- Адыгэ унагъуэ дыкъыщыхъуащ, Урыху (Къуэгъулъкъуей) дыщыщщ. Дызэрысабийрэ ди анэшхуэ Битокъу Зулихъан пшынэ тхуеуэу, и макъамэхэмкIэ дыкъигъафэу зэрыщытар дощIэж. Зы щхьэусыгъуэ гуэри дыхуейтэкъым, ауэ сытми дыкъэувырти - нэхущрами дыщыгъуэлъыжрами - дыкъафэрт. Гъэмахуэ мазищыр, щIымахуэ зыгъэпсэхугъуэхэр апхуэдэу къуажэм щыдгъакIуэрт, пшынэ макъым дыщIапIыкIауэ жыпIэ хъунущ. А зэманым къуажэхэм адыгэ джэгухэр нэхъ щащIу щытащ. Удж зэхашэу сэ срихьэлIакъым, ауэ сощIэж нэхъыжьхэр зэхуэсрэ дахэу утыку къыщызэдэфэу, нэхъыщIэхэм щапхъэ дагъэлъагъуу зэрыщытар - жеIэ «Кабардинка»-р зы зэман зыгъэбжьыфIа, гъэсакIуэ Битокъу Беслъэн. 
Битокъухэ зэкъуэшищыр - Аслъэнбэч, Беслъэн, Анзор - зэгъусэу фIэкIа адэм зыщIыпIи иутIыпщыртэкъым. Нэхъыжьым, Аслъэнбэч, къэфэкIэм зыхуигъэсэну мурад щищIым, абы гъусэ хуащIащ и къуэшхэри. Пионерхэм я унэм екIуалIэурэ япэщIыкIэ накъырэ епщэным зыхуагъэсащ. ЩIалэхэм къэфэнымкIэ яIэ зэфIэкIым гу къылъитащ а зэманым гъэсакIуэу а IуэхущIапIэм щылэжьа Ныр Азидэ. «Сэ занщIэу сыхыхьакъым. Аслъэнбэчрэ Анзоррэ зэгъусэу кIуэрт, сэ спортым нэхъ сыдихьэхат. Си къуэшхэр къэкIуэжамэ, гъуджэм деж кIэрыувэрти, кърагъэщIахэр зым адрейм ирагъэлъэгъужу зыкъомрэ щытт. КъызыфIэзмыгъэIуэхущэми, сэри абыхэм хуэму сакIэлъыплъырт. НэхъыщIэр школым шэджагъуакIуэ щыхъум, си пщэ къыдалъхьащ къафэ дерсхэм Аслъэнбэч и гъусэу сыкIуэну. Абы щыгъуэми занщIэу къэфакIуэхэм сахыхьакъым. Зы махуэ гуэрым гупым щIалэ мащIэт къекIуэлIари, пэшым щIэс сэ утыку срагъэхьащ армыхъумэ, - жеIэ Беслъэн. 
НыбжьыщIэхэм къадэлажьэ цIыхубзым Беслъэн псори щIэх къызэрипхъуатэр щилъагъум, унафэ къыхуищIащ къэфакIуэхэм яхыхьэну. Осетие Ищхъэрэ-Аланием къафэмкIэ Кавказпсо фестиваль щекIуэкIырти, Беслъэнрэ Аслъэнбэчрэ зыхэт гупым я зэфIэкI абы щагъэлъэгъуэну кIуащ. «Удж хэш»-р, «Уэркъ къафэ»-р зыгъэлъэгъуахэм япэ увыпIэр къыхуагъэфэщауэ щытащ, а ехъулIэныгъэм дамэ къатригъакIэри, щIалэхэр нэхъ ерыщу къэфэным егугъу хъуащ. 
Аслъэнбэчрэ Беслъэнрэ «Нальчанка» къэфакIуэ гупым хэту, япэщIыкIэ балетмейстер цIэрыIуэ Дашу Хьэшыр деж, иужькIэ Алэкъей Мухьэмэд деж зыщагъэсащ. Аслъэнбэч 8-нэ классым щIэсу арат къэфакIуэ гупым яхэту япэу хамэ къэрал щыздашам. Ар етIуанэ дамэт ныбжьыщIэхэм дежкIэ. 
- «Кабардинка»-р Латин Америкэм къыщикIыжам щыгъуэ Налшык щита концертыр сигу къокIыж. Музыкэ театрым щекIуэкIыну концертым и билетыр зыпэубыдат. Ди анэм гъэщIэгъуэну билетищ къыIэрыхьэри, и ныбжьэгъу цIыхубзрэ Аслъэнбэчрэ здишауэ щытащ. Шэч хэмылъу, абы щилъэгъуа дахагъэм нэхъри и гур иIэтат, иужьым дэри а ансамбль гъуэзэджэм дыхыхьащ. Мэзло Едыдж, Аслъэнбэч, Iэщын Руслан, сэ Пионерхэм я унэм къыщыщIэддзэри, «Нальчанка»-м, иужьым «Кабардинка»-м дыщызэдэлэжьащ.
