«Машук» Битеуроссей жаш тёлю оналтынчы форумну иши ахырына жетди. Быйыл анга Россейни битеу регионларындан эмда тыш къыралладан 2250 келечи къатышхандыла - устазла, насийхатчыла, школгъа дери билим берген, юйюрню сакълау жаны бла специалистле, жаш тёлю политика бёлюмню келечилери, педагогика вузланы бла колледжлени студентлери, Федерал сабий жамауат советни келечилери, «Биринчилени атламларыны» 14 жылдан 35 жылларына дери толгъан алчылары.
Форум эки смен халда озгъанды: «Призвание» (9 - 16 августда) эмда «Миссия» (16 - 23 августда). 14 тематикалы ыз Россейни шёндюгюлю билим бериу педагогикасыны, юйретиуню эмда насийхатчылыкъны битеу бёлюмлерин жыйышдыргъандыла.
Форумну баш магъаналы кесеклерине киргенле:
Ата журтну къоруулаучусуну жылы эмда уллу Ата журт урушда Хорламны 80-жыллыгъы. Форумну майданында тарых эсни, тёлюден-тёлюге ётген къыйматланы сакълауну эмда Ата журтубузну къоруулагъан жигитлерибизни юлгюлеринде тюз оюмланы къуралыуларыны юслеринден сёз баргъанды. Анга къатышханла патриот юйретиуню шёндюгюлю халын бла тарых кертиликни сакълауда жаш тёлюню магъаналылыгъын сюзгендиле.
Педагог – Ата журтубузну тамблагъы кюнюню къоруулаучусу. Форумда устазны эмда юйретиучюню инсанны, аны адеп-къылыгъыны эмда усталыгъыны къуралыуунда магъанасы белгиленнгенди. Анда педагогланы социал даражаларын кётюрюуге, жаш специалистлеге билеклик этиуге эс бурулгъанды эмда устазланы юйретиуню юсю бла миллет къоркъуусузлукъну сакълауда магъаналылыгъы айтылгъанды.
Къыралны гуманитар жалынчакъсызлыгъы. Билим бериуде бла юйретиуде ата журтлу тёрелени бла къыйматланы айнытыугъа энчи эс бурулгъанды, дагъыда тышындан келген ниетлеге къажау туруу онгла сюзюлгендиле эмда Россейни миллет сейирлерине жууаплы болгъан кесибизни ёз гуманитар контентни бла методикаланы бардырыу амаллагъа къаралгъанды.
Форумгъа къатышханла чакъырылгъан спикерле бла бирге эки сменнге ызланы ичлеринде 59 лекциягъа, 40 «Магъаналы затланы юсюнден дерслеге», 34 «Ачыкъ дерсге» къатышхандыла, 38 педагогика сынамны презентациясын кёргюзтгендиле, дагъыда Федерал сабий жамауат советни бла «Биринчилени атламларыны» келечилери бардыргъан 13 «Уроки наоборот» дегенлеге да къатышхандыла.
Хар ызда магъаналы темаланы презентациялары сменлени ахыр ишлеген кюнлеринде къуралгъандыла. Аланы заказчылары Россейни Минобрнаукасы, Росмолодёжь, Миллетлени ишлери жаны бла федерал агентство, Россей Федерацияны Президентинде Сабийни эркинликлери жаны бла уполномоченныйни аппараты, Россей билим бериу академия, Сабийлени бла жаш тёлюню «Биринчилени атламлары» Битеуроссей жамауат-къырал къымылдау, «Машук» билимни арасы эм башхала болгъандыла.
Форумда дагъыда оюмлауну клублары да ишлегендиле («Сухомлинский», «Макаренко», «Ушинский», «Шаталов» клубла), алагъа эм тири келечиле къошулгъандыла. Аланы ишлеринде интерактив юлгюле хайырланнгандыла - ушакъла, ролевой упражненияла, тренинг заданияла, чыгъармачылыкъ сынаула эмда эксперт сессияла. Биринчи эм экинчи сменлени форумчулары бир проектледе ишлегендиле - ол а ахыргъы продуктну не жаны бла тынгылы хазыр болуууна себеплик этгенди.
Клуб ишни чеклеринде биринчи кере энчи формат къуралгъанды - НИИ ИИ «Машук» - клубланы темаларына бютюн терен сингерге хазыр болгъан келечилени бирикдирген тинтиу къауум. Юч кюнню ичинде хар сменде келечиле уллу болмагъан тинтиу ишле бардыргъандыла: къарап кёргенлерин жазып белгилегендиле, акъыл сёзлени бла шартланы жыйгъандыла, ызлада бир бирге ушагъан кесеклени излегендиле эмда ачыкълауларын бир бирлерине билдиргендиле. Ол иш алагъа форумну программасына бютюн тюшюнюрге онг бергенди: ала жаланда спикерлеге тынгылап къоймагъанлай, материал жыйгъандыла, сёлешиулени башха-башха жанларын белгилегендиле, алада соруулагъа жууапланы табаргъа кюрешгендиле.
