«Эксперт утыку зэIуха: хьэры­чэтыщIэ жэрдэмыр, финанс щIэныгъэр, бжыгъэрылъанэ есэныгъэ­хэм­рэ зэфIэкIхэмрэ» - аращ Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым иджыблагъэ щекIуэкIа щIэныгъэ зэхуэсым зэреджэр. Ар къы­зэрагъэпэщащ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым хуиты­ныгъэхэмкIэ, экономикэмрэ финанс IуэхухэмкIэ и институтым хэт Экономикэмрэ цIыху хуитыныгъэхэмрэ эксперт хуэIухуэщIэхэр ещIылIэнымкIэ центрым, Къэбэрдей-Балъкъэрым экономикэ зыу­жьыныгъэмкIэ и министерствэм.
Зэхуэсым къекIуэлIахэм пэублэ псалъэкIэ захуигъэзащ КъБР-м экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министр Рахаев Борис. «Ди жылагъуэм щхьэхуэу къыхэгъэщын хуей цIыху гупщ хьэрычэтыщIэхэр, - жиIащ абы, - сыт щхьэкIэ жыпIэмэ ахэращ цIыхухэр лэжьыгъэкIэ къызэзыгъэпэщри, зы­пэрыт IэнатIэм ехьэлIауэ щIэуэ къэунэхухэр абы хэзыпщэри, щIыналъэ экономикэм зиIэтыным зи IыхьэфI хэлъри. Дунейр зэщIэзыщта пандемием и ягъэкIэ хьэрычэты­щIэхэм нобэ хэщIыныгъэшхуэ ягъуэт, экономикэм игъуэт зэхъуэкIыныгъэхэм зыдагъэшын хуейуэ щытыкIэ зэмылIэужьыгъуэхэм йоувэ. Гугъу ехьыр IуэхущIапIэшхуэ зиIэ, цIыху куэд зыгъэлажьэ бизнесым и закъуэкъым, вакъэ зэвым итщ ику ит бизнес IэнатIэри, зэрыхуа архъуанэм къикIыну хэтщ бизнес нэхъ цIыкIум пылъхэри. Си щхьэкIэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым фIыщIэшхуэ хуэсщIыну сыхуейт мы зэхуэсыр къызэгъэпэщыныр гукъэкI зэрищIам папщIэ. Дэ дыхуэныкъуэщ щIыналъэр зэрыт экономикэ щытыкIэ ­гугъум къыхэша хъун папщIэ IэщIагъэлIхэмрэ Iуэхум куууэ хэзы­щIыкI­хэмрэ я псалъэм. Хьэкъыуи си фIэщ мэхъу нобэ екIуэкIыну псалъэмакъым акъыл къызыхэтхын, фIэкIыпIэ имыIэу гу зылъыдигъэтэн гупсысэхэр зэрыщыIунур, ахэр хьэрычэтыщIэ IэнатIэм хэзыпщэн Iуэху еплъыкIэ пыухыкIахэр ди пащхьэ къызэрыралъхьэнур. Iуэху псынщIэ щыIэкъым. Сыт хуэдэ лэжьыгъэри сыт щыгъуи егъэфIэкIуэн, зегъэужьын хуейуэ пщэрылъ диIэщ. Апхуэдэу щыщыткIэ, дапщэщи хэкIыпIэ къэтлъыхъуэурэщ, ахэр зэпэтшачэурэщ, гупсысэкIэхэм ящыщу фIым я фIыжыр Iуэхум хэтлъхьэурэщ ди экономикэми ди жылагъуэ псэукIэми зэрызедгъэу­жьыфынур. ЩIэныгъэ зэхуэсым ­къекIуэлIахэми и гуащIэ хэзылъхьэнухэми псалъэмакъ купщIафIэрэ лэжьыгъэфIрэ ефхьэкIыну сынывохъуэхъу».
