УЛЛУ ОНГЛА, УМУТЛАНДЫРГЪАН АТЛАМЛА![]() Къабарты-Малкъарда промышленностьну бар тюрлюлеринден 57,1 процентин аш-азыкъ эмда жарашдырыучу производствола аладыла. Бюгюнлюкде республиканы тийресинде аллай 119 предприятие барды эмда энчи предприниматель ишлейди. Аланы барында да уруннганланы саны 4,5 мингнге жетеди, деп билдиргендиле КъМР-ни Эл мюлк министерствосундан. Мында къаллай бёлюмле болгъанларын, алада онгланы эмда не зат чыгъаргъанларыны юсюнден айтайыкъ. Сют бёлюмде оналты предприятие, сора дагъыда эл мюлк организацияланы мурдорунда къуралгъан гитче производствола бардыла. Алай былтыр жаланда онбири ишлей эди. Барында да 1100 адам урунады. Бу мюлкледе бир жылгъа 311 минг тонна сютню жарашдырыргъа онг барды, озгъан жыл а аны ючден бири хайырланылгъанды. Эт жарашдырыу бла тогъуз предприятияда эмда цехледе кюрешедиле, барында да 161 адам ишлейди. Бир жылгъа 40 минг тонна эт продукция эмда 1,7 минг тонна къыймала чыгъарыргъа онгла бардыла. Былтыр биринчисин – 18, экинчисин а 39,6 процентге хайырланнгандыла. Дагъыда оборудованияны тозурагъанын кёргюзтген кёрюмдю 60 процентге жетгенди. Битим жау этиу бла беш гитче предприятияда кюрешедиле. Бир жылгъа алты минг тонна продукция жарашдырыргъа онглары болгъанлыкъгъа, былтыр аланы жаланда 0,4 процентин хайырланнгандыла. Татлы ашарыкъла чыгъарыуда хата жокъду; бу ишни юч предприятияда эмда 16 цехде бардырадыла. Алада алты жюзден артыкъ адам къармашады. Хайырланыуда болгъан оборудование бир жылгъа 21 минг тонна продукция чыгъарыргъа онг береди. Былтыр аны ючден биринден къалгъаны ишлеп тургъанды. Ун тартыу бла беш гитче цехде 172 адам кюрешеди, ала продукция бла жаланда тёгереклеринде эллени жалчытадыла. Бир жылгъа 13,2 минг тонна ун тартыргъа онг болгъанлыкъгъа, былтыр аны жаланда ондан бири жалчытыннганды. Ётмек биширген 42 цех барды республикада. Бу бёлюмде 272 адам къармашады. Жылгъа 63,8 минг тонна продукция чыгъарыргъа боллукъ эсе, былтыр ол 38,1 процентге тамам этилгенди. Тахта кёгетлени эмда жемишлени жарашдырырча 24 предприятияда онгла бардыла, алай 2023 жылда жаланда онекиси ишлегенди. Бу сферада 938 адам урунады, иш тири баргъан кезиуде эки мингнге жетеди. Предприятияла бары да бир жылгъа 414,5 миллион условный банка продукция чыгъараллыкъдыла. Кеслери да былтыр иги къармашхандыла, болгъан онгларындан 87,8 процентин хайырланнгандыла. Гара эмда татлы суула чыгъаргъан онбеш предприятиядан былтыр тогъузу ишлегенди жаланда, алада жыл сайын 384 миллион жарым литр продукция чыгъарыргъа боллукъду. Саулай бёлюмде уа 395 адам урунады. Чагъыр чыгъарыу бёлюмню юсюнден айтханда уа анда иш былайды: быйылны аллында этил спирт жарашдырыргъа эркинлик берген лицензиялары жаланда алты предприятияда бар эди, алай ишлеген а бешиси этгенди. Аланы барында да 550 адам урунады. Болгъан онгла уа толусунлай хайырланылмайдыла. Сёз ючюн, бир жылгъа 22,3 миллион декалитр спирт этерге амал бар эсе, былтыр предприятияла аны жаланда 16,6 процентин жалчытхандыла. Аракъы чыгъарыуда болум андан артыкъ башха тюйюлдю, чагъыр продукция бла уа игирекди. Жарашдырыучу производстволагъа мал ашла, крахмал эмда патока чыгъарыу да киредиле. Биринчисинде 13 субъект барды, 77 адам ишлейди, бир жылгъа 167 минг тонна продукция чыгъарыргъа боллукъду. Крахмал предприятияладан ючюсю барды, алада 227 адам урунады, болгъан оборудованияда бир жылгъа 32,6 минг тонна жарашдырыргъа жарайды. Бюгюнлюкге мирзеу, тахта кёгетле, жемишле, эт эмда сют бла Къабарты-Малкъар кесин толусунлай жалчытады. Министерствода айтханларына кёре, картоф (75,7%) эмда тауукъ жумуртхала (94,9%) бла уа энтта да ол чекге жетмегенбиз. Буруннгу жыл бла тенглешдиргенде, былтыр 0,9 процентге аслам аш-азыкъ продукция эмда 21 процентге кёп татлы эмда гара суула чыгъарылгъандыла. Биринчисинден 13,8 миллиард сом багъасына сатыу этилгенди, сууладан а – 8,3 миллиард сомгъа. Бу кёрюмдюле 3,7 эмда 3 процент къошхандыла. Былтыр республикада эки жангы предприятие ачылгъаны да себеплик этерикди бёлюмге. Биринчиси Чегемде уллу теплица комплексди. Ол 37,6 гектарны алады, анда жыл сайын 20 минг тонна бадыражан ёсдюрлюкдюле. Экинчиси уа «Каббалкрастениеводство» предприятие къурагъан консерва заводду. Анда бир кюннге 240 тонна алма пюре чыгъарлыкъдыла. Келир жыллада «Овощи Юга» биригиу 33,5 минг тонна бадыражан паста чыгъаргъан завод ишлерге умут этеди. Бу проектни багъасы 1400 миллион сомду. «МитПлант» ООО уа мал сойгъан предприятие ачаргъа дейди. Жыл сайын беш минг тонна продукция жарашдырыргъа онгла боллукъдула анда. «Чегем-Агро» компания да кёпге созмай теплица комплексини экинчи кесегин ишлерикди. Анга 8,7 миллиард сом къоратырыкъдыла. Улбашланы Мурат.
Поделиться: ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:
|