Огъары Жемталаны амбулаториясыны медсестрасы аллына келген хар саусузгъа керекли сёз табып, аурууун да селейте биледи. Ол жылла бла къуралгъан сынамыны, тутхан ишине сюймеклигини себебиди. Занибекланы Ариужанны жумушакъ жюреги ючюн аны эллилери барысы да сюедиле.  Ол, кече-кюн демей, хар саусузгъа уллу хурмет эте биледи. Кёп жылланы ичинде элине къуллукъ этип келген медсестра бла ишини юсюнден болгъанды ушагъыбыз.

- Ариужан, сиз бу усталыкъны сайлагъанлы къаллай бир заман болады?

- Быйыл 1 августда 40 жыл боллукъду. Жашауумда сабийлигимден келген муратымды деяллыкъма. Биз тёрт эгеч болуп ёсгенбиз. Атам Зарашланы Томай малчы болгъанды, анам Арзият а, анда-мында ишлемей, юй тутханды, бизни ёсдюргенди. Къалай эсе да школну бошагъандан сора, эгечлерим тышына чыгъып, билим алыргъа болмай, юйде анабыз бла тиширыу жумушланы тасхаларына юйреннгендиле. Мен а сабийлигимден окъуна врач болургъа сюе эдим. Къалайда жаралы жаныуар неда къанатлы тапсам, алагъа жан аурута, багъыу этгенме. Школдан сора Нальчикде медицина училищеге кирип, аны бошайма. Андан Къашхатауда район больницада эки жыл ишлейме. Кеси элибизде ол кезиуде амбулатория ишленеди да, сора жюрюп къыйналгъанымы кёрюп, бери ишге чакъыргъанларында, къууанып келген эдим. Эллилерими гитчелигимден окъуна бек сюеме. Ма андан бери, жеримден таймай, ишлерге кюрешеме, болушлугъум керекли адамланы ыразы этала эсем, кесим да къууанама.

- Сайлагъан усталыгъыгъызда сизге эм багъалысы неди?

- Баям, элими къартларына болушалгъаным болур. Бусагъатда адамланы сайлаулары, медицина жаны бла кеслерине къаратыр амаллары да бардыла. Жашыракъла шахаргъа барып бакъдырадыла кеслерине. Алай элими абадан тёлюсю тышына артыкъ чыгъаргъа сюймейди. Болушлукъ керек болса, кесибизге ышанадыла, уяла-уяла сёлешиучюдюле. Ол тёлю бек намыслыладыла, жашауларында кёп сынамладан ёте келгендиле. Алагъа керек заманда табылыргъа сюйгеним, къолумдан келгенича болушургъа итиннгеним да аланы бизге сюймекликлери бла ышаныулары ючюн сунама. 

- Алгъын жылла бла тенглешдиргенде, ишигизде не зат тюрленнгенди?

- Амалла. Дарманла бла, керекли затла бла жалчытылыуубуз да игиди. Алгъын кечеси бла бир адам къыйналса, аны элде болгъан 3-4 машинадан бири бла терк окъуна районнга элтип, андан а, керек болса, Нальчикге жетдирип, тинтиуле бардырып, бирде больницагъа салып, бирде уа, саулугъуна къоркъуу болмаса, артха къайтарып, танг аласында къайтыучу эдик. Бусагъатда уа район больницаны жангы оборудованиясы, башха керекли затлары да барды. Тинтиулени асламысын анда кеслери бардыраладыла. Дарманла бла да жалчытылынадыла. Ишлерге иги да тынч болгъанын чертирчады.

- Мен ангылагъандан, медсестра врачдан да чыдамлы, къарыулу, къаты кёллю болургъа керекди?

- Ол, сёзсюз, алайды. Нек десегиз, жараны байлагъан да, терк болушлукъ керек заманда апчымай, дарманланы жерлерин алышдырмай салгъан да, врач болмаса да, биринчи болушлукъну этерге мычымай жетгенле да бизбиз. Мында кеси элибизде окъуна бир ненча адамны ёлюмден къутхарыргъа тюшгенди. Бир сабийни къыздырмасы бийикден, къалтырауукъ тийип, солууу тыйыла башлагъанында, жолда биринчи болушлукъ эте, аны мычымай Нальчикге жетдиребиз. Ол бир ауукъ заманны реанимацияда багъыу алып, сау болгъан эди. Бирде уа эри бир тиширыуну кючден жетдирип келеди, амбулаторияда уа – нёгерим бла мен. Саусузну солууу тыйыла, жюреги тохтай да ишлей, бизни къоркъутады. Эри чибин къапхандан сора былай болгъанын билдиреди. Нёгерим экинчи къатдан дарман жетдирип, мен а аны саусузгъа къуюп, иги кесек кюрешгенден сора, бир кесек мажалыракъ этип, больницагъа алай жетдирген эдик. Ол чибин уудан анафилактика шок тутхан эди. 

