Бу арт жыллада бир-бир халкълада къыз урлау ёмюрлени теренинден къазып чыгъарылып, жангыдан жашауда жерин алып башлагъанды. Алай ол бизни халкъда бек аз жюрюгенди. Мени акъылыма кёре, къызны сындыргъан керексиз затды. Ма бир юлгю: окъуудан юйюне бара тургъан къызчыкъны  къачырабыз деп, жашны нёгери юсюне жамычыны атады, сора тарт-соз этип жарлыны, кесини  инбашына атады. Алай къарыуу  жетмей, къызны эки кере жыгъылтады, ючюнчю кере да къолундан ычхындыргъанында, башы  асфальтха урулады. Бирси  нёгерле уа  алайда той ачып, бир машинадан къобуз тартыу эшитиле, жашла да къарс ура...Не болса да, къызны машинаны ичине тюртюп, алып къачадыла. «Ол келинни башы саумуду огъесе чайкъалгъанмыды? Докторну болушлугъу керекмиди?»- деген соруу бирини да башына келмейди.

Аланла, къаллай ишди да бу? Къыз мал тюйюлдю да, эрге барыргъа ахырысы бла да акъылы жокъ эсе уа? Сюйгени бар эсе уа?  Андан сора да, къыз кеси, неда аны жууукълары милицияны чакъырсала, жашны тутмакъгъа атсала, иги кёрюнюрмю? Неге керекди быллай къужур иш? Хау, бир–бирде къыз бла жаш бир бирлерин иги танысала, къызны эркинлиги бла аны къачырадыла. Сылтаула кёпдюле: атсы–анасы бюсюремейдиле жашха неда къыз къачырсала сюеди, тёре бла чыгъаргъа излемейди. Ма быллай болумда ангыларгъа боллукъду жашны. Алай сормай – ормай, къызны жашаууна оноу этген тюз тюйюлдю. Ол адамлыкъгъа, законнга да къужур келген ишди.

 ...Бирде кюз артында ишден келе тургъан къызны бир уллайгъан киши ызындан къуууп, къызны да чурукълары балчыкъда къалып, жалан аякълай къачханын кёргенме. Ол кишиге да машина къатында сакълап  тургъан нёгерлери: «Къутултдунг бу жол, экинчи жол къачырырса», - дегенлери,  харх этип кюлгенлери, къызны да къычыргъаны мени да, эгечими да кёз аллыбыздан кетмейди.

Ол киши ючюнчю кере къызны анасыны эгечин да болушдуртуп урлагъанды аны . Жууукълары юйюне къайтыргъа къоймай, юч сабийи болгъандан сора жарлы тиширыу ол кишиден балаларын да  алып къачханды.

Дагъыда бир юлгю келтирейим. Биреуню сабийин тарт-соз этип, юч-тёрт жаш, кеслерин жигитлеге санап, къарыусуз жангы жете келген къызчыкъны бир болмачы жаш нёгерлерине къачырып келтиредиле. Къызны жанына билдирилгенден сора, эр кишиле келедиле. Кеслерин ариу сёзлеге алдатып, хант къангалагъа олтуруп, аракъыдан бла  жёрмеледен тоюп, этер ишлерин толтуралмай къаладыла. Къызлары тургъан отоугъа кирип: «Келген жерингде намысынг бла къала бил», – дейдиле. Улуй, жиляй тургъан къызларын къоюп кетедиле.  Ол кишиликмиди?! Ол ас-алан адетмиди? Къыз кёп жилягъандан къара кесеу болгъан эди. Бюгюн – бюгече да бир ышармайды. Адам бир кере жашайды, кюн сайын жунчургъамы керекди?

...Бир белёк жыл мындан алгъа къызны  ызындан экиге айланнган къарындашы, къызны анасы да, артыкълыкъкъа тёзалмай, ызындан баргъандыла. Ол жашны  кишиле тюйгендиле. Къызыны отоууна жанын атхан ананы да тиширыула билеклерин къаралтып, чачын, башын, юсюнде кийимлерин да  жыртхандыла. Ол да къызын къоймай сыйрып кетгенди. Ала да ызларындан къаргъышла айта. Неге керекдиле быллай ишле? Бир бирибизге ариу айта, ариу кёре нек жашамайбыз?

Бизни халкъда айтханнга кёре, къачырылгъан къыз юйге сыйырылып къайтса, сыйы, намысы тюшеди. Ыспассыз болады дейдиле. Да нек этесиз ыспассыз? Нек тиесиз? Кеси ыразылыгъын бермей къачырылгъан къыз баргъан юйюн кюн сайын къаргъарыкъды,  къуру жилягъанлай  турлукъду,  кишисин а тырмандан къурманнга жетдирликди. Нек аласыз жаныгъызгъа аллай гюняхны, нек ууатасыз къызланы насыпларын? Сюймеклик бош хапар тюйюлдю. Къызла сюйгенлери бла къурасынла юйюрле, хар кюнлери да къууанчдан толсун. 

Къыз урлау эриши адетди,  къул, къарауаш  адетди.  Бурун заманлада бир бек къарыусуз, малы, тууары, жери  болмай, къалын тёлеялмагъанла да юйюр къурасынла деп чыкъгъанды.

 Мени оюмума кёре, хар таулу  юйню анасы, жашы къызны къачырып келтирсе,  ол а бу юйде ахыры да къаллыгъым келмейди десе,  намысы бла юйюне, тиширыу нёгер да этип, кечгинлик да тилеп,  ашыра билирге керекди.

  Дин таматаларыбыз а быллай ишге некях этерге эркинликлери болмагъанны  жаш тёлюге ангылата болурла. Бир бирге хурмет этейик. Къызларыбызны, кеслеринден эркинлик алмай, къачыргъан тёрени къурутайыкъ.