КъБР-м и Iэтащхьэ      КIуэ­кIуэ Казбек илъэсым и кIэм иригъэкIуэкI хабзэ пресс-конференцыр ды­гъуасэ КъБР-м и Прави­тельствэм и Унэм щызэхэтащ. Абы хэтащ федеральнэ, республикэ, рай­он хъыбарегъащIэ Iэна­-тIэ­хэм я лэжьакIуэхэр. Зэ­псэлъэныгъэр траухуащ 2024 гъэм зэфIагъэкIахэм­рэ илъэсыщIэм къапэщыт къалэнхэмрэ.

ЗэIущIэм и пэщIэдзэм КIуэкIуэ Казбек жиIащ журналистхэм яхуэзэну зэри­гуапэр, абыхэм епсэлъэным мыхьэнэшхуэ иIэу къызэрилъытэр. «Си мызакъуэу, республикэм исхэм, ди лъахэм дежкIэ сэбэпынагъ зы­пылъ Iуэхуу къызолъытэ мыпхуэдэ зэ­IущIэр. Нобэ я гугъу тщIыфынущ сыт хуэдэ мурадхэр диIэу ИлъэсыщIэм дытехьэнуми, 2024 гъэм зыIэрыдгъэхьа ехъулIэныгъэхэр зыхуэдэми. Ауэ сэ нэхъыбэу сызыхуейр фи упщIэхэр зэхэсхынырщ,  сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, республикэм щыпсэухэм я гурыгъу-гурыщIэхэр си деж къэ­зы­хьэсри, къэхъукъащIэхэм я хъыбар пэжыр цIыхубэм яхэзыхьэри фэращ, хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм я лэ­жьакIуэхэрщ. ЕтIуанэрауэ, сытым дежи жэуаплыныгъэ фхэлъу цIыхухэм хъыбар зэревгъащIэм мыхьэнэшхуэ иIэщ. Къэбгъэ­лъагъуэмэ, къызэднэкIа илъэсым длэжьахэм дахэплъэж щыхъуну пIалъэщ ноби, фыкъызэрызэупщIхэм жэуап естыну сыхьэзырщ», - жиIащ КIуэкIуэм. 
Белгъэрокъуэ М., «Ка­бар­дино-Балкарская прав­да»: Илъэсым и кIэм республикэ бюджетым и щы­тыкIэр зыхуэдэм сы­щIэ­упщIэнут, хэхъуэ иIэну? Ди республикэм езым къилэжьыжа мылъкумкIэ сыт зыIэригъэхьэфар мы гъэм? Апхуэдэуи, илъэсы­щIэм сыт хуэдэ зыужьыныгъэ дгъуэтыну, уэ узэреплъымкIэ? 
- Республикэ бюджетым и гугъу пщIымэ, псэукIэм ехьэ­лIауэ ди пщэрылъ псори дгъэзащIэу жысIэфынущ.
2023 гъэм республикэм езым и хэхъуэу сом мелард 17-рэ мелуан 900-рэ иIащ, мы гъэм, щэкIуэгъуэм и 15-м ирихьэлIэу, сом мелард 18-м щIигъуащ къытхэхъуар, илъэсым и кIэм сом мелард 21-м нэдгъэсауэ зэхуэтщIыну ди мурадщ. Ар сом меларди 3-кIэ нэхъыбэщ, нэ­гъабэрейм еплъытмэ. Сыт абы къыдитар? Ди цIыхухэм я улахуэр хэдгъэхъуащ, илъэс къэс шыщхьэуIум зэ­рытщI хабзэм тету, бюджет IэнатIэм пэрытхэм яхущIыдгъуащ, хуэгъэкIуатэкIэ хущхъуэ къызыIэрыхьэхэр къы­зэдгъэпэщащ, курыт еджапIэхэм зэрыщрагъаджэ тхылъ­хэр къэтщэхуащ, къы­дэдгъэкIащ. НэгъуэщIу жы­пIэмэ, социальнэ Iуэхухэращ зытедгъэкIуэдар. Хэ­хъуэм къыдита IэмалхэмкIэщ дзэ Iуэху хэхам щы­Iэ­хэм, абыхэм я унагъуэхэм дазэ­рыдэIэпыкъур. Мыбде­жым къыхэзгъэщыну сы­хуейщ: дзэ Iуэху хэхам щы­Iэхэм дазэрыдэIэпыкъур зы­кIи зэран хуэхъуакъым ди цIыхухэм я псэукIэр егъэ­фIэкIуэным хуэтщI гулъы­тэм. 