КъБКъУ-м щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэмкIэ и проректор Хьэшыр Светланэ къыхигъэщащ щIэныгъэ зэхуэсым мыхьэнэшхуэ зэриIэр, ар ­игъуэу зэхэша зэрыхъуар, ди щIыналъэм щызэфIэува экономикэ щыты­кIэр гъуэгу пэж тегъэувэн и IуэхукIэ акъыл зыхэлъ псалъэ, къэхутэныгъэ куухэр езыгъэкIуэкIа щIэныгъэлI­хэмрэ хьэрычэтыщIэхэмрэ къызэры­рихьэлIам ар лъагэу зэриIэтыр. «Си гуапэу къыхэзгъэщыну сыхуейт нобэрей щIэнIуатэм и лэжьыгъэм ди аспирантхэмрэ студентхэмрэ зэры­хэтри. Ахэращ ди къэкIуэнур, ди щIыналъэм и зыужьыныгъэр зи IэмыщIэ илъыр. ЩIалэгъуалэм утыку кърахьа проектхэмрэ къэхутэныгъэхэмрэ сриплъати, сымыгъэщIэгъуэн слъэ­кIакъым абыхэм яхэлъ щIэщыгъуа­гъэр. Фи фIэщ зэрыхъун, хуэдэ къэ­гъуэтыгъуейуи гъэщIэгъуэну зэхэлъкIэ ахэр. Псори дыщыгъуазэщ ди гъащIэм щIэуэ къежьа дэтхэнэ зы жэрдэмри гугъу­сыгъу пылъу фIэкIа псынщIэу зэрытхухэмыпщэм. Мис а лъэпощхьэпохэр къызэ­нэкIыным, экономикэм псын­щIэу зиужьыным хуэгъэзащ ди зэхуэсри, сыщогугъ ар пщIэншэ мыхъуну, фызытепсэ­лъы­хьыну Iуэху­гъуэхэми гъуэгу ягъуэтыну», - жиIащпроректорым.
ЩIэнIуатэм кърихьэлIащ экономикэ, биологие, химие щIэныгъэхэм я докторхэр, щIэныгъэ-къэхутакIуэ центрхэм я лэжьакIуэхэр, хьэрычэты­щIэхэр, егъэджакIуэхэр, аспирантхэмрэ студентхэмрэ. IэщIагъэлIхэм я псалъэмакъыр теухуат щIыналъэм жылагъуэ-экономикэ я лъэныкъуэкIэ зиужьын икIи зиIэтын папщIэ эксперт-къэхутакIуэ центрхэм узыфIэмы­кIыжын мыхьэнэ зэраIэм, жылагъуэ зэхущытыкIэхэмрэ псэукIэмрэ езыгъэфIэкIуэфын къэхутэныгъэ шэ­щIахэр егъэкIуэкIын, финанс хуэIу­хуэщIэхэмкIэ лъахэм езым и «нэгурэ» уней щыхьэтыгъэрэ иIэжын Кавказ Ищхъэрэм хыхьэ щIыналъэхэм я экономикэр зэзылъыт-зэзыгъапщэ лэ­жьыгъэхэр Iэмалын­шэу къыхэлъхьэн икIи зэфIэгъэкIын зэрыхуейм. ИкIэм-икIэжым, псори зыхуэкIуэжыр зыт - бизнесым зиужьыныр щIыналъэхэм я жылагъуэ-экономикэ «узыншагъэм» зэрелъы­тарт.
ЩIэнIуатэм ипкъ иткIэ Экономикэмрэ цIыху хуитыныгъэхэмрэ эксперт хуэIухуэщIэхэр ещIылIэнымкIэ, ЩIыналъэм унафэр щызехьэнымрэ экономикэ щэнхабзэмкIэ центрхэм я «Эксперт къэхутакIуэ», «Колумб» ­сту­дент хасэхэм утыку кърахьа проектхэм IэщIагъэлI­хэмрэ щIэныгъэлI­хэмрэ хэплъащ, фIыуэ хэлъхэмрэ щыщIэныгъэу далъэгъуахэмрэ зэпашачэу псалъэ­макъ екIу ирагъэ­кIуэкIащ. Проектхэм яхэтащ дыкъэ­зыухъуреихь дунейр ­хъумэным, мэкъу­мэш IэнатIэм зегъэужьыным, туризм хуэIухуэщIэхэм зегъэубгъу­ным ехьэлIахэр. Къыхэгъэщыпхъэщ Iэнэ хъурейхэм, проект гъэлъэгъуэныгъэхэм, щIэныгъэ онлайн-гъэлъэ­гъуапIэхэм я утыку илъа проектхэм ­гъащIэ яIэу, бизнес-проектышхуэхэм хэухуэнапхъэу щIэныгъэлI­хэм къызэралъытар, къинэмыщI абыхэм ящыщ гуэрхэр зи лэжьыгъэм хэзыпщэну ­гукъыдэж зыщIа хьэ­рычэтыщIэхэм къахэкIащ.
Урысей Федерацэм дызэрыт илъэ­сыр ЩIэныгъэмрэ технологиехэмрэ я илъэсу къилъытащ, щIэныгъэ зэхуэс­ри абы ипкъ итущ зэрекIуэкIар.