Нальчикни солуу паркыны  ара аллеясында сейирлик эсгертме барды – 40-тонналыкъ «Жулдузлу таш». Баям, аны къатында суратха барыбыз да тюшген болурбуз.

Аны КъМР-ни халкъ суратчысы Алим Пашт-Хан хазырлагъанды. Кесини сейирлик скульптурасына ол эм кючлю сослан ташны сайлагъанды. Ол айтханча, ташны жыл жарымны излегенди, кесин а Бызынгыда тапханды.  Ташны бийиклиги 4 метр, кенглиги 3 метрди,   ал кезиуде, суратчы аны кёз къарамына кёре тюрлендиргинчи, 47 тоннагъа жетгенди.

Алим Пашт-Хан ангылатханыча, сослан ташны юсюнде жезден накъышла къошханды. Аланы Германияда  Лауххаммер заводда хазырлагъандыла. Ала Къабарты-Малкъарны байлыгъын, аны халкъларыны тёрелерин, культураларыны сейирликлерин белгилейдиле.

- Мен бу скульптураны туугъан республикамы халкъларына, мында жашагъан адамлагъа атагъанма. Ол миллетни кючюню белгисиди. Ёмюрлени теренинден бизни адамла тёрелеге кертичиликлери,  къатылыкълары бла белгилидиле. Ма аны кёргюзтюрге кюрешгенме жезде. Накъышла тогъуздула эм бири бирине ушамайдыла. Кенгликлери 5 сантимерден 20 сантиметрге дери жетедиле. Ала  кёкде жулдузланы суратлайдыла, кюнню, айны, табийгъатны, юйюрню, халкъ чыгъармачылыкъны  ачыкълайдыла,-деп ангылатхан эди  скульптураны магъанасын ол. Аны ишлетиуге битеу да бирге жылдан аслам заман кетгенди.

2021 жылда Туту.ру проект юч айны ичинде «СкульпТУТУра» деген конкурсну бардыргъанды. Социальный сетьледе къол кётюрюуден сора «Жулдузлу таш» Россейни эм сейирлик скульптураларыны энциклопедиясына кийирилгенди.

Аты битеу дуниягъа белгили

«Жулдузлу ташдан» сора  суратчыны быллай сейирлик ишлери энтта бардыла. Алим Пашт-Ханны аты Россейде, Европаны къыралларында да кенг белгилиди. Аны кёрмючлери Россейде, Германияда, Белгияда, Къытайда, Кореяда, Финляндияда, Америкада эм башха къыраллада къуралгъандыла. Бюгюнлюкде аны чыгъармалары ата журтлу эм  тыш къарыллы музейледе, энчи коллекциялада сакъланадыла.

Алим Пашт-Хан Нальчикде туугъанды. Чыгъармачылыкъгъа тартыннганына сейир этерча да тюйюлдю – аны атасы белгили суратчы Герман Паштовду.

Алим  Красноярскны къырал суратлау институтунда графика жаны бла билим алгъанды. Аны фахмусуна эс буруп, институтда ишге къойгъандыла, ол литография мастерскойну ишин бардыргъанды. Дагъыда Чыгъармачылыкъны россейли академиясыны Красноярскда бёлюмюне графика жаны бла билим алгъанды, искусстволаны тыш къыраллы школларында сынауун игилендиргенди: ол санда Германияда графика, скульптура, медиаискусство жаны бла.

Элбрусну кёрюрге да боллукъду

Кесини 50-жыллыкъ юбилейин суратчы Нальчикде кёрмюч  къурап белгилеген эди. Фахмулу суратчыны битеу ишлери  алагъа сыйынмагъандыла. Ол да сейир тюйюлдю.  Тюрсюнлю эм акъ-къара литографияла, графика бла бирге ол фарфордан сейирлик скульптурала да къурайды. Фарфорну назиклиги уа белгилиди, сейирлик ишлени жеринден тепдирирге къоркъуулу болгъаны себепли, аланы суратлары кёргюзтюлгендиле.

Фарфор бла уа ол 2006 жылда ишлеп башлагъанды. Дуния башында эм сейирлик,   эм узуннга саналгъан  вазаны да бизни жерлешибиз ишлегенди  - «АРУРА»-ны.  Ол Германияда Тюрингия жерде Лойхтенбург   къалада (12 ёмюрде ишленнгенди) Фарфорну музейинде сакъланады. 

Вазаны бийиклиги 8 метрге жетеди. Ол 360 фарфор сауутдан къуралады. Аланы хар биринде уа  адам улуну тарыхыны, айныууну, табийгъат бла байламлыгъыны  суратлары ишленипдиле. Аладан биринде  Элбрусну кёрюмдюсю да барды. «Бу вазаны ишлеп, мен жерде жашау   башланнганындан  шёндюгю кезиуге дери айныуун кёргюзтюрге кюрешгенме»,-деген эди Алим Пашт-Хан КъМР-ни Миллет музейинде къуралгъан кёрмючде.

Алим Пашт-Хан кёп тюрлю саугъалагъа тийишли кёрюлгенди. Аланы арасында Юг Кореяда керамика жаны бла халкъла аралы «Кёнгидо»  биенналени грамотасы, Россейни художестволу академиясыны алтын эм кюмюш майдаллары, Парижде бардырылгъан кёрмюч ючюн   академияны  Ыразылыгъы,  Дизайнерлени халкъла аралы кёрмюч-конкурсда  (Москва) графика жаны бла лауреат, Германияда  Дрезденде 12-чи CYNET-ART 08 медиа-арт кёрмюч-эришиуледе   жюрини саугъасы эм кёп башхала.

Кавказдан, энчи уа бизни республикадан атлары битеу дуниягъа айтылгъан,  кёз къарамлары, фахмулары бла энчи, адамланы сагъыш этдирген, кёзню къууандыргъан чыгъармала хазырлагъан адамларыбыз болгъаны бла керти да ёхтемленирчады.

​Токъланы Фатима хазырлагъанды.