Жантууланы Исламны бюгюннгю жаш тёлюбюзню арасында юлгюлюге санайма. Быллай бийик багъа нек бергеними газетибизни алып тургъанла ангыларыкъдыла. Псычох элде туугъан эм ёсген таулу жашны юсюнден, ол ёз миллетин бла тилин къалай сюйгенини юсюнден биз жаза тургъанбыз.
Былтыр Ислам школну «кюмюшге» бошап, Санкт-Петербургда къырал педиатрия университетге киргенди. Аны биринчи курсун жетишимли бошап, бийик стипендиягъа тийишли болгъанланы къауумундады. Мындача, анда да Ислам миллетибизни маданиятына бла адамларына къаршыракъ болур амалны да тапханды. Ол, «Невадагъы Эльбрусоид» организацияны ишине тири къатыша, къарачай-малкъар халкъгъа магъаналы кюнлеге аталгъан тюбешиулени къураугъа бла бардырыугъа энчи ыразылыгъы бла къошумчулукъ этеди.
Бу кюнледе уа Ислам артха, окъуууна, тебиреп турады. Аны себепли, мен аны бла тюбешип, туугъан жеринден узакъда жаш адамны къадары сукъланырчамыды, кёпле суннганча, огъесе къыйынмыды деген соруулагъа жууапла этерин тилегенме.
- Ислам, этген сайлауунга сокъуранмай къалдынгмы? Уллу шахаргъа къалай келишалгъанынгы юсюнден айтсанг эди.
- Башлайым тарыгъыууму (кюледи). Къалай десенг да, жангы шахар, ары дери сен билмеген жашау хал бираз абызыратадыла. Биринчи 10 кюнню эсиме тюшюрлюгюм да келмейди. Студентлени да асыры кёп алгъанларындан - 2000 минг адамны - вузда кеслери да абызырап эдиле.
Биринчи кюн а эсимден бир да кетерик болмаз: адам кёп, хауа жетишмей, ким къайры барыргъа билмей. Аллай такъыйкъаланы биринде мен да сагъышландым не этеме мында, деп. Болсада, кесими къолгъа алыргъа кюрешип, экинчи ыйыкъны башлайма. Алай бла аз-аздан юйрене барама. Алай кёлюмю бла кёзюмю къууандыргъан бир зат табалмай эдим. Окъуу къыйындан угъай, харкюнлюк жашау, жангы адамла, хар кимни да мен ушашдыралмагъан къылыгъы… Кёп кере да болгъан эдим, нени да къоюп, юйге кетерге. Алай анам: «Тёз, артда сокъуранырса, тынчыракъ боллукъду», - деп, кёл этдиргенлей тургъанды.
- Сора къалай бла басымлыкъ тапдынг?
- Октябрь айда окъуна 29 декабрьде юйге учарча билет алама. Ол кюн самолётха олтурур ючюн а, бир тюрлю чурумсуз бошаргъа керек эдим семестрни. Ма ол менде бек уллу итиниулюк туудургъан эди. Эрттенликде сагъат жетиде чыгъып кетип, юйге кече онда жыйышып тургъан кюнлерим болгъандыла. Алай бла бир тюрлю борчсуз, самолётха минип, Жангы жылгъа юйге жыйышама.
- Сен энчи медицинада бу ызны не себепден сайлагъанса?
- Хар кавказлыча, мен да алгъадан стоматология ызны сайлар муратлы эдим (кюледи). Алай документлени берген кезиуде эсиме бизни къыралда, бютюнда Шимал Кавказда, тиш докторланы кёп болгъанлары тюшеди да, аланы къауумуна къошулууну керексиз жумушха санайма. Алай бла «Багъыу ишни» бла «Педиатрияны» араларында сайларгъа керек болду. «Багъыу ишни» юсюнден сагъышланнганымда, эсиме кесине Интернет бла диагнозун тохташдырып, менден а дарманнга рецепт излей адам келсе, аз да тёзюп болалмазлыгъымы ангылайма. Алай бла «Педиатрия» къалады. Юйде гитче эгешчигим бла къарындашчыгъым болгъанлары себепли, дагъыда бир кезиуде башланнган классланы окъутхан устаз болургъа да мурат этип тургъанымы эсге тюшюре, сабийчиклеге багъыуну, болушууну сайлайма. Сокъуранмайма.
