КъМР-ни Парламентини президиумуну жыйылыуунда «правительстволу сагъатда» республиканы транспорт эм жол мюлк министри Аслан Дышеков пассажир транспортда халкъны къоркъуусузлугъун жалчытыуну юсюнден доклад этгенди. Кенгешни спикер Татьяна Егорова бардыргъанды.
Министрни айтханына кёре, пассажирлени жюрютюу автомобиль, темир жол эмда хауа транспорт бла бардырылады. Республикада болгъан маршрутла халкъны излемлерин толусунлай жалчытадыла.
Пассажирлени жюрютюуню 90 проценти автомобиль транспортха жетеди. Республикада 294 маршрут барды, аладан 89-су муниципал, 130-су муниципалитетле аралы, 73-сю регионла аралы эмда экиси къыралла аралыдыла.
Аслан Дышековну айтханына кёре, багъаланы тинтген кезиуде Къабарты-Малкъарда тарифле Юг эм Шимал-Кавказ федерал округланы субъектлеринде эм гитче болгъанлары ачыкъланнганды. Бир километрни багъасы 1,82 сомгъа жетеди.
2020 жылда пандемияны хатасындан пассажирлени жюрютюу 42 процентге азайгъанды. 2019 жылда уа 26 миллион инсанны излемлери толтурулгъан эдиле. Кийирилген чеклеге эмда пассажирлени саны азайгъанына да къарамай, республиканы эллери бла транспорт байламлыкъла тохтатылмагъандыла.
КъМР-ни Башчысы Казбек Коковну пассажир транспортну жангыртыу жаны бла буйрукъларыны чеклеринде тийишли келишимле этилгендиле. Алай бла 2024 жылгъа дери бу жумушланы жалчытхан предприятияла машиналарыны жартысын алышыргъа керекдиле.
Саулукъларына кёре чекленнген онглары болгъан инсанлагъа тап халла къурау жаны бла мадарла да этиледиле. Автомобиль транспортну бла троллейбусланы 26,4 проценти (план кёрюмдюле 29,1 процент) сакъатла чырмаусуз кирирча оборудование бла жалчытылыныпдыла. Автовокзаллада бла автостанциялада да аллай онгла къуралгъандыла.
Аслан Дышеков «Шимал» эм «Юг» автовокзалланы къурулушларыны юслеринден энчи айтханды. Ол билдиргенича, объектлени битдирип, хайырланыргъа бериуню юсюнден келишимлеге къол салыннганды.
«Шимал» автовокзал» чекленнген жууаплылыгъы болгъан обществону оноучулары пассажирлени олтуртургъа, тюшюрюрге жерле бёлгендиле, диспетчер жумушла алыкъа толтуруллукъ тюйюлдюле.
«Юг» автовокзалны къурулушу 2014 жылда башланнганды, бюгюнлюкде ол битдирилгенди. Шёндю пассажирлени жюрютюуню къурау жаны бла документле хазырланадыла. Объектге жаланда бир жол барды – «Дубки» рынокну тийресинде. Алай бла былайда машинала кёп жыйыллыкъларына, ётерге къыйын боллугъуна къоркъуу барды.
Министр вокзалланы шахардан тышына чыгъарыуну юсюнден оноу Нальчикде ара орамлада машиналаны азайтыр, экологияны тазалар, къоркъуусузлукъну жалчытыр мурат бла этилгенин эсгертгенди. Алай тюрлю-тюрлю сылтаула бла къурулуш башха жерде башланнганды. Энди уа инвесторгъа белгиленнген чырмауланы кетерирге тюшгенди.
Темир жол транспортну юсюнден айта, Аслан Дышеков республикада эки темир жол вокзал болгъанын айтханды – «Нальчик» эм «Прохладный». Дагъыда он станция да ишлейдиле.
Докладчы темир жол переездле жабылгъан кезиуде, машинала жыйылып, инсанлагъа чырмаула этилгенлерини юсюнден да айтханды. Министерство тийишли жумушла бардырып, ауур жюкле кече ташылырча келишимле этилгендиле. Алай бла переездле жабылгъан заманны 95 процентге азайтыргъа къолдан келгенди.
Былтыр республикада электропоездле кетерилип, аланы орунларына микроавтобусла жюрюп башлагъандыла. Дагъыда темир жол байламлыкъланы айнытыу проектле толтуруладыла. Аланы чеклеринде 4 майдан «Нальчик-Новороссийск» поезд жюрюп башларыгъы белгиленеди. Дагъыда «РДЖ» Адлерге, Симферопольгъа рейслени къурау жаны бла сорууланы сюзеди.
Былтыр Нальчикни аэропортуну жумушлары бла 171 минг пассажир хайырланнганды. Ол а 2019 жылны кёрюмдюлеринден 40 процентге асламды. Авиатранспортха сейир уллу болгъаны бла байламлы жангы рейсле къурау жаны бла сёлешиуле бардырыладыла.
Ахырында Аслан Дышеков мындан ары да пассажирлени излемлерин бийик даражада толтуруу жаны бла мадарла тамамланыллыкъларын чертгенди.
Министрге соруула кёп болгъандыла. Татьяна Егорова тарифлени тохташдырыуну, пассажир транспортну къатышыуу бла аварияланы азайтыуну, водительле ишге чыкъгъынчы медицина тинтиуледен къалай ётгенлерини юслеринден билирге сюйгенди.
Аслан Дышеков рынок тарифлени кеси тергегенин белгилегенди. Ол багъала асыры уллу болсала, пассажирлени саны азайырыгъын, алай бла уа предприятияла къоранчла сынарыкъларын айтханды. Жол-транспорт болумланы сылтауларын а жууаплы ведомство ГИБДД-ны инспекторлары бла бирге сюзедиле.
Бюджет, налогла эм финанс рынокла жаны бла комитетни башчысы Михаил Афашагов «Юг» автовокзалны тийресинде жол развязка ишлетирге кереклисин чертгенди, алай бла уа машинала жыйыллыкъ тюйюлдюле, жолда жюрюуге чырмаула этиллик тюйюлдюле.
Профильли комитетни башчысы Байдаланы Салих да сюзюлген сорууну юсюнден кесини оюмун билдиргенди. Энчи Нальчикде автовокзалланы тийресинде жашагъанла тюбеген чырмауланы, жолда низамлыкъны юслеринден айтханды.
Татьяна Егорова, битеу жууаплы ведомстволаны келечилерин чакъырып, бу сорууну энттасюзерге тийишли болгъанын белгилегенди. «Правительстволу сагъат» жууаплы органлагъа эсгертиулени къабыл кёрюу бла бошалгъанды. Ала къалай толтуруллукъларын Промышленность, транспорт, связь эм жол мюлк комитет контрольгъа алгъанды.
