«Сахнагъа юйреннген андан кетип къалалмайды»

 Малкъар сахнабызда жаш фахмуларыбызны саны ёсе баргъаны бек къууандырады. Занкишиланы Марат да аланы арасында алчы жерни алгъаны баямды. Аны «Эгечле», «Насыпны жулдузу», «Анам», «Унут да къой», «Сен ийнан», дагъыда башха ариу жырларын кёпле таныгъан, сюйген да этедиле. Алгъаракъда уа ол «Беш тау» къауум бла Уфада баргъан конкурсда ал жерни алгъанды. Бюгюн а ол бизни ушакъ нёгерибизди.

- Марат, музыка жаны бла биринчи атламларынгы ненча жылынгда этгенсе?
- Жырлап экинчи классда болгъанымда башлагъанма. Биринчи хунерими анам ангылап,  Жемталада маданият юйде музыка жаны бла юйретген Этчеланы Зейтуннга элтеди. Ол жырлагъанымы жаратып, усталыгъымы айнытыргъа иги себеплик этип тургъанды. Юйде ол заманда къурулуш ишле бара эдиле, мен а анамы табаларын юзмезге баштёбен салып, дауурбаслача этип, аладан макъамла чыгъарыргъа кюреше эдим. Бираздан а элде, районда, баргъан конкурслагъа къатышып, биринчи жерлеге тийишли болуп тургъанма. 
Эгечими Сафиятны да ёню ариу болгъаны себепли, экибизни да элибизде «Шаудан» деген жыр къауумгъа къошадыла. Школну бошагъынчы аны бла да кёп жыйылыулада, конкурслада,  концертледе да жырлагъанбыз. Мындан ары жашауумда да бу жаны бла барлыгъыма  ишексиз эдим. Сахнада Газаланы Алимни, Тёппеланы Алимни эм башха жырчыларыбызны кёрсем, сукъланып, ала бла бир сахнагъа чыгъаргъа умутлу эдим. 
- Кёбюсюнде атала-анала сабийлери артист болабыз деселе, ыразы болмаучудула. Сени ол умутунга уа къалай къарай эдиле юйде?
- Анам сабий заманымда жырлагъанлыкъгъа, жашаууму аны бла байласам, артыкъ ыразы болмагъанды. Медицина жаны бла барып, мени акъ халатда кёрсе сюйгенин да айта эди. Алай хар инсан да кесини жюреги тартхан ишни тутаргъа керекди. 
Мени уа бу сабий заманымдан бери муратымды. Аны себепли СКГИИ-ни Искусство эм культура колледжини  вокал бёлюмюне кирип окъугъанма. Ызы бла аскерге кетип, бир жарты жылдан аскерчи болсам, тап кёрюп, нёгерлерим бла бирге контракт жазаргъа деп сагъыш этеме. Алай анам, жангыз жаш болгъаным ючюн, башха республикагъа кетеригиме ыразы болмазлыгъын билдиреди. 
Алай бла къуллугъуму да толтуруп къайтама. Билимим бла байламлы иш табалмай да эки жыл тургъанма. Бир кюн Черек районну культура бёлюмюню башчысы Къазийланы Рамазан Къашхатауну маданият юйюне ишлерге чакъырады. Бираздан а сагъынылгъан районну ол замандагъы башчысы Темиржанланы Махти Тёбен Жемталаны музыка школунда сабийлени вокалдан юйретирге ары салады. Бюгюнлюкде юйдегили да болгъанма,  эки жерде да ишими бардыргъанлай турама.
- Сахнагъа  кёп кере чыкъгъанса, барысындан да бег а эсингде къайсы жол къалгъанды?
- Сабий заманымда Отарланы Омаргъа аталгъан бир конкурсха баргъан эдим. Кертисин айтханда, аны жырлагъанын не заманда да бек сюйгенме. Отар улу уа, къараучулагъа кёрюнмей, сахнаны бир жанында шинтикге олтуруп, бизни жыр айтханыбызгъа тынгылагъанын унутмайма. Ахырында уа  ал жерни алгъаным ючюн фотоаппарат бла саугъалагъан эди. Мен аны бюгюн да юйюмде сакълагъанлай турама. 
 - «Ас–Аланла» деген жыр къауумда да жырлап тургъанса, ары уа къалай келген эдинг ?
- 2006 жылда Аппайланы Алимни кесини студиясы бар эди, анда бир  жыр жаздырайым деп айланнган заманымда,  Этчеланы Музафар сёлешип, эски-жангы композицияланы да жырларча  бир къауум къураргъа умутун билдиреди. Анга адамла да тап дейди. Алай бла  Этчеланы Исламны «РАЭД» къауумундан эм нёгерим Жаникаланы Эльдарны чакъырып, «Ас-Аланланы» къурайбыз. Талай замандан Эльдаргъа окъууу ючюн кетерге тюшеди. Андан сора Таукенланы Алимни чакъыргъан эдик. 
 2008 жылда уа Уфада Тюрк миллетлени араларында бардырылгъан «Урал моно» эришиуге барыргъа умутлу болабыз. Алай мени окъууну бошай тургъан жылым болуп, экзаменледен кетерге онгум болмай къалады. Жыр къауумубуз аны ючюн фестивальгъа къатышмай къалмасын деп, мени орунума Батчаланы Омарны чакъырабыз. Ала андан биринчи жерни алып келген эдиле. 
Артда барыбыз да бир къауум болуп, кёп тюрлю конкурслада да ал жерлеге тийишли болуп тургъанбыз. Алай бираздан кесим жырлар умутда андан кетеме.  Тюменланы Жаннет бла да эки жырыбыз барды. «Насыпны жулдузу» дегенни уа «9 волна» каналда да кёргюзтюучюдюле. 
- Артистлени жулдуз ауруулары болуучуду дейдиле . Къалай сунаса, сенде уа бармыды?
- Кертисин айтханда, биринчи заманлада алыкъа сабий акъыллы болгъанымда, кесими да, жырлагъаныбызны да кёпле танып башлагъанда, болгъанды. Бир насыпха, ол кезиуюм кетгенди.
- Алгъаракъда жыр къауум къурагъансыз. Аны юсюнден да айтчы?
- Башында сагъыннганымча, Уфада бардырылгъан «Урал моно» конкурсха экзаменлерим болгъаны ючюн баралмай къалгъан эдим. Алай анда сахнагъа чыгъаргъа умутуму юзмеген эдим. Аны себепли Этчеланы Музафар мени солист этип жыр къауум къураргъа оноу этеди. Атына да «Беш тау» атагъанбыз. Анга уа Къашхатаудан нёгерим Алчакъланы Артур бла Ташлы-Таладан фахмулу жаш Байсыланы Артур киргендиле. Фестивальгъа тюрк миллетле къатышханлары себепли, адетибизни да кёргюзтюрча, миллет кийимледе чыгъып, «Минги тау» жырны айтып, экинчи жерге тийишли болгъанбыз.  
- Ариу жырларынг кёпдюле. Кесинг а къайсын бегирек жаратаса?
- Билесиз, Созайланы Ахматны назмусуна, Мамайланы Фатима макъам салып «Эгечле» деген ат бла жыр жаздыргъанбыз. Барысындан да бек аны жаратама. Эгечлерим кёп болгъанына бек къууанама, кесими насыплыгъа санайма. Ол композицияны уа  хар заманда да аланы хурметлерин этип жырлайма. Анга кёре клип жаздырыргъа да сюеме.
- Мындан ары уа къаллай умутларынг бардыла?
- Къайсы бирибизча, эм алгъа юйюрюм бла тынч, ырахат жашап, сабийлени аягъы юслерине этерге. Сёзсюз, сахнагъа юйреннген адамгъа  андан кетип къалыргъа тынч тюйюлдю. Мен да мындан ары жангы жырла жаздырып, тынгылаучуланы къууандырыргъа муратлыма. Жыр жолума кёп къыйын салгъан  Этчеланы Музафаргъа бла Зейтуннга ыразылыгъымы билдирирге да сюеме.

