Алай  ала  орамда ойнаудан сора да,  окъууну унутмагъанларына кесим шагъат болгъанма. Ол сейирим бла Тырныауузну Отарланы Саид атлы китапханадасын  сау бир кюнню къонакъда эдим.

Харкюнлюк ишлери бла, жайгъа умутлары бла да шагъырей болгъанма. Шахарны сабий китапханасында тынгылы ремонт этиле тургъаны себепли, жай кезиуню аны таматасы Аппайланы Анжела  ара китапханачыла бла биригип ишлейди. Районну китапханаларыны методисти Тохаланы Светлана хар кюнден бардыргъан ишлерини, жумушларыны юсюнден да хапарлагъанды.

Сабийле бла тюбешиуден огъурлу жумуш болмаз. Тырныауузну школларыны окъуучуларына деп жай лагерь 3-чю номерли школда ишлейди. Ала ол кюн китапханагъа къонакъгъа келген эдиле. Тохаланы Светлана, Аппайланы Анжела бла Алийланы Светлана, ара китапхананы шахар филиалыны таматасы  хазырлап «Жайда эрикмей, талмай, жангы китапла бла танышайыкъ, аланы окъуйукъ» деген   аламат тюбешиу хазырлагъан эдиле. Китапхананы арбазында  буккросинг  халда кёрмюч къуралгъанды. Анда сабийле жаратхан китапларын алып кетип, кеслери окъугъандан сора тенглерине берип, бир башха белгили жерде къоюп кетер онглары болады. Алайдан да  аланы китап окъургъа сюйгенле аладыла. Башхача айтханда, китапны къолдан къолгъа бере, окъуугъа сюймеклик жаратыугъа айтадыла буккросинг деп. Адабиятны хар тюрлю жанрларындан да бар эдиле китапла. Аланы сабийлери ёсюп, окъур адамлары болмагъанла келтирип бередиле.  Аллай огъурлу тёрени хайырындан  сабийле,  бир бирлеринден кёрюп, китапны багъалап башлайдыла. Лагерьдеги сабийлени жыл санлары жети жылдан онтёрт жылгъа дери эди. Аланы асламысы тамаша жанрда жазылгъан китапланы алгъандыла. Жомакъла да кёплени къууандыргъандыла.

Кёрмючге тири къатышхандан сора  лагерьчилеге деп  Светлана Борисовна,  презентация кёргюзте, адамны жашауунда китапланы   магъанасыны   юсюнден айтханды.

- Китапланы хайырындан бла адамны дуниягъа кёзю ачылады. Аны жюрегинде кёп тюрлю сезимле жаратыладыла. Сёз ючюн, чыгъармаланы ниет энчиликлерине кёре, сабий кесине бир жигитни сайлап, ёсе баргъаны сайын къылыгъын анга ушатыргъа итинеди. Юлгюге аны сайлап, жашаууна къарамын, этген атламларын да анга ушатады. Урушха аталгъан сабий чыгъармаланы жигитлери кёп акъыллы, патриот сезимли, жигит тёлюню  ёсдюргендиле. Ол жигитлени юсю бла жашчыкъла бла къызчыкъла шуёхлукъну, ант сёзню, ашны-азыкъны да багъалай билирге юйреннгендиле. Тюздю, сиз тюкенледе хар не да сатылгъан  заманны сабийлерисиз.  Алай, ариу къылыкълыла болуп, тапхан ашыгъызны, кийген кийимигизни, окъугъан школларыгъызны бла устазларыгъызны сыйлай билирге керексиз. Бизни тамблагъы кюнюбюз, сизни ариу къылыкълы, жигит, батыр жюреклеригизге байланады, -дегенди ол.

Ызы бла  жыйылгъанла «Солдатик» деген кинофильмге  къарагъандыла. Аны баш жигитини сыфатыны  бла къылыгъыны энчиликлерин сюзгендиле. Лагерьчилени къарагъан киноларын терен сюзе билгенлери, аны ариу, акъыллы сёзле бла ачыкълагъанлары да къууандыргъанды. Ол  сабийле школда эм солуу кезиулеринде китап окъугъанларыны шагъатлыгъы эди.

