«Балкария» фольклор-этнография къырал тепсеу ансамбльни артистлерин къараучула таныйдыла, хар концертде да жарыкъ тюбейдиле.  Сёзсюз, анга себеплик а тепсеучюлени бийик фахмулулукълары, сюйдюмлюклери, ачыкъ кёллюлюклери этеди. Ансамбльны аллай хунерли солистлеринден бири Шауаланы Рамазанды. Ол къырал ансамбльде ишинден сора да, юй бийчеси «Балкарияны» солисткасы, КъМР-ни сыйлы артисткасы Жанатайланы Ирена бла бирге «Гордость Кавказа» сабий тепсеу къауумгъа балетмейстерлик этеди.

Хореография искусствогъа жаш кечирек келгенди, 17 жылында. Сейир тюйюлмюдю ары дери хазна аякъ бюге билмеген жашны аны устазы Аскерланы Рамазан бир жылдан «Балкариягъа» чакъыргъаны. Алай мында сейирге къалырча зат жокъду. Нек дегенде Шауа улу къайсы ишни да къолгъа алса, ол аны тынгылы этерге излейди. Тепсеуле бла да тюз алай.

Тамата тенги аны Къудайланы Хасаннга элтип кёргюзтгенинде, ол жашны айныуу аламатды, деп къууандыргъанды.  Алай бла бир ай сынаулагъа жюрюгенден сора, аны ансамбльге къошуп къойгъандыла.

- Айтхылыкъ коллектив бла жарым жыл чакълы бир ишлегенимден сора 2008 жылда Москвагъа гастрольлагъа баргъаныбыз эсимдеди. Ол мени артистле бла биринчи жолоучулугъум болгъаны себепли уллу жууаплылыкъ сезим акъылымы толусунлай бийлеп эди.

Чайковский атлы залда Улбашланы Мутайгъа жораланнган эки бёлюмден къуралгъан уллу концерт программа кёргюзтген эдик. Ызы бла уа Кремль залда Афганны аскерчилерине жораланнган проектде абезехни тепсегенбиз.

Ол кезиуде москвачыла, орус къараучула бизни ансамблибизге къалай жарыкъ тюбегенлерине кёпледен эшите турабыз. Рамазаннга уа, алыкъа бу жаны бла усталыгъын энди сынай башлагъан жаш артистге, ол керти да уллу сынам эди.  Алай бла белгили коллективни санында Шауа улуну да искусствода жолу айный, ёсе, кенгере баргъанды.

Ансамбль 2016 жылда Италияда бардырылгъан  чыгъармачылыкъ фестивальлагъа къатышханды. Ары Англиядан, Франциядан эм башха къыралладан кёп келечиле жыйышхандыла. Ансамблибиз ол кюнледе Купрамонтана, Паладжанелло, Сенигаллия, Термоли эм башха шахарларында миллет культурабызны пропагандасын бардыргъанды.

- Биз анда  ай бла жарым чакълы бир туруп къайтханбыз. Бек аламат тюбегендиле италиячыла. Ала кеслери да бизни адамларыбызгъа ушайдыла, сыфатлары, кёз къарамлары, ачыкълыкълары да. «Балкария»  ары дери да болгъанды Италияда, мен а биринчи кере баргъан эдим ол жол.

Алай аламат жерди ол. Тепсеу номерлерибизге къарагъанларындан сора, малкъарлыланы культураларына  сейирге къалып, соруп, билирге излегендиле. Сёзсюз, ол бек хычыуун эди. Шахарланы мэрияларында да тюбегендиле бизге. Анда ансамбльни таматасы Энейланы Магомет тепсеу къауумну, малкъарлыланы юслеринден да тынгылы хапарлагъанды. Хар баргъан жерибизден а бир эсде къаллыкъ, жарыкъ саугъасыз къайтмагъанбыз, - дейди жолоучулукъларыны юсюнден Рамазан.

Андан келип бир ненча кюн озгъанлай, Шауа улу Жанатайланы Ирена бла  Къазахстаннга вокал, хореография, инстумент музыка жаны бла халкъла аралы эришиуге тебирегенди. Анда жаш артистле «Къол жаулукъ» эм «Къарашауай» номерлерин кёргюзтгендиле.  Ол тепсеулеге къарагъанла, сейирге къалып, Иренагъа аякъларынгда роликлеми бар эдиле, деп окъуна соргъандыла.

- Малкъар маданият бла шагъырейликлери болмагъан адамла бизге аллай уллу эс бургъанлары къууандыргъанды. Сахнадан сора тыш къыраллыла, къатыбызгъа жанлап, сиз къайдансыз, миллетигиз а неди, деп сора эдиле. Олсагъат окъуна интернетде ансамбльни юсюнден информацияны излеп окъугъанлары уа сёзсюз, кёлюбюзню кётюргенди, - дейди редакцияны къонагъы.

Ирена бла Рамазан бу магъаналы конкурсда хореография номинацияда Гран-при алгъандыла. Саугъагъа алагъа  ол заманда алтын домбра, грамотала эм мингишер доллар бергендиле. Жарсыугъа, артистлерибиз  Астанада малкъар диаспораны келечилери бла тюбешалмай къалгъандыла. Алай ала саугъагъа ийген алтын чатырны уа узакъда къалгъан ата журтлуларыбызны жылы саламынча келтиргендиле Къабарты-Малкъаргъа.

- Жарыкъ шахар, аламат адамла. Къазахлыланы тамата тёлюсю таулуланы юсюнден иги билгенлери себепли танышларыны, жашау турмушубузну юсюнден соруп, сурап билирге излегенлери да иги кёрюне эди. Ала бизге энчи кёзден къарагъанлары хар затда да билиннгенди.

Андан бери ала «Балкария» ансамбльни къауумунда санаргъа окъуна къыйын болгъан кёп даражалы фестивальлагъа, концертлеге къатышхандыла, кеслери энчи аслам жамауат проектлеге себеплик этгендиле. Бюгюнлюкде да тепсеучю ариу юйюрню искусствогъа элтген жолларын таукелликни жулдузу жарытханлай тургъаны да, сёзсюз, барыбызны да къууандырады. Шёндюгю дунияда уа аллай кертичилик, Ата журтуну, миллетини атын махтау бла айтдырыргъа излем, жетишимлеге итиниулюк бютюн керек болуп турадыла.