Бу арт заманда биз врачла бла ишлеп башлагъанбыз ансы, алгъын кеси аллыбызгъа тюбей эдик саусузгъа. Энди саусуз келсе, аны къыйналгъанына кёре профильлеге бёлебиз, керекли специалистге ашырабыз. Алгъын а тинтген да, диагноз салгъан, бакъгъан да кесибиз этиучю эдик. 

Алгъын къаллай базгъын адамла болуучубуз эсиме тюшсе, жунчугъан окъуна этеме. Шёндюча сорууларыбызгъа жууап излерча Интернет, телефонла жокъ эдиле. Окъууда алгъан билимибиз – башыбызда, сора бизге болушлукъ этгенле китапла болгъандыла. Ма алай бла къаты кёллю болургъа тюшеди бизни ишибизде. 

- Жаш тёлюню арасында окъуудан сора элге къайтып, аз хакъгъа ишлерге сюйгенле хазна болмазла?

- Насыпха, жаш тёлюбюзню арасында, аз болсала да, бардыла эллерин сюйгенле. Тюздю, окъуудан сора энчи клиникалада ишлеп, кёп ахча алыргъа итиннгенле да кёпдюле бусагъатдагъы жаш тёлюню арасында. Алай къайда да ишлер ючюн, сынам керекди. Кеси жерингде, кеси элингде таныгъан, ышаннган адамларынгдан юйренип, башха жерге таукел барыуну тюз сунама.  Медицинаны сайлагъан адам бирсиледен башха болургъа керекди. Аны жюрегинде жан аурутуу уллу жерни алыргъа тийишлиди. Бизни заманыбызда ахчаны ызындан тюшюу эсибизде да жокъ эди. Жашауну багъалау заманнга кёре тюрлене барады.

Элибизни къартларына барып, дарман салып, аурууун селейталсакъ, ала: «Келген аякъларынга къор болайым!»-деп, алай ыспас этедиле. Ол заманда мен бек уялама. Ол терен къартлыгъына дери ишлеп, ёмюрюнде кёп игилик этип, бюгюн а мен анга келип, укол салгъаным ючюн мени былай ыспасласа, тынгысыз болама. Алай саулай жашауумда да бу ызны сайлагъаныма, мында ишлегениме да бек ыразыма, сокъуранмайма. 

- Бу усталыкъны сайлагъаныгъызгъа юйюрюгюзде барындан да бек ким ыразы эди?

- Атам. Алгъадан мени окъуруму сюймесе да, артда уа бек къууана эди. Кесини къан басымы къуруда кётюрюлюучю эди. Сора, кишини излетмей, анга кесим сакъ болгъанлай къараучу эдим. Алгъын медицина ишчилеге элде социал болушлукъ халда отун бериучю эдиле. Манга да эки машина отун бередиле да, ол кюн атамы ёхтемленнгенин бир да унуталмайма. 

Ким биледи, жашы болмагъаны ючюн тышындан болушлукъгъа юйренмегенденми болур эди.

- Хакъыгъыз а бусагъатда мажалмыды?

- Башха жыллагъа къарагъанда, бек игиди. Алгъын тёрт минг бла жарым сомгъа да ишлегенбиз. Юй да тутуп, сабийле да ёсдюрюп, алай бир башха жерге кетерге эсиме да келмегенди. Ахыр жыллада уа сыйыбызны да кёредиле, хакъыбызны да кётюргендиле. Сау болсунла, бек уллу тутхучлукъду ол. 

Мени оюмума кёре, къайсы усталыкъны да хакъы ючюн угъай, жанынгы талпыныуу ючюн сайларгъа керексе. Хар ишчи кюнюнг сени тирилтмесе, къууандырмаса, баям, терс жолда болурса. Ишими, элими, адамларымы бек сюеме. 

- Сизни энчи жашауугъуз а къалай къуралгъанды, юйюрюгюз бла да шагъырей этсегиз эди?

- Къадарым, узакълагъа элте турмай, кеси элимде, бир классда окъугъан жаш Занибекланы Руслан бла байлагъанды. Бир бирге ышаныуубуз, ийнаныуубуз болур, билеклик эте, бюгюннгю кюннге бир бирибизге ыразы бола жашай келебиз. Эки жаш ёсдюргенбиз. Абаданыбыз Расул да врачды, хирургду. Жантууланы Марьяна бла юйюр къурап, келиним да невролог болуп, экиси да район больницада ишлейдиле, бир жашчыкъ ёсдюредиле. Гитчебиз Ислам, аграр академияны бошап, бюгюнлюкде юйде малла жайып, ала бла кюрешеди. Бар заманы да алагъа кетеди. Алыкъа юйдегили болмагъанды, къадар кюню алда болур. 

Жашаууму юсюнден сагъышлансам, кесими насыплы адамгъа санайма. Эллилериме, биргеме ишлеген тенглериме да ыразылыгъымы билдиреме. Дуниягъа сюймекликден толу кёз бла къарасанг, жюрегинг да къууанчдан толады.

Ушакъны Темуккуланы Асият бардыргъанды.