ДяпэкIэ бюджетыр нэхъри хэхъуэну догугъэ икIи сыт хуэдэ Iуэху къытлъыкъуэкIми, зы социальнэ Iуэхуи ахъшэ хухэдмыхыу къэдгъэ­нэнукъым. 
Бейтыгъуэн А., «Къэбэрдей-Балъкъэр» КъТРК: Дзэ Iуэху хэхам хэт­хэмрэ абыхэм я уна­гъуэ­хэмрэ фазэ­ры­дэIэпыкъум, уэ уи жэрдэмкIэ ди республикэм щрагъэжьа «ЛIы­хъужь­хэм я бынхэр» Iуэхур зэре­кIуэкIым и гугъу уэз­гъэ­щIынут. 
- Мыбыхэм зэрызащIэд­гъакъуэ Iуэхухэр 24-рэ мэхъу. Абыхэм ящыщу нэ­хъы­­щхьэхэр жыпIэмэ, абы хохьэ дзэм ираджа ди щIалэхэм мазэ къэс сом мин 25-рэ зэрет­тыр, хэкIуэда­хэм яхухэтх ахъ­шэр, дзэ Iуэху ­хэхам щы­Iэхэм я бынхэр школ­хэм пщIэншэу зэ­ры­щы­д­гъа­шхэр, унагъуэ­хэм, сабий­хэм дазэрыдэIэ­пы­къур, нэ­гъуэщI­хэри. ЛIы­хъужьхэм я бынхэм курыт еджапIэхэм дащыкIэ­лъоплъ, класс уна­фэщIхэм хъыбар къытIэрагъэхьэ, гугъу ехь­хэм дадоIэпыкъу. «ЛIы­хъужь­хэм я бынхэр» проектымкIэ ныбжьыщIэхэм я зэфIэкIхэр хагъэхъуэнымкIэ, я мурадхэр зрагъэхъу­лIэнымкIэ, я нэгу зрагъэ­у­жьынымкIэ, еджэ­нымкIэ да­доIэпыкъу. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, абыхэм я адэхэм нобэ къалэн нэхъыщхьэ ды­дэр ягъэзащIэу - я Хэкур яхъу­мэу - зауэ губгъуэм итщ. 
Къущхьэунэ М., «РИА Новости»: Тырныауз дэт комбинатыр къагъэ­щIэ­рэщIэ­жауэ къызэры­зэIуахы­ныр зэрыт дэфтэрхэр и кIэм нэса? Сыт хуэдиз мылъку абы текIуэдэнур? 
- Зи гугъу пщIы моделыр 2025 гъэм и гъатхэпэм ягъэхьэзыру ди пащхьэ ­къралъхьэн хуейуэ аращ. Абы сом мелард 56-рэ инвестицэу къыхалъхьэнущ, ауэ а бжыгъэм иджыри зэрызихъуэжынум, зэрыхэхъуэнум шэч хэлъкъым. 
Беслъэней Е., «Къэбэрдей-Балъкъэр» радио: ЩIа­лэгъуалэм защ­Iэ­гъэ­къуэным­кIэ сыт хуэдэ программэхэр щагъэзащIэрэ ди республикэм икIи уна­фэ къыщащтэкIэ, зи щIа­лэ­гъуэ­хэр а Iуэхум къыхэша зэрыхъунум дауэ уеплъ­рэ?
