Бу кюнледе Аушигер школну аллында Совет Союзну Жигитлери Кардановлагъа жангыртылгъан эсгертме орнатылгъанды, анда эки къарындаш бир бирлерини къатларындадыла. Жашауда фашистлеге къажау къалай сюелген эселе да, эсгертмеде да – алай.
Кубати атасыны биринчи юй бийчесинден туугъанды, Кабард а экинчи юй бийчесинден, таулу тиширыу Османланы Налжандан. Эсгертмени Черек районда Ветеранланы советини башчысы Чеченланы Георгий бла жигитле Кардановланы жууукълары Каражан Бербекова ачхандыла.
Бизни республикада, битеу Россейдеча, белгили адамла аз тюйюлдюле. Аланы санына Совет Союзну Жигитлери, Аушигер элде ёсген эки къарындаш Карданов Кубати бла Кабард да киредиле. Битеу да Россейде бир юйюрде эки Совет Союзну Жигити болгъан жаланда онсегиз юйюр бардыла. Аладан бири Кардановладыла. Кабард «Совет Союзну Жигити» деген атха 1944 жылда кёргюзтюлгенликге, бу сыйлы атны ол заманда анга бермеген эдиле. Жигит Украинаны фашистледен тазалагъанда жан бергенди. Анга жаланда жыйрма бла тёрт жыл бола эди. Аты айтылгъан танкист болгъанды. Тамата къарындашы Кубати а – лётчик, жети жюз кере кёкде уруш этгенди, душманны онжети самолётун кюйдюргенди.
Аушигерде школ Кубати дуниясын алышхан 2011 жылгъа дери Кабардны атын жюрютгенди, андан сора уа орта школ эки къарындашны атлары бла белгиленеди.
Ёлгюнчю Кубати жыл сайын Аушигерге келип, школчула бла тюбешип, Уллу Ата журт урушну юсюнден немислилени къалай ууатханларыны юсюнден хапарлап тургъанды. Жыйырма тёрт жылында ёлген жигит къарындашы Кабардны ол бир заманда да унутмагъанды. Озгъан ёмюрню токъсанынчы жылларында, архивлеге барып, документлени жыйып, Кабардны полкунда къуллукъ этгенледен сау къалгъанлары бла тюбешип, къарындашыны жигитлигине шагъатлыкъ этген къагъытланы жангыдан къырал къуллукъчулагъа жибергенди. Биринчи танк армияны командири Михаил Катуков жазгъан рапортда белгиленеди: 23 мартда 1944 жылда Кабард Серет черекни ётюп, Чертков шахаргъа киргенди. Анда эки танкны, бир пушканы, зенит установканы, къыркъ солдатны бла офицерни жокъ этгенди. Алай бугъуп тургъан немисли танк «Тигр» Кабардны танкын кюйдюргенди, отда къалгъан жаш ол танкны да къурутханды. Март…таулула кёчюрюлюп эдиле, «Совет Союзну Жигити» деген атны Османланы Налжанны жашына бермедиле. Алай 1990 жылда Михаил Горбачёв къол салып чыкъды буйрукъ, Кабард болду бизни къыралыбызны сыйлы жигити!
Кубати къарындашыны орунуна аны бла уруш этгенлени тюбешиулерине барып тургъанды. Сора Черек райондан бир ариу, уллу ташны Кабард асыралгъан Чертков шахарда къабыргъа элтип орнатханды. Ата журтундан таш…
Кубати къарындаш къарындашны къалай сюерге, сакъларгъа керек болгъанын кёргюзтгенди. Ол барыбызгъа да юлгюдю. Аушигерни къабырларында да барды эки къарындашха жораланнган сын таш. Жерлешлери алагъа тилекле этип турадыла.
Дагъыда бир сейирлик шарт: Аушигерни школунда музей ачылгъанда, эллиле юйлеринде сакъланнган затланы келтиргендиле. Хасанби Шхагапсоев а суратлагъа кёре аппасыны гимнастёркасын тигиучюлеге тикдирип, саугъалары бла бирге бергенинде, устазланы сейирсиндирген эди: ол Кабардны танкист формасын да суратларына кёре тикдиргенди. Бусагъатда ол музейдеди. Быллай шартла ачыкъ кёргюзтедиле: къабартылыланы бла таулуланы бирлешдирген бек кёп зат барды, аладан бири тарыхыбызды.
Байсыланы Марзият
