Элбрус районда атларын айтдырып, сабийлени юйретиуге жашауларын жоралагъан устазла кёпдюле. Бюгюнлюкде  аладан бири  Тырныауузну 3-чю номерли орта школуну малкъар тилден бла адабиятдан устазы Къалабекланы Исмайылны къызы Курданланы Иринады. Ол кеси да  мени ушакъ нёгеримди.

- Ирина Исмайыловна, сиз ана тилибизни, маданиятыбызны бла адабиятыбызны сакълаугъа уллу къыйын саласыз. Бу сюймеклик къайдан келеди?
- Ана тилибиз – бизни миллет хазнабызды. Аны тас этген миллет, халкъ кеси да жокъ болады. Тил – ол миллетге байлагъан, аны къанынга сингдирген бир байлыкъды. Ёсе келген тёлюбюзге ана тилибизни сакълап, сюйдюралсакъ, билдиралсакъ, ол бек уллу насыпды. Заман бара-баргъаны бла, адам улуну сейирлери, жашаугъа кёз къарамлары да тюрленедиле. Алай къайсы бирибизни да миллетлик сезимибизни къозгъагъан ана тилибизди. 
Огъурлу миллетими къадарына кёп сынаула тюшген эдиле. Алай не къыйын кезиулеринде да бизни бирикдирген, адамлыкъ, миллетлик шартыбызны да сакълатхан тилибиз болгъанды.Тыш жерледе да, онюч жылны ичинде, сагъыш этсек, ол бир ёмюр эди халкъыбызгъа, тилибизни, динибизни, маданият хазнабызны да сакълап къайталгъан ариу миллетибизни чексиз багъалайма. Аны себепли жюрегими теренинден келген сюймеклигим бла, хурметим бла да сабийлеге билдирирге итинеме.
Къайсы устазгъа да бу жумушда билеклик этген адам керек болады. Мени аллай ышаннган, акъыллы, халкъына кертичи адамым, мектебибизни таматасы Хутуйланы Шарафийни къызы Любовьду. Къайсы башламчылыгъыма да хар заманда кёл этдирип, бизни кеси кючюбюзге ийнандыргъан аллай адам. Аны ючюн  анга бек ыразыма.
- Дерслеригиз магъаналы эм сейир болур ючюн а, къаллай мадарланы  бла амалланы хайырланасыз?
- Жарсыугъа, кёпле ана тиллерин кереклисича билмейдиле. Аны себепли тил хазнабызны сакълап, аны тазалай келир тёлюлеге жетдириу бусагъатдагъы заманны баш борчуду.
Мени оюмума кёре, ана тилни дерслерине тийишли эс бурулмайды. Жылдан-жылгъа сагъатланы санын азайтадыла. Аны ючюн а, бизни борчубуз – дерсни  бютюнда сейир жарашдырып, окъуучуланы эслерин дерсге бёлюргеди. Дерслеримде къауум, кеси аллына ишлени да хайырланама. Проект ишле хазырлаугъа да уллу эс бурама. Бусагъатда сабийле информация технологияланы жаны бла бек аламат билимлиледиле. Аны бла хайырланып, кеслерин рефератла, докладла жарашдырыргъа да юйретеме. Къысха роликле алдырып, алагъа назмуну  келишдирип да жарашдырадыла. Ол бек ариу болады. 
Неден да бегирег а окъуучула дерсден тышында бардыргъан ишлерибизни сюедиле. Алагъа хазырланыу кезиу бек багъалыды. Арталлыда башха жанындан танытадыла кеслерин. Дерсде уялып оюмларын айталмагъан сабийле быллай жумушда аламат чыгъармачылыкъ фахмуларын кёргюзтедиле. Хар бёлюмню окъуп бошагъандан сора, викторина бардырабыз. Сабийле кеслери да аланы бек сюйюп сакълайдыла.
- Сабийле сизни дерслеригизге къаллай кёзден къарайдыла? Тилни шатык эм терен билирге сюйгенле уа бармыдыла аланы араларында?
