлюйланы Абдуллах да быллай закон эрттеден да керек болуп тургъанын айырып айтханды.
- Бир сезоннга тюрлю-тюрлю къутхарыу ишлеге бир миллион сом къоратылады. Былайда мен техниканы санамайма. Бир жерде регистрацияны ётмей кетгенледиле къыйын болумлагъа тюшгенле. Дагъыда жолда, арып, баралмай тохтасала окъуна чакъырадыла къутхарыучуланы. Техниканы юсюнден айтханда да, кёп турист компанияладан вертолётну хайырланыргъа тюшгени ючюн ахчаны алалмай, иги кесек заманны сакълагъан кезиуле да боладыла.
Закон къабыл этилип, ишлеп башласа уа, мен оюм этгенден, кёпле, тазирледен къоркъуп, эслирек боллукълары хакъды, - дегенди Гюлюй улу.
Андан сора проектни сюзюу башланнганды. Гумаланы Борис, альпинистка Карина Мезова, краевед, «Альтаир» жаш тёлю клубну таматасы Мокъаланы Тенгиз да кеслерини оюмларын айтхандыла, законопроектге тюзетиуле керек болгъанларын да чертгендиле.
Ахырында Мурат Шогенцуков борчларын толтурмагъан турист фирмалагъа энчи эс бёлюрге чакъыргъанды эм законда хар неда шарт белгиленирге кереклисин эсгертгенди.
