УФ-м ШынагъуэншагъэмкIэ и къулыкъущIапIэм и управленэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ къудамэм КъБР-м и Лъэпкъ музейм тыгъэ хуищIащ археологие хьэпшып гъэщIэгъуэнхэр.
Хьэпшыпхэм я бжыгъэр 347-рэ мэхъу. Абы щыщ языныкъуэхэр ди эрэм и япэ илъэс минищэм, нэхъ кIасэхэр ди эрэм и 14-нэ лIэщIыгъуэм щыщщ. IэщIагъэлIхэм къызэралъытэмкIэ, абыхэм къаIуэтэж ди щIыналъэм и археологие тхыдэр. Къыхэдгъэщынщи, дунейпсо щэнхабзэ щIэин мыхьэнэ зиIэ хьэпшыпи яхэтщ къагъуэтахэм.
Лъэпкъ музейм къыIэрыхьа хьэпшыпхэм къыхагъэфIыкI Кыщпэк кхъэлъахэм Iуащхьэм и Iуащхьэ 13-м къыщагъуэтащ. Псом хуэмыдэу щIэныгъэлIхэм гъэщIэгъуэн ящыхъуащ таж пыIэр, сыту жыпIэмэ дуней псом апхуэдэу тху нэхъыбэ щыIэкъым.
Къэрал тхыдэ музеймрэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIэныгъэ центрымрэ я щIэныгъэ лэжьакIуэ Кадиевэ Аннэ зэрыжиIэмкIэ, таж пыIэ а хьэпшыпхэм зэрахэлъыр щыхьэт тохъуэ пасэ зэманым щыIа унафэщIхэм диплома-тие зэпыщIэныгъэ жыжьэхэр зэраIам.
- Апхуэдэ таж пыIэр и закъуэнкIэ Iэмал иIакъым, абы щIыгъуахэри зэрылъапIэми шэч хэлъкъым, псалъэм папщIэ, шы Iэпслъэпсхэмрэ нэгъуэщI кIапсэ зэуIухэмрэ. УФ-м и Музей фондым, КъБР-м и Лъэпкъ музейм и фондым щIэныгъэлIхэм лъапIэу къалъытэ апхуэдэ хьэпшыпхэр зэрыхэлъым мыхьэнэшхуэ иIэщ, - жиIащ Кадиевэ Аннэ.
Сармат зэманым щыIа археологие хьэпшыпхэмрэ фэилъхьэгъуэхэмрэ музейм и гъэтIылъыгъэм къызэрыхэхъуар щхьэпэ яхуэхъуну къалъытэ къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэр езыгъэкIуэкI щIэныгъэлIхэм. Кавказ Ищхъэрэм, КъуэкIыпIэ Европэм, Рим империем щыпсэуа лъэпкъхэр къызэщIиубыдэу я щэнхабзэ Iуэхухэр зыхуэдар нэхъ гурыIуэгъуэ хъуну жаIэ абыхэм.
- Кыщпэк кхъэлъахэм и Iуащхьэ 13-м къыщагъуэта хьэпшыпхэр щыхьэт тохъуэ Кавказ Ищхъэрэм щыпсэуахэмрэ Ищхъэрэ Тенджыз ФIыцIэм, Кърымым, Кавказ ЩIыбым, Ираным исахэмрэ пасэрей Рим империем и зэманым яIа зэпыщIэныгъэхэм, - жиIащ РАН-м и археологие институтым и скифо-сармат къудамэм и щIэныгъэ лэжьакIуэ Демиденкэ Сергей.
- Хуэбгъэфащэ зэрыхъунумкIэ, щIыналъэм и унафэр зыIэщIэлъа цIыху пашэхэм папщIэ ягъэхьэзыра хьэпшыпщ ахэр, - жеIэ «Кавказым археологиемкIэ и институт» ООО-м и унафэщI Атабиев Бияслъэн.
КъБР-м и Лъэпкъ музейм а хьэпшыпхэр щIагъэзэгъэн ипэкIэ ахэр къагъэщIэрэщIэжын хуейщ.
ТЕКIУЖЬ Заретэ.