- НобэкIэ программийкIэ дадолажьэ щIалэгъуалэм. Ахэр федеральнэ программэхэм я Iыхьэу ди республикэм щы­Iэхэрщ, нэхъы­бэу зы­теухуари къуажэхэм Iэ­щIа­гъэлI­хэр дгъэкIуэ­нырщ, спортым, волонтер Iуэхум ныбжьыщIэхэр дегъэ­хьэ­хынырщ. Фэ фызэрыщы­гъуазэщи, КъБР-м иIэщ ЩIалэгъуалэ Парламент, Правительствэ. Абыхэм я фIыгъэкIэ щIалэ­гъуалэр политикэм къыхэша мэхъу. Псом нэхъыбэу абыхэм ядэ­лажьэр, дауи, КъБР-м ЩIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министерствэрщ. Къищы­нэмыщIауэ, зэхыхьэ ин зэ­мылIэужьы­гъуэхэр республикэм къы­щы­зэрагъэпэщ зэпытщи, ныбжьыщIэхэм нобэ я Iуэху зытетым, гуп­сысэкIэм, зы­хуэпабгъэм, зыхущIэкъухэм дыщыгъуа­зэщ. 
Багъэтыр Л., «Адыгэ псалъэ»:  Мы гъэр «Унагъуэм и илъэ­сщ». Уна­гъуэхэм защIэгъэкъуэным, щIэблэр нэхъыбэ хъуным теухуауэ сыт хуэдэ лэжьыгъэ ще­кIуэкIрэ ди республикэм? 
- Унагъуэм теу­хуауэ УФ-м и Президентым и УнафэкIэ къэралым щекIуэкIыр къып­хуэмы­лъы­тэн хуэдизу Iуэхугъуэшхуэщ. Сэ ди республикэм щедгъэкIуэкI лэжьыгъэхэм я гугъу фхуэсщIынщ. Дэ бын­унагъуэшхуэхэм зэ­рыза­щIэд­гъакъуэр хуэдитI­кIэ хэд­гъэхъуащ, абыхэм я псэ­укIэр ирагъэфIэкIуэн пап­щIэ сом мин 250-рэ етту щыта­мэ, ар сом мин 500 тщIащ. Псом нэхърэ нэхъыщхьэу къызолъытэ бын­уна­гъуэш­хуэхэм я сабийхэм гъэсапIэхэм щIат пщIэр зэ­ращ­хьэщытхар. АбыкIэ иджы­ри сигу зэгъауэ щыткъым, дяпэ­кIи нэхъри ед­гъэ­фIэ­кIуэнущ. Къищынэ­мы­щIауэ, гъэсапIэхэр, еджа­­пIэхэр щIэ­уэ зэрыду­хуэр, зэрызэд­гъэпэ­щы­жыр демографие щытыкIэр езыгъэфIакIуэу къызолъытэ. 
Къарэлъашэ А., «Горянка»: Узыншагъэр хъумэн IэнатIэм иджыри Iэ­щIа­гъэлIхэр зэрахури­мы­къум цIыхухэр егъэ­пIейтей, къуа­жэхэм щыIа терапевтхэр, къалэн нэхъ мащIэ зыгъэзащIэ лэжьакIуэхэр ­Iуа­гъэкIащ. Си щхьэкIэ сфIэ­захуэкъым къуажэш­хуэм апхуэдэ доху­тырхэр зэрыщымы­Iэр. Сыт абы и хэкIыпIэу плъагъур? 
- Дохутырхэр IуагъэкIы­ным щхьэусыгъуэ иIэу къэс­лъытэркъым, IуагъэкIи хъунукъым, ар зэхэгъэкIын      хуейщ. Нобэ ди къалэныр IэщIагъэлIхэр щы­тхури­мыкъу сымаджэщ­хэм доху­тырхэр къешэлIэ­нырщ. 
Колодей У., «РИА КъБР»:  Уэ зэрыжы­пIамкIэ, ди республикэм щагъэзэщIа   «ГъуэгуфI шынагъуэншэ­хэр» лъэпкъ проектыр и кIэм нэблэгъащ. Абы и пIэ­кIэ нэгъуэщI программэ убгъуам иужь фихьэнущ. Сыт хуэдэ а проектыр, сыт щIэуэ къытхуихьынур? 
- ПроектыщIэм и купщIэри бгъэ­дыхьэкIэри ара дыдэщ - ­гъуэгухэр егъэфIэкIуэ­нырщ. ГъуэгущIэхэр тетлъ­хьэнущ, шынагъуэншагъэр къызэдгъэпэщынущ, зэры­жысIащи, автомобиль гъуэгухэр иджыри къэс зэред­гъэ­­фIэ­кIуам дыкъыкIэ­ры­мыхуу, дяпэкIи нэхъ деу­жьэ­рэкIыу делэжьынущ. 
