Фэилъхьэгъуэхэр, цIы­хубзхэм зэрызагъэщIэращIэ хьэпшыпхэр къэзыгупсысхэм хуэдэ дыдэу, ди зэманым щIэуп­щIэш­хуэ яIэщ пэшкIуэцIхэр зыгъэдахэхэми. А псоми я лэжьыгъэр къызэ­щIэ­зыубыдэ дизайнер IэщIагъэрщ Хъуран Лиани илъэси 8 хъуауэ зыхэтыр. А Iуэхум зэрыдихьэхам, щIэныгъэ зэрызри­гъэ­гъуэ­там, япэу къехъулIа лэжьыгъэм, нэгъуэщIхэми хъыджэбзыр къытхутепсэлъыхьащи, ди гуа­пэу фыщыдогъэгъуазэ.
- Си IэщIагъэм и ­къежьапIэ хъуар изопх сысабийуэ вакъэхэр зэрагъэ­цIу крем къасщтэу ди унэм и кIэлындорым и блыныр фIыцIэу къезлэкIауэ зэ­рыщытам. Зы сурэт телъыджэ сщIам хуэдэу, си анэшхуэр абы еплъауэ щытащ, къызэшхыдэнуи къри­мыгъэкIуу. А зэманым щегъэжьауэ, сытемыпыIэу сурэтхэр сщIырт, хьэпIацIэщыгъэкIэ зыгуэрхэр зблэрт, уеблэмэ языны­къуэ­хэри сщэну схузэ­фIэкIырт. ГурыIуэгъуэт си къэкIуэнур гъуазджэм епхауэ зэрыщытынур. ­КъБКъУ-м ДизайнымкIэ и колледжыр къэзуха нэужь, студием сыщылэжьэну е нэхъ мыхъуми дизайне­рым и дэIэпыкъуэгъуу IэнатIэ гуэр къэслъыхъуэну и ужь сихьащ. АрщхьэкIэ си гугъэр щхьэгъэпцIэж къудейт - зыщIыпIи сыкъащтакъым. Лэжьыгъэм си нэр къызэрыхуикIымрэ зэчий збгъэдэлъу езым къы­зэ­рысщыхъужымрэ мащIэу къыщIэкIащ. Ауэ седжэхукIэ Iуэхуншэуи сыщысатэкъым: си цIыхугъэхэм, си ныбжьэгъухэм проект нэхъ тынш цIыкIухэр яхуэсщIагъэххэт, зыгуэрхэри къызэхъулIат. Ауэ, пэжыр пэжщи, щIэупщIэ зиIэр Iуэхум хуэIэижь хъуа лэжьа­кIуэ­хэрт, щIэзыдзэ къудейм дежкIэ ар гугъусыгъут. Ап­хуэдэу щыхъуми, сыдзыхакъым. ХъыбарегъащIэхэр зратхэ Интернет на­пэ­кIуэцI­хэм я зым и фIыгъэкIэ зыкъысхуагъазэри, япэ лэжьыгъэр къыс­Iэ­рыхьащ. СхузэфIэкIыну? Зы­къысхуэзыгъэзахэр арэ­зы схуэщIыну пIэрэ? ЕджапIэм къыщIэсха щIэныгъэр схурикъуну? УпщIэ куэд си щхьэм щыкIэра­хъуэрт. Бгым удэкIын щы­щIэбдзэм къызэрыпте­хьэлъэм хуэдэщ лэжьыгъэм зыщеппщыт къудейр… тыншкъым, уогужьей. Ауэ абы уи къару нэхъыбэ епхьэлIэху, уи лэ­жьыгъэми нэхъ пэгъу­нэгъу ухуохъу, уи зэфIэкIми хохъуэ. Аращи щIэдзапIэм куэд елъытауэ къызолъытэ.
Ахъшэ къыпэкIуэу япэ дыдэу сызэлэжьар шхапIэм и дизайныр щIынрат. IуэхущIапIэр зейм жесIащ зызгъасэ къудейуэ зэры­щытым щхьэкIэ пщIэншэу макетыр хуэсщIыну сызэ­рыхуейр. Ар арэзы хъуат, ауэ си лэжьыгъэр игу щы­дыхьэм и уасэри къызитыжащ. Иужьым нэхъ куууэ зыхэзгъэгъуэзэн щIэздзащ дизайн IэщIагъэр зэ­рызэтепщIыкIыж лIэужьыгъуэ псоми, абыхэм ятеухуа курс куэди седэIуэжащ. Гъэлъэгъуэныгъэхэм щIэх-щIэхыурэ зыщысплъыхьырт, Кавказ Ищхъэ­рэм щекIуэкI зэхьэ­зэхуэ­хэм сыхэтт. КIуэ пэтми, Iуэхум сызэрызыщIишэм гу лъыстэрт, иджы ар си гъащIэ Iыхьэ хъупащ. Сэ езым си IуэхущIапIэ къы­зэзгъэпэщыжауэ иджыпсту цIыхухэм садолажьэ, IэщIагъэлIхэри сиIэщ.
- Лианэ, зэрысщIэмкIэ, ди республикэм къищы­нэмыщIа, Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэми ущолажьэ. Пэш гъэдэхэ­нымкIэ IэщIагъэлIхэр зэ­пэубыда?