- Республикадан а бармыдыла студентле биргенге?
- Биринчи курсда Тырныаууздан бир таулу къыз эм дагъыда эки къабартылы бар эдиле. Бизни педиатрия бёлюмде алгъадан 800 адам болгъанды. Бюгюнлюкде 500 адам къалгъанды. Мен айтып кетгенча, кёпле, жашау болумгъа келишалмай, башхала уа окъуялмай кетгендиле.
- Мен билгенден, сен «Невадагъы Эльбрусоид» бла да къаты байламлыкъ жюрютесе.
- Хау. Бек ыразыма бу организациягъа. Тышында болгъан заманынгда ёз тилингде биреу бла сёлеширге бек термилесе. Аны себепли ол биригиуден манга бир къарачайлы къыз сёлешип, ары кеслерине чакъыргъанында, менден насыплыны ол такъыйкъада тапхан къыйын болур эди.
Аланы эрттеден келген бир ахшы тёрелери барды - шахардагъы окъуу юйлени биринчи курсларында окъугъан жаш адамларыбызны жыйып, аламат байрам къурау. Мени да ары чакъырадыла. Андан сора ала бла байламлыкъ тохташдырама да, жыйылыуларына, эришиулерине да тири къатышханлай тургъанма жылны ичинде. Къарачай-малкъар тилде ётдюрюлген «Не зат? Къайда? Къачан?» деген оюнну уа кесим да бардыргъанма.
- Сени бла «Педиатрияда» кавказлы жашла уа бармыдыла?
- Хау, эки осетинли жаш барды. Тамата курслада дагъыстанлыла да аз тюйюлдюле. Бир бирге керек болгъан къадарда болушлукъ этерча энчи къауум да къуралыпды. Ол жаны бла хал игиди.
- Андагъы адамланы уа халлары къаллайды?
- Москвада халкъ ашыгъышлыды. Мында уа - угъай. Аланы тынчлыкълары бир-бирде мени окъуна къозутады. Сен кеч къалып, юйюнге баргъанда, жолунгда тынч жюрюш бла баргъанла аслам жолугъадыла. Бир тюрлю адресни сорсанг а, бек жарыкъ болуп, сени жумушунгу ахырына жетдиргинчи къоймайдыла. Ол шартлары бек аламатды.
- Биринчи курсну жетишимли бошагъанса. Стипендиягъыз а игимиди?
- Мени стипендиям 4 мингди. Аны жаланда бешлеге окъугъанла аладыла. Дагъыда кёп сабийли юйюрден болгъаным себепли, хар юч айдан 7 минг сом тёлейди къырал. Энди быйыл заман асламыракъ боллукъду да, бир жерге тохташып, ишлерме деп турама.
- Жангы окъуу жыл башланыргъа он кюн къалгъанды. Сенича, тышына кетип окъурукъ жашлагъа бла къызлагъа не айталлыкъса?
- Тауларыбыздан, ариу жерлерибизден айырылып кёпле кетгендиле. Чыдагъандыла. Биз да тёзерге борчлубуз. Тюрлю-тюрлю къыйын кезиулеге хорлатмай, белгилеген жолугъуздан таймай, муратыгъызгъа жетиуню сайлагъыз. Хар къыйын кезиу да бошалады. Манга да бек къыйынды эрттенликде уянып, ариу тауларыбызны орунларына мекямланы терезелерин кёрюу. Битеу жарсыуларыбызны уа, билим алып, миллетибизни атын айтдыргъанла болсакъ, эсгерген да этмек. Ма, кёрюрсюз!
Ушакъны Таппасханланы
Аминат бардыргъанды.
