КъБР-м и Парламентым Социальнэ политикэмкIэ, лэжьыгъэмрэ узыншагъэр хъумэнымкIэ и комитетым иригъэкIуэкIа зэIущIэм щытепсэлъыхьащ лэжьапIэншэу зезыгъэтхахэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынымкIэ къагъэсэбэп Iэмалхэм.
Абы хэтащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщIым и къуэдзэхэу Жанатаев Сэлимрэ Къардэн Муратрэ, КъБР-м и Iэтащхьэмрэ Правительствэмрэ я лIыкIуэу КъБР-м и хабзэгъэув орган нэхъыщхьэмрэ суд IуэхущIапIэхэмрэ щыIэ ДыщэкI Мадинэ, депутатхэр, щIыпIэ унафэр зехьэнымкIэ IэнатIэхэм, районхэмрэ къалэ округхэмрэ цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынымкIэ щылажьэ IуэхущIапIэхэм къикIахэр.
КъБР-м и Парламентым Социальнэ политикэмкIэ, лэжьыгъэмрэ узыншагъэр хъумэнымкIэ и комитетым и унафэщI Къэжэр Хъусен жиIащ къаIэта Iуэхугъуэм мы зэманым мыхьэнэшхуэ зэриIэр. «ЦIыхухэм лэжьапIэ зэрамыIэм сыт щыгъуи гугъуехьхэр къишэу щытащ, ауэ коронавирусым зиубгъун зэрыщIидзэрэ щытыкIэр нэхъ хэплъэгъуэ хъуащ. 2019 гъэм еплъытмэ, хуэдиплIкIэ нэхъыбэщ 2020 гъэм лэжьапIэншэу зезыгъэтхахэм я бжыгъэр», - жиIащ абы.
КъБР-м лэжьыгъэмрэ цIыхухэм социальнэ и лъэныкъуэкIэ къащхьэщыжынымкIэ и министр Асанов Алим къызэхуэсахэм ягу къигъэкIыжащ коронавирусым и зэранкIэ IуэхущIапIэ щхьэхуэхэм, хьэрычэтыщIэхэм я лэжьыгъэр къызэтрагъэувыIэн хуей зэрыхъуар.
- ЛэжьапIэншэу зезыгъэтххэм я бжыгъэр нэхъыбэ зэрыхъуар епхащ апхуэдэхэм зэрызыщIагъакъуэ ахъшэм зэрыхагъэхъуам, IуэхущIапIэм мыкIуэу «Работа в России» порталым зыщрагъэтхыну Iэмал зэрагъуэтам, - жиIащ министрым.
2020 гъэм республикэм цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэзыгъэпэщ лэжьыгъэ къалъыхъуэу зыхуагъэзащ цIыху мин 85,7-м. Абы щыщу цIыху мин 81,8-р лэжьапIэншэу къалъытащ.
2021 гъэм щIышылэм и 1-м ирихьэлIэу КъБР-м цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэзыгъэпэщ IуэхущIапIэхэм я учётым лэжьапIэншэ мин 74,2-рэ щытщ. IэнатIэу 4227-рэ щыIэщ.
IэщIагъэлIхэм къызэрапщытамкIэ, закъыхуэзыгъэзахэм я нэхъыбэр япэу лэжьыгъэ къэзылъыхъуэхэмрэ щIэныгъэ нэхъыщхьэ зимыIэхэмрэщ. Асановым жиIащ IэщIагъэ, щIэныгъэ, техникэ лэжьыгъэхэм я гугъу умыщIмэ, апхуэдэхэм хуагъэлъэгъуэну щыIэ IэнатIэхэр куэдкIэ зэрынэхъ мащIэр лэжьапIэншэхэм я бжыгъэм нэхърэ. Абы щыгъуэми IуэхущIапIэм ику ит и улахуэмрэ IэнатIэ къэзылъыхъуэм къихьыну хуагъэлъагъуэ лэжьапщIэмрэ зэбгъапщэмэ, иужьрейр куэдкIэ нэхъ мащIэщ. Абы къыхэкIыу цIыхур тегушхуэркъым апхуэдэ лэжьапIэ увыну.