- Илъэс зытIущ ипэ къапщтэмэ, пэш, унэ теплъэхэр гъэдэхэным ехьэлIауэ дизайнерхэр ди мащIат, апхуэдэхэм я лэжьыгъэми щIэупщIэшхуэ яIэртэкъым. ЦIыхухэм нэсу къагуры­Iуэртэкъым дизайнерым ищIэм и мыхьэнэр. Нобэ ди IэщIагъэм ирилажьэхэр куэдкIэ нэхъыбэ хъуащ, цIыхухэми нэхъ яфIэ­къабылу ди Iуэхутхьэбзэхэр къагъэсэбэп. Ди­зайн лэ­жьыгъэхэр щызгъэзэщIащ Ставрополь крайм, Къэрэшей-Шэрджэс, Шэшэн республикэ­хэм.
- Сыт хуэдэ унэтIыныгъэхэр я гум нэхъ дыхьэ­рэ ди цIыхухэм?
- Лэжьэн щыщIэздза япэ илъэсхэм цIыхухэр нэхъыбэу зыдихьэхыу щытар Барокко стилырщ - егъэлея цIуугъэнэхэмкIэ, хэIэты­кIа, лъапIафэ унэм къытезы­гъауэ пкъыгъуэхэмкIэ я унэ­хэр ягъэдэхэну яфIэфIт. Куэд щIакъым, иужьрей илъэс зытIущырщ, абы къытекIыу клас­сикэм нэхъ зыщыхуа­гъэзэжар. Иджы нэхъ къащтэ пэшыр лей щIэмыту нэхуу, хуиту щытмэ.
- Сыт хуэдэ лэжьыгъэ нэхъ къохъулIа? Сыт нэхъ удэзыхьэхыр?
- Дизайн Iуэхум сызэ­рыхэт илъэс бжыгъэм си ехъулIэныгъэ нэхъыщхьэу къэслъытэр ахъшэу къэзлэжьыфаракъым. Псом нэхърэ нэхъыщхьэу къэс­лъытэр гъащIэм апхудэ IэщIагъэ - гъуазджэм епхауэ сылэжьэну - Iэмал къы­зэрызитарщ. Къыхэгъэ­щыпхъэщ дизайнерым и лэжьыгъэм иIэ щIэуп­щIэм илъэс къэс зэрыхэ­хъуэр, абы зыуегъэужь уи хьэлкIи Iуэху бгъэ­дыхьэ­кIэкIи. ЦIыхум садэлэжьэ­нырщ си дежкIэ мыхьэнэ нэхъыбэ зиIэр. Псом хуэ­мыдэу творческэ цIыху гъэщIэгъуэнхэр зэзгъэ­цIы­хуну, абыхэм садэлэжьэну сфIэфIщ. Сэ сыхущIокъу дэтхэнэ лэжьыгъэри ипэ итам къащхьэщызгъэ­кIыну, нэхъ удэзыхьэхын гуэр хэслъхьэну. Iуэхутхьэбзэр зыхуэсщIэмрэ сэ­рэ дыщызэгурыIуэм абы нэхърэ нэхъ лъапIэ си дежкIэ щыIэкъым. ЖысIэнкъым мы лэ­жьыгъэм ­гу­гъуехь пы­мылъу. Ауэ шхапIэ, хьэ­щIэщ, зыгъэп­сэху­пIэ, унэ, фэтэр - сыт хуэ­дэми сы­щылэжьэну сфIэфIщ. Иужь­рей зэманым и ужь сихьащ унэ­хэм къедзылIа щIапIэхэр, пщIантIэхэр гъэ­щIэ­рэ­щIэн­ми.
- Уэ щапхъэу къэплъытэ дизайнер щыIэ?
- Урысейм и дизайнер цIэрыIуэ куэдым я лэжьыгъэхэм сигу ирихьу зыхызогъэгъуазэ. Ауэ нэхъыбэу тегъэщIапIэ сщIыр архитектор цIэрыIуэ, хьэрып дизайнер Хадид Захэ и творчествэрщ. ИкъукIэ цIыхубз телъыджэт, абы и лэжьыгъэхэр си дежкIэ узылъэмыIэс фIыгъуэхэм ящыщщ. Мы зэманым ­КъБР-м и Дизайнерхэм я зэгухьэныгъэм сыхэтщи, дэтхэнэми зым адрейм и деж щIэ гуэр къыщещIэф, ды­зэ­доIэпыкъу. Абыи мы­хьэ­нэшхуэ иIэщ.
- Уи лэжьыгъэхэр къохъулIэнымкIэ дэрэжэгъуэ сытым къуитрэ?
- Творческэ IэщIагъэм деж «иджыпсту сытIысынщи, мурадыщIэ гуэрхэр къэзгупсысынщ», жыпIэу щыткъым, уеблэмэ ап­хуэдэу и ужь уихьэми, къохъулIэнукъым. Ауэ щIэ гуэр­хэм зэпымыууэ улъыхъуэн хуейщ, нэхъ къы­зэрыгуэкI­ми зы телъыджэ гуэр хэп­лъэгъуэфу щы­тыпхъэщ.