Россейни Президенти Владимир Путинни бла Къабарты-Малкъарны Башчысыны къуллугъун болжаллы халда толтургъан Казбек Коковну ишчи тюбешиулери.

Владимир Путин Къабарты-Малкъар Республиканы Башчысыны къуллугъун болжаллы халда толтургъан Казбек Коков бла ишчи тюбешиу бардыргъанды. Анда регионда социал-экономика болум эм Къабарты-Малкъарны мындан ары айныуу сюзюлгенди.
В. Путин: Казбек Валерьевич, толуракъ айтсагъыз эди, регионда болум къалайды, ол къалай къуралады эм республикада къаллай планла бардыла?
К.Коков: Хурметли Владимир Владимирович!
Бек биринчиден, Сизге Къабарты-Малкъар Республикагъа, аны социал-экономика айныууна эс бургъаныгъыз ючюн ыразылыгъымы билдирирге излейме. 2019 жылны биринчи жарымында экономиканы баш ызларында ёсюуге жеталгъанбыз. Промышленный производствону индекси 102 процент  болгъанды, эл мюлк производствону ёлчеми 11,4 миллиард болгъанды, ол а былтырны бу кезиуюне къарап айтханда102,8 процентди.
Андан сора да, къурулуш бёлюмде, бирем-бирем сатыу-алыуда да ёсюу эсленеди, республикагъа туристлени келиулеринде да ахшы кёрюмдюле чыгъадыла – биринчи жыл жарымны эсеплерине кёре жети процент чакълы бир. Баш капиталгъа инвестицияланы ёлчемлерини былтыргъы ёсюулери быйыл да сакъланадыла – 108 процент чакълы бир. Айлыкъны кётюрюлюу да бардырылады – 2,5 процент тенгли бир, бюгюнлюкде орталыкъ иш хакъ 26 минг 300 сомду.
2018 жылда ишлени эсеплерине кёре, баш магъана къырал финансланы игилендириуге берилгенди. Бир къауум жумушланы, налог, налог болмагъан файдаланы тапландырыуну, федерал власть органланы билекликлерини хайырындан къырал борч 1,8 миллиардха азайтылгъанды, ол а Бюджет кодексни бузмазгъа болушханды эм биринчи жыл жарымда ишни андан ары бардырыргъа. Кесибизни файдаларыбызны ёсюую 109 процентге жетгенди, ол а къырал борчну сегиз миллард сомгъа къысхартыргъа онг бергенди.
В. Путин: Ненча эди да ол?
К.Коков: 12 миллиард.
В.Путин: Ахшы кёрюмдюледиле.
К.Коков: Бюгюнлюкде биз процентледе къыстырыкъ этген ырысхыны тюрлю-тюрлю социал кереклеге къоратырыкъбыз. Битеу бирге айтханда, башха ызлада да ёсюу туурады, ол санда къурулушда. Къабарты-Малкъар май указланы жашауда бардырыугъа тири къошулгъанын белгилерчады.
Бюгюнлюкге миллет проектлени жашаугъа кийириуге федерал бюджетден 5,6 миллиард сом бёлюннгенди. Аслам финансла изленнген проектлеге демография бла билим бериу жаны саналады. «Демография» проектни чеклеринде 2021 жылгъа дери школгъа дери билим бериуде юч жылгъа дери сабийлени жерле бла жалчытыуда 100-процентли кёрюмдюге жетер акъылыбыз барды: 49 чакълы бир объект хазыр этилликдиле.
В. Путин: Юч жылгъа дери?
К.Коков: Юч жылгъа жетмегенлеге школгъа дери билим бериу. 49 чакълы бир объект 2860 жерлери бла; 19 объект быйыл жашаугъа кийирилликди. Билим бериуде да алай. Бусагъатда республикада экинчи сменада 10 процент тенгли бир неда 9700 адам окъуйдула. Биз ол жаны бла тири ишлейбиз.
Жылны ахырына 1000 жерге эки школ хайырланыугъа берилликдиле. Дагъыда «Билим бериу» программа бла энтта тёрт школну къурулушу бардырыллыкъды. Жылны ахырына Нальчикде жангы излемлеге келишген 1224 жерге энтта да бир школ хазыр боллукъду. Андан сора да,  миллет проектни чеклеринде дагъыда юч школ ишленирикдиле, ол экинчи сменада окъугъанланы санын 2400 адамгъа азыракъ этерге онгду.
В. Путин: (Материаллагъа къарайды.) Сизде бу проектледе ырысхыны кёбюсю демографиягъа бёлюнеди.
К.Коков: Объектлени къурулушуна…
В. Путин: Эмда билим бериуге.
К.Коков: Хау.
В. Путин: Эмда кёп ырысхы изленнген эки ыз.
К.Коков: Анда сора да, алып айтханда, жоллагъа бла спортха да аслам ахча жибериледи. Быйыл биринчи кере жол фонддан 300 миллионнга жууукъ республиканы муниципал тийрелерине жиберилгенди, ол а муниципал районлада жолланы качестволарыны тапландырылыуларына себепликди.
Социал-экономика айныугъа да къарамагъанлай, республика кёп кёрюмдюле бла, жарсыугъа, орта россейли кёрюмдюледен артха къалады, ол ич регион продуктну жамауатда бир инсаннга бёлюннген кесегиди, айлыкъны, халкъны тюшюрген файдасыны азлыгъыды, жамауатда эм къолайсызла 24 процентни къурапдыла. Аны себепли биз экономика жаны бла орта кёрюмдюледен эсе асламыракъ ёсюуню борчха санайбыз, башха жолубуз жокъду. Аны ючюн битеу стратегиялы, план документлеге, социал-экономика стратегиягъа тюрлениуле кийиргенбиз, аланы май указла бла бирге жашауда бардырылыулары болумну иги жанына бурургъа болушурукъду дейбиз.
В.Путин: Саулай алып айтханда, осал тюйюлдю, болум ахшыды дерге боллукъду, аны себепли Сизге жетишимле тежейме. Бек башы - заманында финансирование этилирча сизни федерал министерствола, ведомствола бла ахшы ишчи байламлыкъларыгъызны къуралыуларыды, республикада тийишли миллет проектлеге  бёлюннген ырысхыны тийишлисича хайырланыргъа хазырлыгъыгъыз да энчи магъаналыды.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

