Казбек Коков КъМР-ни промышленность, энергетика эм сатыу-алыу министри Шамиль Ахубеков бла республиканы промышленный комплексини 2020 жылда ишлерини эсеплери эм келлик кезиуге планлары бла байламлы ишчи тюбешиу къурагъанды.
Министр билдиргенича, промышленный производствону индекси (ИПП) 2020 жылда январь-декабрьде 111 процентге жетгенди, алгъадан этилген санауладан эсе бир процентге кёбюрек болуп, ахыр жылла бла тенглешдиргенде, эм бийик кёрюмдюге жетгенди. ИПП-ны эм уллу кёрюмдюсю жарашдырыучу производстводады – 122,6 процент. Мында чыгъарылып жиберилген товарланы, бу жаны бла тапдырылгъан ишлени бла жумушланы ёлчемлери январь-декабрьде 15,6 миллиард сомду, ол 2019 жылдан эсе 1,5 кереге асламды.
Эсепде Къабарты-Малкъар, Росстатны шартларына кёре, промышленный производстволары 10 процентден кёп болгъан Россейни эм иги жети регионуну тизмесине киргенди. Саулай да къыралда уа промпроизводствону индекси 2,9 процентге тюшгенди.
Министр билдиргеннге кёре, Къабарты-Малкъарда производствону ёсюую терк толтурулгъан кризисге къажау амалланы хайырындан болгъанды, ол санда стратегиялы тизмеге эм уллу промышленный объектлени къошулгъанлары; финанс-экономика болумну тохтаусуз мониторинг этилгенлей тургъаны, чеклениуле ючюн логистикада чурумла чыкъгъанларында хазыр продукцияны жиберилиуюню соруулары тийишлисича тамамланнганлары; предприятияланы тохтатыргъа боллукъ производстволу ишчи къауумлада коронавирус жукъгъан аурууну болдурмазча амалланы толтурулгъанлары, бир ненча женгил промышленность предприятияны энчи къорууланыу затланы чыгъарыугъа бурулгъанлары (ол а бу бёлюмде производствону терклигин юч кереге кёбейтирге онг бергенди) ючюндю.
«2020 жылны апрелинде суткагъа 3-5 минг маска чыгъарыла эсе, май-июньда аланы производствосу 50 мингнге дери жетгенди, чыгъарыу кючле уа суткагъа 100 минг маска хазырларча эдиле», - деп ангылатханды министр.
Производствону ёсюуюне къошакъ амал а РФ-ни промышленностьну айнытыу фондуну «Эпидемиялы ауруулагъа къажаулукъ»программасына къошулуу да болгъанды. Ол программагъа кёре «Севкаврентген-Д» ООО оборот ырысхысын толтурурча эки жылгъа бир процент тёлеую бла 150 миллион сом заём алгъанды.
Чеклениулени кезиуюнде эм биринчи изленнген товарла, энчи къорууланыу затла чыгъаргъан предприятияла ишлегенлей тургъандыла, технологический процесс ючюн ишлерин тохтатыргъа амал болмагъанла да ол санда. Министерство гитче эм орта промышленный предприятиялагъа билеклик этгенди, РФ-ни Промышленностьну айнытыу фонду бла байламлыкъла бютюн тиргизилгендиле.
КъМР-ни Башчысыны буйругъу бла 2020 жылда декабрьде Правительство жангы норматив документлени жарашдырып, къабыл кёргенди, ала промышленный предприятияланы айнытыу амалланы кючлерге бурулгъанладыла. Алып айтханда, промышленностьну бла сатыу-алыуну айнытыу къырал регион программасыны промышленность бёлюмюне инфраструктура болушлукъ жумушла деген кесек да къошулгъанды, промышленностьну айнытыу регион фондну эркинликлери Къабарты-Малкъар Республиканы Гарантиялы фондуна берилгендиле эм промышленный предприятиялагъа къырал болушлукъ бериуню низамы тохташдырылгъанды.
Андан сора да, КъМР-ни Минторгу промышленностьну айнытыу регион программаланы бардыргъанда чыкъгъан Россей Федерацияны субъектлерини къоранчларын софинансирование этерча бюджетле аралы трансфертле алыу жаны бла конкурсха 52 регионну арасында къатышханды. Бу кюнледе 25 регионну заявкалары къабыл кёрюлгендиле, ол санда Къабарты-Малкъарныкъы да. Аны хайырындан бирлешип, проектлени финансла бла жалчытыргъа онг боллукъду.
Аллай излемлеге кёре, 2021-2023 жыллада инвестицияланы битеулю ёлчеми 884 миллион сом болгъан проектлени бардырыргъа хазыр тёрт предприятие белгиленнгенди. Инвестиция проектлени башламчылары Урванда темир-бетон затла чыгъаргъан заводду, «Кавказкабель-ТМ» кабель заводду, «Севкаврентген-Д» медицина оборудование чыгъаргъан заводду эм «Садсервис» производство предприятияды.
Промышленный комплексни бирси ызларыны юсюнден айта, министр республиканы женгил промышленность бёлюмю магъаналыладан бири болгъанын белгилегенди. Кесибизде чыгъарылып жиберилген товарланы, «кийим производство», «согъулгъан къумачдан затла чыгъарыу», «тери эм териден затла чыгъарыу» иш жаны бла толтурулгъан ишлени эм жумушланы ёлчеми 2020 жылда январь-декабрьде миллиард сом чакълы бир болгъанды.
Озгъан жылны онеки айына, 2019 жылны ол кезиую бла тенглешдиргенде, ИПП-ны ёсюую 100 процентден аслам болурча этилгенди. Битеу да бирге женгил промышленностьну предприятиялары продукцияны 30 чакълы бир тюрлюсюн чыгъарадыла. Эм уллу предприятиялагъа «Комплект» аякъ кийим фабрика» ООО, «Глория Джинс» корпорацияны энчи бёлюмю, «Силуэт» ООО, «Дарий» ООО, «ВоенТекстильПром» ООО, «БТК» ООО саналадыла. Бусагъатда промышленный производствода 6,5 мингден аслам адам урунадыла, аладан ючден бири – женгил промышленностьда.
Промышленный производствону планларын сюзюуню эсеплерине кёре, республиканы Башчысы КъМР-ни Минпромторгуна тырныаууз вольфрам-молибденни чыгъарыуну жангыртыу эм аны жарашдырыу проект жаны бла ишни тиргизирге буюргъанды. «Регионубузда промышленностьха инвестицияла келирча ахшы онгла къурар ючюн Россейни Промышленность айнытыу фонду бла къысха байламлыкъланы айнытыргъа тийишлиди», - дегенди Казбек Коков ишчи тюбешиуню ахырында.