Дагъыда китапханагъа келген жангы китапла бла сабийлени шагъырей этгендиле. Келген гитче къонакъларына саугъачыкъла берип да къууандыргъандыла.

Къонакъбайлыкъ аны бла бошалып къалмагъанды. Экинчи кюн Хорламны майданында, Уллу Ата журт урушну биринчи кюнюне аталгъан тюбешиуню Аппайланы Анжела  бардырлыгъын айтханды. Алайда  сабийле назмула окъуп, жырлагъан да этерикдиле. Андан сора уа, асфальтда мамырлыкъгъа  аталгъан сурат ишлеу боллугъун да билдиргенди. Китапханада тюбешиу ахырына жетгенде, районну  ведомстводан тышында къоруулау бёлюмюню келечилери келгендиле.  «Эсде тутууну жау чырагъы» деген Уллу Ата журт урушну башланнганына аталгъан ушакъ бардыргъандыла. Ала бу китапхана бла хар байрамгъа, белгили кюнлеге аталгъан тюбешиуле къураучудула. Светлана Аптовна  лагерьчилеге ол жашланы юлгюге келтиргенди. Ала сабий заманларында иги окъугъанлары ючюн, бюгюнлюкде къыралларыны жигит аскерчилери болгъанларын айтханды. Сабийле да ол тюбешиуге бек къууаннгандыла. Абаданыракъла соруула соруп, тынгылы жууапла алгъандыла,  къонакъла уа бары да ыразы болуп кетгендиле.

Китапханачыланы ишлери уа андан ары бара эди. Кертисин айтханда, жайда сабийле аз жюрюген  суна эдим  китапханагъа. Алай ала, бири кетерге бири келип, арталлыда эрикдирмегендиле.

Чизара Абдурахимова 1-чи лицейни 8-чи классын бошагъанды. Солуу башланнганлы бир ненча кере келип  китапларын алышып  окъугъанын энчи белгилегендиле китапханачыла. Мен кесим да анга анда жолугъуп къалгъаным себепли, бир къауум соруу соргъанма. Ол кюн Чизара Александр Грибоедовну «Горе от ума» деген комедиясын окъургъа сюйюп келген эди. Тамаша халда жазылгъан чыгъармаладан сора да, классиклени окъургъа сюйгенин айтханды ол. Телефондан, интернетден эсе, къагъыт китапладан окъургъа бегирек сюйгенин билдиргенди. Ол, мени оюмума кёре,  бек махтаулу шартды. Энди интернет амалланы не бек кереклиге санасакъ да, окъуугъа жетгенде уа, къагъыт китапланы окъууну хайырлы сунама.

Библиограф Тохаланы Светлана   мени кеслерини сау жылгъа  планлары бла шагъырей этгенди. Аны темаларыны кенглиги бла байлыгъы сейирсиндиргендиле. Хар ыйыкъдан бир уллу тюбешиу, алай болмаса уа, китапхпана сагъатла, экскурсияла, бирин айт да бирин къой. «Жашауну китапханагъа айландырайыкъ», «Ачыкъ кёкню тюбюнде окъууну бай дуниясы» деген темала тюрсюнлю,  ариу харфла бла жазылып, уллуну, гитчени да кёзюн къууандыра эдиле. Бери жаланда сабийле угъай, окъургъа сюйген абаданла, къартла да келгенлерин къууанып айтадыла китапханачыла. Хар келгеннге жарыкъ   тюбеп, ала излеген китапланы табып, кёллерин кётюрюп ашырадыла. Бу жумушда кёп жылладан бери ишлеген  Тохаланы Светлана, Алийланы Светлана эм Аппайланы Анжела борчларын  жууаплы эм жетишимли толтурадыла. Ёсе келген тёлюге китап окъуугъа сюймекликни сингдире билгенлери ючюн ала, абаданла, сабийле да бери сюйюп келедиле.

Мени уа сау кюнюм магъаналы эм зауукълу озгъанды. Жай солууну кезиуюнде уллу тизмеле бла китапла излей келген сабийле акъыллыла эм халкъларына бла къыралларына кертичиле болуп ёсериклерине ийнандыргъандыла.

Темуккуланы Асият.