-Малкъар тилден бла адабиятдан окъутуугъа кёчген заманымда, окъуучуларымы бла аланы ата-аналарын тилни билиу жолуна чыгъаргъан тынч тюйюл эди. Къуру бизде угъай, саулай да республикада ана тилни болуму къыйын эди. Аллахха шукур, бусагъатда  хал тюзелгенди. Башха миллетли сабийле окъуна бизни тилибизни билирге сюйгендиле. Ала дерслерибизге сюйюп жюрюйдюле. Мени оюмума кёре, ол аламат атламды. Насыпха, кеслерини тиллерин иги билген сабийлерибиз да бардыла. Анга республика даражада бардырылгъан эришиулени бла олимпиадаланы бийик эсеплери шагъатлыкъ этедиле. Манга да сабийлеге салгъан къыйынымы зырафына кетмегенин ангылау  бек хычыуун кёрюнеди. 
Сёз ючюн, 2021-2022 окъуу жыллада  14 окъуучум олимпиадалада алчыла эм жетишимлиле болгъандыла. Озгъан окъуу жылдан башлаб а, къошакъ билим бериуню чеклеринде бизге «Малкъар театр» деген дерсден тышында бардырылган сагъат къошулгъанды. Сау жылны ичинде къыстау ишлеп болдургъан ахшы эсеплерибиз бизни къууандырадыла. Тиллеринде сёлеширге сабийле бегирек итинип башлагъанларын эслейме. Къайсы устазгъа да ол уллу, къууанчлы атламды.
- Сиз, мен билгенден, биринчи Педагогика колледжни жетишимли бошап, башланнган класслада устазлыкъ этгенсиз. Малкъар тилни окъутуугъа кёчюуюгюз а не бла байламлы болгъанды?
- Хау, урунуу жолуму туугъан элим Лашкутада башлагъан эдим. Жаш заманында хар неге да таукел болады адам. Мен да алайыракъ болгъанма. Сора бизге аламат билим бергендиле, методика жаны бла хазырлыгъыбыз иги эди.
Кесими биринчи классымы къуруда эсгереме. Бюгюн да аланы жашауларындан, къадарларындан да хапар алгъанлай турама.  Онбеш жылны башланнган класслада ишлеп, буйрукъгъа бойсуна, КъМКъУ-ну филология бёлюмюне заочно халда кирип окъугъанма. Ол кезиуде школда малкъар тилден дерсле берип башлагъан эдим. Бюгюннге дери  арталлыда сокъуранмагъанма ол атламым ючюн. Нек десегиз,  миллет байлыкъны сакълаугъа мени да бир къошумчулугъум болса, насыплыма.
- Да айтыуугъузгъа кёре, устазлыкъ ишде иги кесек сынамыгъыз барды сора?
- Отуз юч жыл. Мен иги оюмлап, алай келгенме устазлыкъгъа. Аны себепли  сабийлерим бла бирге кесим да кюн сайын бир затха юйрене барама. Жангы тёлю бла къысха байламлыкъда болур ючюн, аланы заманларындан, дунияларындан да ангылауум болургъа керекди.
Сынамымы юсюнден айтханда уа, хар устаз да, биринчиден, окъуучуну даражасын сындырмай, аны ич дуниясын алай ангыларгъа, билирге керекди. Ол заманда араларында ышаныулукъ, намыс этиу да жаратылады. Устаз окъуучусуна жаланда юлгю болуп къалмай, анга болушлукъчу, юйретиучю да бола билирге керекди. Сынамым аланы фахмуларын ачыкълап, аны айнытыр жол табаргъа кереклисин ангылатханды. Кеси сюймеклигибизни алагъа бере, аланы да сюе билирге юйретиу борчубузду. 
- Кеси юйюрюгюз бла да шагъырей этсегиз эди бизни?
- Юйюрюбюзде бешеулен болабыз. Сизни да Аллах сыйласын, баш ием Дауут бла юч сабий ёсдюргенбиз. Абадан жаш Марат КъМКъУ-ну бошап, бусагъатда  Россейни пенсия эм страхование  фондуну Элбрус районда бёлюмюню специалистиди. Ортанчы жаш Рамазан  автомобиль-жол  колледжни бошагъанды. Къыз, Сапина уа, бусагъатда 4-чю курсну студентиди, башланнган классланы устазы боллукъду.

Ушакъны Темуккуланы
 Асият бардыргъанды