Къабарты-Малкъарны Жамауат палатасында болгъан жыйылыуда муниципал къыралыулада музейлени айнытыргъа тийишлиди, деген оюмгъа келгендиле. Жыйылыугъа власть органланы, жамауат биригиулени келечилери, музейлени таматалары къатышхандыла.

Палатаны Маданият, тин байлыкъны сакълау эм асламлы информация органла жаны бла комиссиясыны башчысы Атмырзаланы Магомет алгъаракълада бардырылгъан тинтиулени эсеплери бла шагъырей этгенди. Ол билдиргенича, республиканы онюч районундан музейле жетисинде ишлейдиле. «Муниципалитетледе Къабарты-Малкъарны миллет музейини тогъуз бёлюмню, билим бериу учрежденияланы мурдорларында да эллиден артыкъ школ музей ишлегенликге, мунициипал музейлени адамланы жашауларында, жер-жерлени айнытыуда магъаналарын унутургъа жарамайды», - дегенди ол.

Жыйылгъанла чертгенлерича, муниципал къуралыулада музей ишни айнытыугъа чырмау этген талай жарсыу барды, ол санда: алагъа ахча аз бёлюннгенини хатасындан, мюлк-техника хазналары  жангыртылмагъанлай, эскире барады; алагъа берилген жерлени кёбейтирге кереклиси; билимли кадрланы жетишмегени, аны баш сылтауу бу усталыкъны даражасы тийишлисича бийикде болмагъаны эм иш хакъны азлыгъы бла байламлыды.

 - Элбрус район табийгъат, археология эм тарых эсгертмелеге байды. Аны кесини тарыхы да узакъ ёмюрлеге кетеди, сейирди. Республикабызны атын илмуда, маданиятда, урунууда, спортда, альпинизмде, политикада иги бла айтдыргъан кёп адам районубуздан чыкъгъанды. Минги тау а къыралыбызда альпинизмни, асламлы туризмни бла тау лыжалада учууну эм уллу араларындан бириди, ол тири айныйды, кесини энчи нюрю барды. Ол барысы да этнография туризмни бла музей ишни айнытыргъа ахшы мурдорду. Бизни сакъланыргъа, кёргюзтюрге тийишли хазнабыз байды, кёп айтыр сейир затыбыз да барды. Ма ол борчну тамамлайдыла музей эм аны Кёнделенде бёлюмю. Фондларыбызда 4350 экспонат сакъланады, Россейни Музей хазнасыны къырал электрон тизмесине да 2356 затыбыз тюшгенди, - дегенди Элбрус районну Отарланы Омарны атын жюрютген краеведение музейини башчысы Этезланы Фатимат.

Чегем шахарны тарых-краеведение музейини таматасы Майя Мамбетова уа сёзюн аланы музейлерине ол ачылгъан биринчи кюнден бери келип къарау хакъсыз болгъанындан башлагъанды. «Аны хайырындан хар сюйген, тыйгъычсыз-чурумсуз, ата-бабаларыбыз къалай жашагъанларын, уруннганларын, маданиятыбыз къалай айныгъанын кёраллыкъды. Къараучуларыбызны асламысы сабийле, окъуучула бла студентледиле. Ишибизни мураты республиканы миллетлерини маданиятларын, энчиликлерин, къолдан усталыкъларын сакълауду. Нек дегенде башха-башха тёлюлени бир-бирлери байлагъан тёреледиле, аладыла тарыхны эсде къалдыргъан», - деп чертгенди.

Котляровская станицаны музейи уа 1979 жылны 14 февралында «Къызыл нива» колхозну таматасы Михаил Клевцовну башламчылыгъы бла ишленнгенди. Аны башчысы Татьяна Хрячкова айтханыча, Клевцовланы тукъумлары артда жыллада да аны айнытыугъа уллу къыйын салып турадыла, аны попечитель советин да къурагъандыла. Москвада Къызыл майданда Тарых музейни директору Константин Левыкин а методика, башха не жаны бла да болушханды. Мында сакъланнган экспонатланы станицада жашагъанла жыйгъандыла, ала битеу да 11030 боладыла, учреждение Россейни къырал музейлерини тизмесине да киргенди. Бусагъатда анда экспонатланы оцифровкасы эм аланы юслеринден билдириулени къырал электрон жыйымдыкъгъа салыу бара турады.

Республиканы Культура министерствосуну бёлюмюню башчысы Инна Санова айтханыча, муниципал музейлени хазналарыны баш фондунда – 20 661, илму-къошакъ фондунда уа 6814 экспонат барды. 2024 жылны 5 айында «Маданият» миллет проектни тамамлауну чегинде алагъа келгенлени саны 34,834 болгъанды, 2019 жылдан 3 кереге кёпдю. «Маданият болум» миллет проектге кёре, муниципал музейлени жангы оборудование бла жалчытыугъа 2022 эм 2023 жыллада ахча бёлюннгенди. Аны хайырындан 2022 жылда Элбрус эм Зольск районлада музейлеге къаралгъанды, алагъа 3 170,89 минг сомгъа керекле алыннгандыла, былтыр а Чегем шахардагъына 1 366,8 минг берилгенди. Ол ахчагъа экспонатла бузулмай сакъланырча техника керекле, экспозиция витринала бла хауаны бир халда тутарча оборудование алыннганды.

 Жыйылыуну эсеплерин чыгъара, Палатаны башчысы Хазратали Бердов муниципал музейлени ишлерин тинтирге кереклисин белгилегенди. «Музейле бюгюнлюкде жангызда кёрмючле бардырылгъан майданла тюйюлдюле, ала элни неда шахарны социал-маданият араларыдыла. Аны ючюн бусагъатда ала айнырча, ишлери тынгылы къуралырча не этерге кереклисин ангыларгъа керекбиз», - дегенди ол.

Ахырында сейирлери болгъан организациялагъа бла власть органлагъа эсгертиуле жарашдырылгъандыла, деп билдиредиле Жамауат палатаны пресс-службасындан.

Кульчаланы Зульфия.