24.04.2024 - 09:27

«Шёндюгю амалла окъутууну игилендирирге ахшы себепликдиле»

Байсыланы Мадина Терк районда жангыз таулу элни – Жангы Малкъарны – битеулю билим берген школунда информатикадан устазды.

24.04.2024 - 09:26

Малланы бютюн кёп жаяр умутлуду

Жангы Малкъарда 400-ге жууукъ месхетинли тюрклюле да жашайдыла.

24.04.2024 - 09:25

Саулукъ сакълауда тюрлениуле эсленирчадыла

Россейни Саулукъ сакълау министерствосу бардыргъан коллегияда 2023 жылны ичинде ишлерини эсеплерин чыгъаргъанды. Аны юсюнден КъМР-ни Башчысы Казбек Коков кесини телеграм-каналында жазгъанды. 

24.04.2024 - 09:24

«Жумушларыбыз кёпдюле, аланы барысын да тындырыргъа кюреширикбиз»

Жангы Малкъар таулула кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора 1958 жылда къуралгъанды. Эл Урожайненский районну жеринде Терк сууну онг жагъасында орналгъанды.

23.04.2024 - 21:06

РАЙОННУ АТЫН ИГИ БЛА АЙТДЫРАДЫЛА

Къошакъ билим бериуде ишлеген устазланы араларында бардырылгъан эм магъаналы эришиу «Жюрегими сабийлеге береме» деген ат бла Россей Федерацияда быйыл 20-чы кере бардырылады.