Къыйын аурууладан бири

Бизни къыралда нодулярный неда, башхача айтханда, узелковый дерматитден ауругъан малла биринчи Чеченде белгиленнгендиле. Бюгюнлюкде ол маллагъа жукъгъан, къысха заманда онгсуз этген, бек къыйын (карантин) аурууладан бирине саналады. Россельхознадзорну КъМР-де эмда Шимал Осетия-Аланияда управлениясыны специалистлери айтханнга кёре, бу инфекция терк жайылыргъа ёчдю, кеси да малчылыкъгъа уллу заран салады. Сёз ючюн, андан къыйналгъан малланы жаланда 10 проценти ёлгенликге, экономика жаны бла уллу къоранч келтиреди: мал азады, сютю таркъаяды, тёлю бермейди, териси аман болады.  

Аурууну биринчи ышанлары отуз кюнню ичинде ачыкъланып тебирейдиле. Алай асламысында уа бир ыйыкъны неда он кюнню ичинде кёрюнеди. Сёз ючюн, сюрюуню 5-50 процентине жугъаргъа болады. Бир-бирде уа ол жюз процентге жетгени да белгилиди. Мал ашдан айырылады, арыкъ болады, лимфоузеллери кёбейеди. Хар замандача, биринчи къарыусузланы онгларын алады.Саулукълу мал анга тёзюмлюрекди. Малны терисин 40 градусха дери исси этеди эм ызы бла эки кюнню ичинде терилерин – саргъылдым, ызы бла уа ирин этип башлагъан къотурла басадыла, ол санда кёзлерини ичи да къызарады, тохтаусуз жиляйдыла, ауузларындан бла бурунларындан  шыты келеди. Алада безгек, этин тас этген, къыйын солугъан, ичлери ётген дегенча аллай ышанла да тюбейдиле.  Андан тууарладан сора да, ууакъ аякълы малла да къыйналадыла. Насыпха, адамгъа жукъгъаны бла байламлы шарт тинтилмегенди. 

Нодулярный дерматитден багъарча бюгюнлюкде оспадан дарман иги болушады. Сау къалгъан малда дерматитге къажау иммунитет къуралады эм эти, сютю да къоркъуусуздула.

Быллай заранлы затха тюбемез ючюн, бек биринчиден, профилактика амаллагъа уллу кёллю болмазгъа тийишлиди. Ол санда маллагъа кезиу-кезиу тынгылы къараргъа, халлерин тинтирге, ишекликге тюшгенлени жукъмагъанладан ташада (карантинде) тутаргъа, къоркъуулу регионладан тууарла неда малчылыкъ продукция сатып алмазгъа, аурууну жайгъан затлагъа къажау ишни да дайым бардырып турургъа керекди. Вакцинация да къыйматлы амалгъа саналады. Аны юч айлыкъларындан башлап жыл сайын къайтарып, дарман салыргъа керекди. Специалистле айтханларыча, аллай амал малны нодулярный дерматитден тынгылы сакълайды.

Ауруу жайылмазча профилактика халда этилирге тийишли амалла:

Мюлкде малла Ветеринар службада эм элни администрациясында эсепде болургъа керекдиле. Малла тургъан жер тазалыкъда сакъланыргъа тийишлиди, ол санда алгъа къарагъан адамла да энчи кийимле бла жалчытылыныргъа керекдиле. Ветеринардан аурумагъанына къагъыты болмай, тышындан мал келтирирге къоркъуулуду. Мал алгъанда, сатханда, тёлю берсе неда белгисиз сылтау бла ёлсе да, мал дохтургъа айтыргъа борчлуду. Ветеринарла къарарча, вакцинация этерча онгла къуралыргъа керекдиле. Губуладан тийишли дарманла бла жууундурургъа, малны соярдан алгъа ветеринар къараргъа эм этин да тинтирге тийишлиди. 

Жукъгъан ауруу бла байламлы шарт ачыкъланса, Ветеринар службаны «къызыу ызына» бу телефон номер бла сёлешип билдирирге боллукъду: 8 (8662) 40-64-38, неда КъМР-ни Ветеринар медицина арасына: 8 (8662) 40-54-35.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

07.10.2024 - 11:19

Хар жолдан жангычы оюмлары сейирге къалдырадыла

Элбрус районну къошакъ билим берген Мокъаланы Магомет атлы сабий эм жаш тёлю чыгъармачылыкъны айнытыу арасында фахмулу устазла кёпдюле.

07.10.2024 - 11:17

Жарыкъландырыу жолоучулукъ

Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде быйыл «Электроэнергетика и электротехника» усталыкъгъа юйретип башлагъандыла.

07.10.2024 - 11:15

Миллет байлыгъыбызны тамашалыгъы

КъМР-ни миллет музейинде  Мечиланы Кязим туугъанлы 165- жыл толгъанына аталып Къарачай-Черкес Республиканы сыйлы суратчысы Ёзденланы Аминни  бла аны юй бийчеси Маринаны кийиз кёрмючлери ачылгъанды.

07.10.2024 - 11:14

Муратлары – бютюн жетишимли болургъа

Сабийлени бла жаш тёлюню чыгъармачылыкъ арасында къууанчлы халда Орус география обществону (РГО) жаш тёлю арасы ачылгъанды. Анда, Туризмни битеудуния кюнюне аталып, «РГО-ну жаш тёлю къымылдауу.

07.10.2024 - 11:13

«Жууаплылыкъ – ол иги ышанды, адамны бетин жерге къаратмагъан»

Бу кюнледе Элбрус районну жер-жерли администрациясыны таматасыны жашау журт-коммунал мюлк жаны бла орунбасары Альберт Межгихов бла тюбешип, шахарны жылыу бериу кезиуге хазырлылыгъыны юсюнден ушакъ