«КъБР-м щыпсэухэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынымкIэ дэIэпыкъуэгъу хъун» КъБР-м и къэрал программэм хыхьэу, 2020 гъэм лэжьыгъэ пыухыкIахэр республикэм щызэфIагъэкIащ. Апхуэдэу лэжьапIэншэу цIыху 4101-м IэнатIэ къыхуагъуэтащ. республикэм лэжьапIэ щагъэувар проценти 4,8-рэ мэхъу. КъищынэмыщIауэ, цIыху 20-м нэгъуэщI щIыналъэхэм IэнатIэ къыщыхуагъуэтащ.
Езым я Iуэху къызэIуахынымкIэ къэралыр щIэгъэкъуэн яхуэхъуащ лэжьапIэншэ цIыхуи 178-м. Я Iэзагъэм храгъэгъахъуэу лэжьапIэ ягъэувыну, IэщIагъэ иратыну цIыху 49-рэ еджакIуэ ягъэкIуащ.
«ЦIыхубзхэм защIэгъэкъуэн - илъэси 3 ныбжьым нэс сабийхэм папщIэ гъэсапIэхэр къызэIухын», «Нэхъыжьхэр» федеральнэ проектхэм хыхьэу, республикэм Iуэхугъуэ зэхуэмыдэхэр щрагъэкIуэкIащ, псом хуэмыдэу зи узыншагъэм сэкъат иIэхэмрэ ныбжьыщIэхэмрэ IэнатIэкIэ къызэгъэпэщыным ехьэлIауэ.
ИкъукIэ сэбэпышхуэ хъуащ IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэр къыщыбгъуэтын папщIэ къызэIуаха «Работа в России» урысейпсо базэр. Абдеж щыбгъуэтынущ Къэбэрдей-Балъкъэрым и мызакъуэу, адрей щIыналъэхэми щыIэ лэжьыгъэ IэнатIэхэр.
Къэбэрдей-Балъкъэрым лэжьапIэншэхэм зэрызыщыщIагъэкъуа ахъшэр псори зэхэту сом мелуан 2 050,3-рэ мэхъу. Республикэ бюджетым щыщу сом мини 5 зырызкIэ зыщIагъэкъуащ цIыху 14900-м (а Iуэхум текIуэдащ сом мелуан 75,2-рэ).
Росстатым къызэрипщытамкIэ, коронавирусым зыщиубгъуа пIалъэм къриубыдэу республикэм и экономикэм зи лэжьыгъэр епхахэр цIыху мини 4,1-кIэ нэхъ мащIэ хъуащ. 2021 гъэм профильнэ IэнатIэхэм Iутхэм я бжыгъэр ирагъэкъужыным цIыху мин 24,5-м нэблагъэ къызэщIрагъэубыдэнущ.
ЗэIущIэм къыщыхагъэщащ визэ здэщымыIэ къэралхэм къикIыу Къэбэрдей-Балъкъэрым патенткIэ щылэжьэну къакIуэхэм я бжыгъэр нэхъ мащIэ ящIын папщIэ,КъБР-м Лэжьыгъэмрэ цIыхухэм социальнэ и лъэныкъуэкIэ къащхьэщыжынымкIэ и министерствэм и жэрдэмкIэ КъБР-м и Парламентым къызэрыщащтар «КъБР-м лэжьапщIэр зэрыщат коэффициентыр гъэбелджылыным теухуауэ» КъБР-м и Законыр. Абы ипкъ иткIэ нэгъуэщI къэрал къикIа лэжьакIуэхэм ят налогым 2020 гъэм хуэдэ 1,5-кIэ хэхъуащ. Ар республикэм и бюджетым дежкIэ мыхьэнэ зиIэщ.
