КъМР-ни Парламентини спикери Татьяна Егорованы башчылыгъында законла чыгъарыучу органны президиумуну кезиулю жыйылыуу болгъанды. Анда «правительстволу сагъатны» чеклеринде «КъМР-де физкультураны эм спортну айнытыу» къырал программа къалай толтурулгъаны сюзюлгенди. Спорт министрни къуллугъун толтургъан Аналаны Аслан белгили этгенича, къырал программада магъаналы ишле бардыла. Ол санда физкультура эм спорт бла кюреширге мадарла къурау, инфраструктураны игилендириу, спорт резервни хазырлау жаны бла жумушла белгиленнгендиле.
Быйыл а программаны жашауда бардырыргъа 858 358,9 минг сом салыннганды, андан 358 058,2 минги федерал бюджетден бериледи, 497 161,5 минг сомну - республика, энтта 3 139,17 минг сомну уа муниципалитетле кеслери къошарыкъдыла. Ведомствону шартларына кёре, дайым да спорт эм физкультура бла кюрешгенлени саны былтыр 40,3 процентге жетдирилгенди. Быйыл а аны 45,6 процентге дери кёбейтирге борчла салыннгандыла. Ол санда инсанла физкультура бла чырмаусуз кюреширча мадарла тамамлап, спорт резерв къурап.
Бюгюнлюкде уа 47 спорт школда спортну 37 тюрлюсю бла 36 минг адам кюрешедиле. Аны бла бирге КъМР-де спорт федерацияланы 42 бёлюмю къуралгъандыла: 16-сы олимпиалы, бири да сурдлимпийский тюрлюледен.
Коронавирус аурууну жайылыуу азайгъаны бла байламлы ведомствону учрежденияларында 3 августда жараула башланнгандыла. Ала Роспотребнадзорну жорукълары сакъланып бардырыладыла. Ведомствону эсгертиулерини чеклеринде республикалы, регион эм битеуроссей эришиуле къураладыла. Жылны ахырына дери 30 эришиу боллугъу белгиленеди, ол санда битеуроссей даражалы. Санитар-эпидемиология болум тюрленсе, эришиулени болжаллары алышынырыкъды, неда ала къуралмай къаллыкъдыла.
Аналаны Асланны айтханына кёре, жылны аллындан бери ведомство спорт федерацияланы регион бёлюмлери бла бирге жюзге жууукъ жумушну толтургъандыла, аладан 22-си регионла аралы, битеуроссей эм халкъла аралы даражада. Республиканы спортчулары халкъла аралы эм битеуроссей 85 эришиуге къатышхандыла, 95 спортчубуз алада хорламла болдургъандыла неда алчы жерлеге чыкъгъандыла.
Къыралны жыйымдыкъ командаларына келечилени хазырлар мурат бла спортну 14 мурдорлу тюрлюсю белгиленнгенди. Быйылдан башлап алагъа тау-лыжа спорт бла пятиборье да кийирилгендиле.
«Демография» миллет проектни «Спорт – жашауну жоругъу» федерал проектини чеклеринде республикада 33 спорт объект ишлетирге белгиленеди – 5 физкультура-саулукъ сакълау комплекс бла 28 майдан. Бюгюнлюкде уа муниципалитетледе кёп функциялы 25 оюн майдан ишленеди.
Докладны сюзе, Татьяна Егорова программаны толтургъанда тюбеген кемчиликлени, аланы тамамлау жаны бла мадарланы юслеринден соргъанды. Аналаны Аслан жангы методикаланы билген жаш кадрла жетишмегенлерин белгилегенди. Аны бла бирге спорт объектлени ырысхы-техника болумлары осал болгъанды, тренерлени хакълары да азды.
Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла комитетни башчысы Нина Емузова 2025 жылгъа дери республиканы инсанларыны жартысы спорт бла кюреширге керекди деген шартлагъа къалай жетиширге белгиленнгенин билирге сюйгенди. Докладчы ангылатханыча, статистикагъа кийирилген эм тамата инсанланы жыл санларын 69 жылгъа дери азайтыргъа эмда саулукъларына кёре спорт бла кюреширге жарамагъанланы ары кийирирге оноу этилгенди. Алай бла быйыл бу кёрюмдюлени 45,6 процентге жетдирирге онг барды.
Сёз жангы спорт объектлени ишлетиуню, алагъа ахча бёлюуню, керекли инвентарь бла жалчытыуну, билим бериу учреждениялада майданлада дерследен сора спорт бла кюреширге эркин этиуню юслеринден баргъанды. Физкультура, спорт эм туризм жаны бла комитетни башчысы Арсен Барагунов ёсюп келген тёлюню Интернетден, гаджетледен эслерин жаланда спорт бёлаллыгъын чертгенди.
Ахырында Татьяна Егорова спорт бла физкультура адамны айнытыуда, аны саулугъун игилендириуде артыкъда магъаналы болгъанларын белгилегенди. Аны бла бирге уа жаш адамланы аман къылыкъладан, бузукълукъладан сакълауну бир амалы болгъанын айтханды. Парламентни спикери ведомстволаны араларында байламлыкъланы кючлеуню, саулукълу жашауну жорукъларын кенг белгили этиуню магъаналылыгъын да чертгенди.
* * *
Президиумну жыйылыуунда уа депутатла «КъМР-ни прокуроруна кандидатха ыразылыкъны бериуню низамыны» юсюнден республикалы закон кючюн тас этгенин тохташдыргъандыла, «КъМР-де иш излегенде тыйгъычлагъа тюбеген инсанланы бир-бир къауумларына ишчи жерлеге квотала тохташдырыуну юсюнден» законну 5-1-чи статьясына тюзетиулеге эм башха законопроектлеге къарагъандыла.
КъМР-ни Парламентинде Жаш тёлю палатаны юсюнден Болумгъа тюрлениулеге да къаралгъанды. Парламентарийле федерал законланы проектлерин, башха субъектледе коллегаларыны законодательный башламчылыкъларын да сюзгендиле. Алада жашау журтланы ишлетиуню, пенсияны страховой кесегини, сабийлери болгъан юйюрлеге къырал болушлукъну юслеринден айтылады.
