– Маржан, бу жыйылыу не бла магъаналыды республикагъа, сизге, фермерлеге, да?
– Быллай форумла жыл сайын да барадыла Россейни тюрлю-тюрлю жерлеринде. Бизни республиканы келечилерин Россейде фермер мюлклени бла эл мюлк кооперативлени ассоциациясында (АККОР) иги таныйдыла.
Ол шарт ючюн аны Къабарты-Малкъарда бёлюмюню таматаларына ыспас этерчады. Бютюнда аны вице-президенти Тилланы Фердаугъа. Бизге уа сюйюп келедиле фермерле. Магъанасы уллуду, кенгди быллай жыйылыуланы.
Биз алада ишибизни къалай къурагъаныбыздан башлап, бир бирибизни не жетишимле этгенибизге дери да хапарлы болабыз. Ол сынауладан юлгю алырча, ишибизни къолайлыракъ этерча онгла да чыгъадыла.
– Къонакъланы араларында сен алдан таныгъанла болгъанмыдыла?
– Бек кёп адам. Башындан башласанг, россейли фермер, къырал эм саясат къуллукъчу, Къырал Думада аграр комитетни таматасы Светлана Максимова, Элли тиширыуланы битеуроссей къымылдауларыны жамауат биригиулерини председатели Надежда Безбудько, Дондагъы АККОР-ну таматасы Александр Родин, Чечен Республикадан андагъы АККОР-ну председатели Лечи Татаев да бир къауум фермер бла келгендиле. Ала уллу къыралыбызны келлик кюнюне къайгъыргъан, сёзлерине тынгылатхан, акъыллы адамладыла. Фермерледе да ахшы танышларым кёп эди. Жыйырма регионну келечиси къатышхандыла форумгъа.
– Бизни республикадан а форумну ишине кимле къатышхандыла?
– Къабарты-Малкъарны эл мюлк министри Хасан Сижажев, республиканы Парламентини аграр, табийгъатны хайырланыу, экология эмда тёгерекни къоруулау комитетини председатели Артур Текушев, КъМР-ни Тиширыула союзуну председатели Аулият Каскулова, АО «Россельхозбанк» биригиуню Къабарты-Малкъардагъы филиалыны директору Алим Сокуров, биздеги АККОР-ну председатели Инал Алакаев эм башхала болгъандыла бу уллу жыйылыуда къонакъ алгъанла.
– Былай энчи айтханда, не соруулагъа къаралгъанды форумда?
– Аллында 2020 жылда болдурулгъан жетишимлени юслеринден айтылгъанды. Андан арысында уа эл жерлени айныуларыны юсюнден баргъандыла докладла. Тёрели жашау болумланы да сакълап, жангы кюнюбюз излегенча бардырыргъа керекбиз ишибизни.
Ол заманны излемиди. Аны юсюнден эсгертилгенди. Тиширыуланы бу къымылдаулары бек уллу эс бургъан, къайгъы этдирген затла уа – элде жашагъан юйюрлени жашауларын къолайлы эм сейир этиу, сабийлени тюз халда юйретиу, ёсе келген тёлюню урунууну шартларына тюзетиу.
– Жыйылыуда финансла жаны бла да болгъандыла таматала, дейсе. Ала элчилеге буюрулгъан, жылгъа 2,7 процент тёленнген ипотеканы уа сагъыннганмыдыла?
– Хау, аны юсюнден Светлана Максимова айтханды. Жашау багъа бола баргъаны бла байламлы ол программаны жангыртыргъа керегин да чертгенди Светлана Викторовна. Жаш юйюрле элде тохтарларына себеплик этген шартладан бириди ол. Бизнесге уа беш процентге берирге дегендиле къырал болушлукъну.
– Къонакъланы бир къаууму сени мюлкюнге да келип къарагъандыла. Не бла сейирсиндиргенсе аланы?
– Аланы бир къаууму менде алда да болгъандыла. Ол санда алда сагъынылгъан Светлана Максимова да. Жарсыугъа, кеси сюйгенча, ол бу жол манга келалмагъанды, башха жерледе да изленнгенден, алай жарыкъ эсгериулери бла, энтта да келирге айтып, къууандыргъанды мени.
Кёргенлери уа – малларымы санын иги да ёсдюргенме, анга кёре продукциям да аслам болгъанды. Андан сора да, мени къарамымда блокла этген, темир затла, мебель цех да бардыла. Келгенле эл жерледе жашагъанла не бла кюреширге боллукъларыны юлгюсюнеча къарагъандыла мен къурагъан ишлеге.
Къууаннган а… таулу ашлагъа къууаннгандыла бек. Бютюнда хычиннге. Ол манга да бек хычыуун тийгенди. Аны къалай этгенибизни кёргюзтюрге да тюшгенди, къонакъла тилеп. Эчки сютден этилген бишлакъланы да, аланы энчи хайырларын белгилеп, биргелерине алыргъа сюйгенле чыкъгъандыла.
– Аллай бир мюлкге оноу этген окъуна къыйынды. Ол цехледе ишлерге, маллагъа къараргъа да адамла керек болурла. Ненча адам ишлейди сени къолунгда?
– Маллагъа юч-тёрт адам къарайдыла, башха цехледе да иш болгъанына кёре, аллай бир адам кюрешедиле, кесими, юйдегилерими да санамасам. Хау, сабийле, туудукъла да болушадыла. Къонакъла келгенде, туудугъум ийнек сауа тура эди да, ала манга ыспас этгендиле. Ол сейир тюйюлмюдю? Не ыспас керекди аны ючюн?
– Элде жашап, малгъа къарамагъанла, аны къылыгъын билмегенле да кёпдюле бусагъатда. Аланы ангыларчады. Тёрт къыз бла жаш ёсдюргенсе. Аланы араларында юрист, врач, инженер, устаз да бардыла. Алада эл мюлк ишден къачхан болмагъаны бла ёхтемленемисе?
– Да алай болмай а къалай? Эл мюлк жашауну баш тутуругъу болгъанлай къалады не заманда да. Аны биз бюгюнледе бютюнда терен ангылайбыз, кёребиз. Ол оюмну сабийлеге алдан окъуна ангылатыргъа тийишлиди.
– Форумда сизни жетишимлеригизни белгилеп, къууандыргъан хапар барды.
– Хау, махтау къагъытла, саугъала алгъанланы араларында болгъанбыз биз да: Хабаз элни Тиширыу советини председатели Ахматланы Аминат, Кичибалыкъдан Тебердиланы Забида, Прохладна райондан Улбашланы Тахир, сора мен. Махтаулагъа алданыр замандан озгъанбыз, алай а бизге алай эс бёлгенлерине къууанмагъанбыз деп айталлыкъ тюйюлме.
Бу ишде бизни былай жарыкъ бетли кёргюзтгени ючюн Къабарты-Малкъар АККОР-ну вице-президенти Тилланы Фердаугъа жюрек ыразылыгъым уллуду. Республикада эл мюлк жаны бла ишлегенле, хар замандача, къонакъланы ариу кёргендиле, алагъа Къабарты-Малкъарны ариу жерлерин кёргюзтгендиле. Ала бери энтта да къайтыргъа сюйгенлерин къатлап-къатлап, алай кетгендиле ахшы жолларына.
– Сау бол, Маржан. Энтта да кёп жетишимле бла къууандыр бизни, былай келе тургъан къонакъларынгы да.