Бейтыгъуэн А., «Къэбэрдей-Балъкъэр» КъТРК:  Иужьрей илъэсхэм зэхъуэ­кIыныгъэ куэд щы­до­лъагъу Iуащхьэма­хуэ лъа­пэ, хьэщIэщхэр, лъэры­жэ, кIапсэ гъуэгущIэхэр, шха­пIэхэр щаухуэ. Абы, шэч хэмылъу, турист нэ­хъы­бэ кърешалIэ. Уэ нэхъ убгъуа­уэ укъытхуте­псэ­лъы­хьыну сы­хуейт ту­риз­мэм и лъэныкъуэкIэ республикэм зэ­рызиу­жьам, дяпэкIэ сыт хуэдэ мурадхэр фиIэ ди зы­гъэ­псэху­пIэхэм ятеу­ху­уауэ? 
- Iуащхьэмахуэ лъапэ ехьэ­лIамэ, мыр къэрал Iуэхущ, проект щхьэхуэм тету зыдогъэужь. Мы махуэхэм зэгурыIуэныгъэ зэт­щIы­лIащ сом мелард 14,2-рэ и уасэ кIапсэ гъуэгущIэ къы­зэ­Iуахыну, Азау деж ­чэзу зэтрихьа щымыIэу цIыхухэр бгым дэкIуеифын хуэдэу. Абы къищынэмы­щIауэ, парк, шхапIэ, хьэ­щIэщ жы­пIэми, а псоми ехьэлIа проектхэр хьэзэр  хъуащ, ахъшэ къыхэзылъ­хьэ­нухэр щыIэщи, дяпэкIи нэхъ псынщIэжу зиужьынущ. Къи­щынэ­мы­щIауэ, хьэ­рычэт Iуэху цIы­кIумрэ ику итымрэ що­фIа­кIуэ, коттеджхэр, шха­пIэхэр щащI, а псомкIэ сэбэп мэхъу къэралри. 
Журналистхэр щIэупщIащ мэкъумэш IэнатIэм къыщалэжь хадэхэкIхэмрэ пхъэ­щхьэ­мыщхьэхэмрэ республикэм къыхуихь хэхъуэм,  къэралым мэкъумэшы­щIэ­хэм зэрызащIигъакъуэм, республикэм фэ­тэр куэду зэхэту щащI унэхэр ирикъу­рэ-иримыкъурэ, Къэ­бэрдей-Балъкъэр Республикэм и зыгъэпсэхупIэхэм зэ­рызра­гъэужьыну щIыкIэм, жылагъуэ транспортыр егъэ­фIэкIуэным, районхэм, къуа­­жэхэм псэукIэр тынш щыщIыным ехьэлIауэ зэ­­фIэгъэкIыпхъэу къилъытэ­хэм. 
ЗэIущIэм и кIэухым   КIуэ­кIуэм фIыщIэ яхуищIащ журналистхэм, сытым дежи и чэзум хъыбар пэж цIыху­хэм я пащхьэ зэрыралъхьэм папщIэ. Журналист ныбжьыщIэхэм ядэIэпыкъунымкIэ, IэщIагъэм и Iулы­джыр хэгъэхъуэнымкIэ дя­пэкIэ зэпеуэхэр къызэ­ры­зэрагъэ­пэщынур жиIащ Уна­фэ­щIым, 2025 гъэм щегъэжьауэ апхуэдэ зэпеуэр илъэс къэс ирагъэкIуэкIыну, ират ахъшэри хагъэхъуэну зэрамурадыр къыхигъэщащ.
«Къэбэрдей-Балъкъэрым, къэрал псом я уафэр мамыру, иджыпсту ды­щIэгу­завэ Iуэхум текIуэныгъэ къы­щытхьауэ, ди щIалэхэр узыншэу я унагъуэхэм къе­кIуэлIэжыну сыныво­­- хъуэ­хъу!» - жиIащ Iэтащхьэм. 

Багъэтыр Луизэ.