Бу кюнледе Элбрус районну жер-жерли администрациясыны таматасыны жашау журт-коммунал мюлк жаны бла орунбасары Альберт Межгихов бла тюбешип, шахарны жылыу бериу кезиуге хазырлылыгъыны юсюнден ушакъ этгенбиз.
- Альберт Мухамедович, жылыу бериу кезиу башланырыкъды бираздан. Процент бла айтханда, шахарны хазырлыгъы не даражадады? Жылыу баргъан ызланы ишлегенлерин бла къалгъанларын сынап кёргенмисиз?
- Бусагъатда эм уллу къайгъыларыбыздан бириди ол. Онсегиз ызда гидравлика сынаула бардыргъанбыз. Бусагъатда Огъары Гирхожанда жылыу берген ызланы тынгылы ремонту барады, 700 метр алышыннганды. Ремонт ишлени ахырына алышыннган ызны узунлугъу 1700 болургъа керекди. Жамауат эркинликсиз, кеслери алларына энчи котёлла салып барадыла. Бизни уа андан хапарыбыз да болмайды. Алай жылыу берир кезиуде биз алгъыннгы кёрюмдюле бла беребиз.
Сёз ючюн, кёп фатарлы юйню жамауаты, бирден энчи котёлла салып, къырал жылыуну алмазгъа келишселе, биз ол заманда хапарлы болуп, ол юйге баргъан ызгъа жылыу берлик тюйюлбюз. Алай болмаса уа, саулайда юйге берген жылыуну асламысы зырафына кетеди дерге боллукъду. Жаланда саулай юйюгюзню жамауаты бирча жашагъан жеригизни администрациясыны, эркинлигин алгъандан сора, керекли къагъытланы тизмесин жыйып, закон халда эркин этилирге болады энчи котёлну хайырланыуун. Ол заманда сиз жыйгъан къагъытланы араларында газ берген компанияны бла жылыу берген организацияны хапарлары боллукъду, сизни энчи котёл бла хайырланнганыгъызны юсюнден. Жылыу берген организация ол заманда сизге хайырланмагъан жылыуугъуз ючюн хакъ жазыуну тохтатырыкъды. 2012-2013 жыллада энчи иелеге да, котёлларын законну жоругъуна кёре жарашдырып, хайырланыргъа ыразылыкъ, эркинлик берилип тургъанды. Андан бери уа, жаланда бир тюрлю сылтаула бла энчи халда болмаса, эркинлик берилмейди.
Биз бу жылыу берир кезиуге хазырлана, энчи котёлла салгъанланы терсликлерин кёп ачыкълагъанбыз. Охо да, терс болдукъ деген да къайда… Даулашып, терсликлерин боюнларына бир да алмайдыла. Аладан бири биринчи къатдан ахырына дери баргъан битеулю быргъыны (стоякны) кесип, битеп къойгъанла кёпле болгъандыла. Бир ызда жашагъанла, сёз ючюн, беш къатлы юйде ючюнчю къатдагъы алай кесип къойса, башында жашагъанлагъа уа жылыу къалай бла барыргъа керекди. Алай бла жамауатны жарсыуларыны бла тарыгъыуларыны жарымындан асламы ма аллай терсликле бла байламлы болгъандыла.
Жылыу баргъан ызла эскиледиле, кёбюсюне ремонт керекди. Барысын да бир жолгъа алышаллыкъ тюйюлбюз. Анга кёре, жарсыуланы саулайын да жалчытырыкъбыз деп айталмайма. Алай, амалыбызгъа кёре, жылыу берип, адамларыбызны тынчайтыргъа бек кюреширикбиз. Процент бла айтханда, бусагъатда районда 13 котельня ишлейди да, аланы 73-74 процентге хазырлыкъларын белгилеяллыкъбыз. Алыкъа заманыбыз барды, ишле тохтаусуз бардырыладыла, жылыу ызланы алышыу къыстауду.
- Жамауат былтыр бек сууукъ болгъанын айтады. Быйыл да адамла биягъы алай болур деп къоркъадыла?
- Мен былтыргъы къышда былайда ишлегенме, ол жарсыуланы да билеме. Биз бардыргъан тинтиулеге кёре, кёп котельняланы эски болгъанлары бла байламлы, буюрулгъан тенгли бир жылыуну бералмай тохтагъанын ангылагъанбыз, котёлланы эскиликлерин, аладан баргъан быргъыланы да - алай. Саулайда жылыу берген система алышыннгынчы, баям, жарсыула бола турлукъдула. Алай бизни ышандыргъан неди десегиз, былтыр ол соруулагъа къарагъан компания алышынып, быйыл керти да жууаплы адамланы къолуна тюшгениди. Хар керекли жумушха артыкъ эс буруп, кемчиликлени чыгъа баргъанларына кёре, тюзетиле барырла деп кёлленипме. Бир да болмаса, абонентлени жарсыуларына къарагъан специалистле боллукъдула. Ала сансыз этмезле.
- Жамауат хайырланнган жылыуну хакъын а къалай тёлейди?
- Былтыр хыйла бла кеслерини борчларын къырдырыр муратда кёпле ётюрюкге сёлешип тургъандыла. Бирде уа, аллай тарыгъыу бла баргъаныбызда, юйю жылынмагъанын айтып сюелгенди иеси. Батарейлеге тийсег а – жылы. Бусагъатчыкъда келгенди жылыу деп, къутулургъа излегенле да болгъандыла.
Былтыр биз право сакълаучу органланы къатышдырмагъанбыз быллай низамсызлыкъ бла къажау кюреширча. Быйыл а аллай кезиуле болсала, ала жууапха тартыллыкъдыла. Алай борчсуз, заманында тёлеген абонентле да кёпдюле. Жууаплылыкъ – ол иги ышанды, адамны бетин жерге къаратмагъан.
- Жамауатны дагъыда суу бла байламлы жарсыула тынгысыз этдиредиле. Сиз анга не дейсиз?
- Бир кезиуде жамауатны асламысы нек эсе да сууну хакъын тёлемей башлагъан эди. Сылтаугъа уа, тёлерибизни излей эселе, чырмаусуз суу берип да кёрсюнле, дегенни тутхандыла. Аланы бир жаны бла ангыларгъа боллукъду. Алай биз ол ауараладан да чыгъа барабыз. Былтырдан башлап айгъа бир кере тохтатабыз сууну. Ол да стандартха келишеди. Энди уа жаланда чырмау болгъан районну сууун тохтатып, саулай шахарны суусуз къоймаз амалыбыз барды. Огъары эм Тёбен Гирхожанда, Ауулда, ФЗО-да да быргъыла алышынадыла. Къысха заманда бизни шахарыбызда бла районубузда суу бла байламлы жарсыу азайырыкъды деп, бек ышанабыз.
Ушакъны Темуккуланы Асият бардыргъанды.
Суратда: (солдан онгнга) Мурат Семёнов бла Альберт Межгихов ишчи сорууланы тинтедиле.