ЗэIущIэм къыщыпсэлъащ Iуащхьэмахуэ районым и щIыпIэ администрацэм и Iэтащхьэм и къуэдзэ Атакуев Руслан, ЛэжьыгъэмкIэ, цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынымрэ социальнэ дэIэпыкъуныгъэмкIэ IуэхущIапIэхэм я унафэщIхэу Канунниковэ Татьянэ (Налшык къалэ округ), Шоранов Суфьян (Лэскэн район), Иокерс Наталье (Прохладнэ къалэ округымрэ Прохладнэ районымрэ).
Республикэм лэжьапIэншагъэм и щытыкIэр щегъэфIэкIуэным теухуауэ и Iуэху еплъыкIэ къигъэлъэгъуащ КъБР-м и Парламентым Социальнэ политикэмкIэ, лэжьыгъэмрэ узыншагъэр хъумэнымкIэ и комитетым и унафэщIым и къуэдзэ Безгодькэ Владимир.
Жанатаев Сэлим щIэупщIащ лэжьапIэншэхэм я бжыгъэр нэхъ мащIэ щIынымкIэ къагъэсэбэп Iэмалхэм, законодательствэ и лъэныкъуэкIэ зэхъуэкIыныгъэхэр хэлъхьэн хуейрэ хуэмейрэ.
Асанов Алим жиIащ лэжьапIэншэхэм я бжыгъэр зэрыкуэдыр, ауэ лъэпкъ проектхэм хыхьэу, республикэм сабий гъэсапIэхэр, школхэр, спорт IуэхущIапIэхэр зэрыщаухуэм и фIыгъэкIэ лэжьыгъэ IэнатIэщIэхэр къоунэху. КъищынэмыщIауэ, IэнатIэ зыфIэкIуэдахэм я нэхъыбэр дэфтэр ямыIэу увыжащ, абы къыхэкIыу лэжьыгъэ зэхущытыкIэхэр законым тету зэгъэзэхуэжыпхъэщ. Министрым дыщIигъуащ абы и лъэныкъуэкIэ республикэ унафэщIхэмрэ муниципалитетхэмрэ зэгъусэу зэлэжьынур зэрагъэбелджылынур.
КъБР-м и Парламентым БюджетымкIэ, налогхэмрэ финанс IуэхухэмкIэ и комитетым и унафэщI АфэщIагъуэ Михаил щIэупщIащ зи лэжьыгъэр щIэхъумауэ къызэзыгъэпэщхэм я бжыгъэм.
Асановым жиIащ Лэжьыгъэмрэ цIыхухэр IэнатIэкIэ къызэгъэпэщынымкIэ IуэхущIапIэм зыхуэзыгъэза псори къапщтэмэ, щIэхъумауэ зэрылажьэр е езым я Iуэху гуэр зэраIэжыр. Къэралым имыщIэу щэхуу лажьэ цIыхухэм я бжыгъэр къэпхутэну тыншкъым, сыту жыпIэмэ коронавирусым зыщиубгъуа пIалъэм лэжьыгъэ къэзылъыхъуэхэм IуэхущIапIэм зэрызыхуагъэзар Интернет Iэмалыр къагъэсэбэпкIэрэщ.
Депутатхэр щIэупщIащ цIыхухэм я Iуэху къызэрызэIуахыным теухуа программэр зэрагъэзащIэм, лэжьыгъэ къалъыхъуэу Iэпхъуэшапхъуэхэм я Iуэху зытетым, лэжьакIуэхэм я Iэзагъэм зэрыхагъахъуэм, муниципалитетхэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэхэмрэ зэгурыIуэныгъэ зэрегъэщIылIэным къытегъэзэжыным, нэгъуэщIхэми.
ЗэIущIэм щыжаIар къэлъытауэ, КъБР-м и Парламентым Социальнэ политикэмкIэ, лэжьыгъэмрэ узыншагъэр хъумэнымкIэ и комитетым и унафэр къащтащ.