1986 гъэм ансамбль цIэрыIуэм хыхьа щIалэщIэхэм къэфакIуэ нэхъыжьыфIхэр къакъуэувэри, екIуу утыку зэритынум, Iэзэу къэфэным псэемыблэжу хуагъэсащ. «Ди анэр псэуху щIэхъуэпсат къэфакIуэ нэс къытхэкIыным. «Кабардинка»-м фыхыхьауэ слъагъуныр си дежкIэ насыпщ», - жиIат абы. Гуп цIэрыIуэм дыхыхьэну дыщыкIуа зэманым ди анэр дунейм ехыжат, ауэ уэсяту къэтлъыта а псалъэхэр зэкъуэшхэм зыщыдгъэгъупщакъым, - жеIэ Битокъум.
1991 гъэм «Кабардинка»-р, Битокъу зэкъуэшхэр хэту, Абхъаз Республикэм щыIащ, концерт гукъинэжхэр щиту. Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ а щIыналъэмрэ я зэхущытыкIэхэр нэхъ зэгъунэгъу щыхъуар а илъэсымрэ (Дунейпсо адыгэ-абхъаз фестиваль Налшык щыщекIуэкIам щыгъуэ) абы къыкIэлъыкIуахэмрэт. 
- «Кабардинка»-р зэ зылъэгъуам зэи щыгъупщэркъым. Ар апхуэдэу лъэщ зыщIыр ди адыгэ къафэхэращ. Лъэпкъ къафэм, адыгагъэр щIыгъужу, сыт хуэдэ утыкуи щыгъэлъагъуэ, пщIэ къыпэмыкIуэнкIэ Iэмал иIэкъым, - жеIэ Беслъэн. - Адыгэр дуней псом тегуэша щыхъуми, языныкъуэхэм яхузэфIэкIат сулътIан хъуну, хэти пащтыхьыгъуэр зылъигъэсыну. А псор къызэрахьэхуар адыгагъэкIэрэ IущыгъэкIэрэт. Апхуэдэ дыдэу ди къафэхэм хэлъщ хабзэ, лIыгъэ, напэ, укIытэ, шыIэ. Ар инщ, лъагэщ, зыхэпщIэ закъуэмэ, абы хуэдэу уэри лъэщ ухъунущ.
Куэдым къагурыIуэркъым къафэхэм я мыхьэнэр. Абыхэм щхьэкIэ зы щапхъэ къэсхьынщ: Петр I Голландием щыкIуам здиша гъэщIэгъуэнхэм ящыщт Бекович-Черкасскэ Александр и унафэ щIэт адыгэ шуудзэр. Сытыт ар щIыздишар?! ЗэрыжысIащи, гъэщIэгъуэнти. Амстердам и ут нэхъыщхьэ дыдэм адыгэ шуудзэм джэгу щищIат… Адыгэ джэгум пщIэ-нэмысу хэлъыр зыгъэIэрыхуэфым езыми пщIэ егъуэт. 
«Кабардинка»-м "академическэ" цIэ лъапIэр къыщратам, Кисловодск (Нартсанэ) концерт гукъинэж ансамблым щигъэлъэгъуауэ щытащ. Гупыр «Къафэ»-мкIэ утыку къыщихьэм, Осетие Ищхъэрэ-Аланием щэнхабзэмкIэ и министр, актёр цIэрыIуэ Ватаев Бимболэт къэтэджри, Iэгу яхуеуэу къэфакIуэхэр икIыжыхункIэ щытат. Ар зылъэгъуа адрей псори зэщIэтэджат.
КъэфакIуэ гупыр къызэрыунэхурэ илъэс 60 щрикъуам щыгъуэ зыгуэр Егъэн Ибрэхьим еупщIауэ щытащ: «Сытым пэплъыт хъун «Кабардинка»-р?». Жэуапрат: «Ар зыпэплъыт хъуну сэ сщIэр Iуащхьэмахуэ и лъагагъырщ». И щхьэкIэ къызэрыхэзгъэщащи, апхуэдэ лъытэныгъэ ансамблым къыщIихьар зи фIыгъэр ансамблым хэта къэфакIуэхэм я закъуэкъым, атIэ ахэр апхуэдэу Iэзэу, лъэпкъ щэнхабзэр фIыуэ ялъагъуу зыгъэса я адэ-анэхэрщ, дадэ-нанэхэрщ, егъэджакIуэхэрщ. «Кабардинка»-м утыку кърихьэращ ди щIалэгъуалэр зыдэплъеинури, фIы и лъэныкъуэкIэ дыщогугъ абы. 
«Кабардинка»-м къикIуар ди тхыдэм и зы Iыхьэ дахэщи, хъунут абы Лъэпкъ музейми плIанэпэ щиIэ.
БАГЪЭТЫР Луизэ.