Ишни эсеплерине кёре, келечилени къаууму келлик заманда жазыллыкъ статьяларына бла тинтиу ишлерине темаланы белгилегендиле, форумдан сора ишни бардырыугъа мурдор къурап. Алай бла, НИИ ИИ «Машук» форум сюзюуле андан ары тинтиуледе бардырылырча майдан болгъанды.
Алгъын жылладача, форум политика, предприниматель, жамауат эм чыгъармачылыкъ бирлешмеледен атлары айтылгъан спикерлени эслерин бурдуртханды. «Магъаналы затланы юслеринден ушакъла» кесекде «Машукну» келечилери бла Россей Федерацияны Президентинде Сабийни эркинликлери жаны бла уполномоченный Мария Львова-Белова, Россей Федерацияны илму эм бийик билим бериу министрини орунбасары Ольга Петрова, Росмолодёжьну таматасыны орунбасары Юрий Лескин, Къырал Думаны Граждан жамауатны айнытыу, жамауат эм дин соруула жаны бла комитетини таматасы Яна Лантратова, Россей билим бериу академияны президенти Ольга Васильева, «Ата журтну аскерчилерини юйюрлерини комитети» коммерциялы болмагъан автоном организацияны таматасы Юлия Белехова, «Жигитлени заманы» президент билим бериу программаны келечилери Илья Споняков бла Евгений Василенко, дин насийхатчы, миссионер эмда публицист отец Павел Островский, россейли фигурист Роман Костомаров эм башхала тюбешгендиле.
Форумну билим бериу программасына башха ызлада программала да къошумчулукъ этгендиле. Келечиле къаялагъа ёрлеу эмда турист ётюуле жаны бла сынауланы ётгендиле, «Лазертаг» спорт-тактика оюннга, волейбол, баскетбол, бадминтон, петанка эмда стол теннис дегенча оюнлагъа къатышхандыла.
Чыгъармачы форумчулагъа деп суратлау, прикладной эм декоратив искусствола жаны бла мастер-классла къуралгъандыла, от жагъаны тёгерегинде ингирле, гитараны согъуп квартирникле, чыгъармачылыкъ ингирле, уллу концертле болгъандыла, ала барысы да кавказ халкъланы маданиятлары бла шагъырейлендиргендиле.
Тёредеча, машукчула хайырлы программагъа да къытышхандыла. Ала Пятигорскде 32-чи номерли сабий юйде, мектепледе, сабий садлада болгъандыла, сабийлеге саугъала юлешгендиле, тийрелени тапландырыугъа юлюшлерин къошхандыла эмда коллегалары бла сынамларыны юсюнден ушакъла бардыргъандыла. Форумчула «Казачий куреньде» тийрени тазалагъандыла эмда бурууланы боягъандыла, Пятигорскде Подкумок черекни ариулагъандыла.
Форумда энчи эс аскер операциягъа къатышханлагъа бла аланы юйюрлерине бурулгъанды. «Салдатха жылыу саугъала» акцияны чеклеринде машукчула 300 армиялы къургъакъ душну жыйымдыкъларын, 77 аппын бла жастыкъ, 36 окоп жау чыракъ, 47 хамашхия, 80 сау къалыугъа себеплик этген бууунлукъ, 280 солуугъа себеплик керекле, 10 жашырынлыкъны сакълагъан ау жарашдыргъандыла, ала барысы да Ата журтну къоруулаучуларына жиберилликдиле.
Андан сора да, уллу донор акция къуралгъанды, анга 300-ден артыкъ адам къатышханды. Ала 100 литр чакълы бир къан жыялгъандыла. Дагъыда форумгъа къатышхан 120 адам Сырт сюек жиликни донорларыны Битеуроссей тизмесине къошулгъандыла.
Росмолодёжь. Гранты эришиу да форумну магъаналы кесеги эди. Жаш адамла 130 заявка бергендиле, аладан 81-не къорууланырча эркинлик алыннганды. Эки къорууланыуну эсеплеринде машукчуланы 13 проектине битеу да бирге 7,642 миллион сом ёлчемде грант себеплик этилирча эсгериуле болгъандыла.
«Машук» Битеуроссей жаш тёлю оналтынчы форумну къураучулары Жаш тёлюню ишлери жаны бла федерал агентство (Росмолодёжь) эмда Ставрополь крайны Правительствосу болгъандыла.
Айдаболланы Джамиля.
