ТЕПЕНАНЫ КЪАЛАЙ ЖЫРЛАГЪАНДЫЛА, ТЕПСЕГЕНДИЛЕ

Эртте заманладан бери да Тепена малкъарлыланы сюйген тепсеулеринден бириди. Кесини да бир ненча тюрлюсю белгилиди. Келигиз, аладан бирин аппаларыбызны кезиуюнде къалай жырлагъанларын бла тепсегенлерин къысха тинтейик.

 Къартланы эсгериулерине кёре, уллу отну къатында тепсеуню бардырыргъа биреу сюелгенди. Къалгъанла, ненча болсала да, отну тёгерегине гюрен туруп барадыла. Тепсеу башчы жырны биринчи тизгинин айтады. Бирсиле уа экинчи тизгинин, тёредеча, тепсеп, кетип барадыла.

Жыр башчыны, гюрендегилени да ауазлары бир бирге келишсе, аламат. Ол эшитгенни, къарагъанны да жюреклерин жарайды. Тепсеп бошагъандан сора, жашла тутушургъа, кючташ кётюрюрге, къурукъгъа минерге (оюнла) къатышадыла. Аллай оюнла эки-юч кюннге дери да бошалмагъанлай, барып болгъандыла.

 

Тепенабыз – оюннга!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Биз келгенбиз союмгъа!

 Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепена уа сыйлыды!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепенаны кёрюгюз!

 Ойра, ойра, Тепена!

 

Онгча, онгча барыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

Сол аякъны алыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тобукъ башха салыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Солча, солча барыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Онг аякъны алыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тобукъ башха салыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Ойнайбыз биз – кёлге асыу!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепенагъа уа – къара суу!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Ол заманда шапа къанганы келтиреди – юсюнде уллу къара аякъ, ичи сырадан толу (боза болса да) тёгерегинде жаякъ, эт юлюшле, хычинле, локъумла. Жашла ашап, ичип, жангыдан тепсеп башлайдыла.

 

Аш да, суу да бердиле!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Адам кибик кёрдюле!

Ойра, ойра, Тепена!

Тепенаны сордула!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепена уа арымаз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Ойнамайын жарамаз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепенаны айтыгъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепена уа ойнайды!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Кючюн аяп къоймайды!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тененагъа кюч, къарыу!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Бу оюнсуз болмагъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Ойнасагъыз – оюннга!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Бек болугъуз союмгъа!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тепена бла жашагъыз!

Ойра, ойра, Тепена!

 

Тинте кетгенде, миллетде «Тепенаны» бир ненча тюрлюсю жюрюгени ачыкъланнганды. Бу тизгинле Таумырзаланы Зариятдан бла Гадийланы Матгерийден жазып алыннгандыла. Сёз ючюн, халкъ жырчыбыз Отарланы Омар айтыучу жырны сёзлери уа бир кесек башхадыла мындан.

Басмагъа Къасымланы Аминат хазырлагъанды.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

14.10.2024 - 10:16

Чакъырыу сёз

Право низамны сакълаучу органлада къуллукъларын толтура жан бергенлени эсде тутууну кюню бла байламлы Къабарты-Малкъар Республиканы Башчысы К.В. Коковну чакъырыу сёзю

14.10.2024 - 10:15

Жолла мардалагъа келиширча

Къабарты-Малкъарда "Къоркъуусуз эм тынгылы автомобиль жолла " миллет проектге кёре аслам иш бардырылады.

14.10.2024 - 10:15

Шахматчыла эришгендиле

9-13-жыллыкъ сабийлени эмда 15-19-жыллыкъ жаш адамланы араларында шахматладан Нальчикни биринчилиги бардырылгъанды, анга 65 сабий къатышханды.

14.10.2024 - 10:14

«Кийизни тап жарашдырыу ол бек къыйын жумушду»

Огъары Басханда къолдан усталыкъны  арасы ачылып ишлегенли бир къауум жыл болады.

14.10.2024 - 10:13

«Аталарыны жашауларыны юзюлгени анстан тюйюлдю…»

2005 жылда 13 октябрь Къабарты-Малкъарны, артыкъда аны ара шахарыны, жамауатыны эсинде бушуу кюнча къалгъанды. Аны мамырлыкъда  жашагъан адамлары ол кюн эрттенликде элгенип уяннгандыла.