Темуккуланы Амина

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

08.12.2024 - 09:03

Устазлыкъны жолу аны къадар жолу болгъанды

Огъары Малкъарда ахшы, юлгюлю юйюрле кёпдюле. Аладан бири Россей Федерацияны сыйлы устазы Темуккуланы Мукайны жашы Адильни юйюрюдю.

07.12.2024 - 15:02

Шуёхлукъну кючлерге жораланнган байрам

Бу кюнледе Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрда «Мистер хозяин и Мисс хозяюшка - 2024» деген эришиу болгъанды. Аны  да «Ашхана» проектни къурагъан Мокъаланы Гульнара бардыргъанды.

07.12.2024 - 09:03

Жууаплылыкъ – жетишимли урунууну мурдору

Чекленнген жууаплылыгъы болгъан "ВоенТекстильПром" биригиуню Къашхатауда фабрикасы  алгъыннгы консерва заводну мекямында орналгъанды. Тёгереги тынгылы бегитилипди.

07.12.2024 - 09:03

«Коллективизацияны» биринчи атламлары

Озгъан ёмюрню жыйырманчы жылларыны аллында бизни къыралда уллу тюрлениуле башланнгандыла.

06.12.2024 - 12:25

Бир атламгъа да артха турмагъандыла

83 жыл мындан алгъа, 1941 жылда 5 декабрьде, совет аскерле Москваны тийресинде гитлерчилеге артха буруу къазауатны  башлагъандыла.