Гъатхэпэм и 3-м Налшык къалэм щекIуэкIащ «Унагъуэр анэдэлъхубзэм, хаб-зэм я хъумакIуэщ» республикэ зэпеуэм и кIэух Iыхьэр. КъБР-м Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмкIэ и министерствэм и къудамэу «ЕгъэджакIуэхэм я щIэныгъэм щыхагъахъуэ центрым» къыхилъхьа а зэхьэзэхуэм и япэ Iыхьэхэр республикэм и щIыналъэхэм щекIуэкIащ. Абы щыщу кIэух Iыхьэм хэтыну зыхуагъэфэщар унагъуихщ.
Адыгэбзэр зэрырагъэджыр егъэфIэ-кIуэнымкIэ центрым и къудамэм и унафэщI Щоджэн Iэминат я пашэу ягъэхьэзыра зэпеуэм хыхьэну хуитт курыт еджапIэм щIэс сабий зиIэ адыгэ унагъуэхэр.
Щоджэн Iэминат зэпеуэм теухуауэ жиIащ мы IуэхумкIэ къалэну зыхуагъэувыжыр бзэр хъумэныр, ар щIэблэм егъэщIэныр унагъуэм зэрипщэрылъыр дэтхэнэ зыми хьэкъыу къыгурыгъэIуэныр зэрыарар.
Зым и дежкIи щэхукъым унагъуэ куэдым и анэдэлъхубзэр къызэрыщамыгъэсэбэпыжыр. КIуэдыр бзэм и закъуэкъым, абы докIуэщI лъэпкъ хабзэмрэ гъэсэныгъэ дахэмрэ. Унагъуэм и къалэным, абы быным хилъхьэм куэд зэрелъытам и щыхьэтщ а махуэм утыку къраша унагъуэ дахэхэр. Къыхэгъэщыпхъэщ дэтхэнэми щапхъэ зытепхын хабзэфI, зэхущытыкIэ екIу къызэригъэлъэгъуар.
Зэпеуэм ипкъ иткIэ, унагъуэхэм я деж анэдэлъхубзэм и мыхьэнэмрэ абы цIыхум и гъащIэм щигъэзащIэ къалэнымрэ теухуа упщIэхэм кърата жэуапхэм ущымыгуфIыкIынкIэ Iэмал иIэкъым. Адэ-анэхэм къыхагъэщащ зи анэдэлъхубзэр зыщIэ сабийхэм хабзэр нэхъыфIу зэрызыхалъхьэр, щIэблэм гъэсэныгъэ тэмэм ягъуэтынымкIэ зэрыщ-хьэпэр. Бзэ зыбжанэм акъылыр фIыуэ зэригъэлажьэм, анэдэлъхубзэкIэ япэу псэ-лъэн щIэзыдза сабийм хамэбзэхэри тыншу зэризригъэщIэфым гу лъатауэ къагъэлъэгъуащ абыхэм.
Унагъуэ зэпеуэр Iыхьэ зыбжанэу гуэшауэ щытащ. Япэ Iыхьэм абыхэм видео теплъэгъуэ кIэщIкIэ къызэхуэсахэм зыкърагъэцIыхури, я ехъулIэныгъэхэм щытепсэлъыхьащ, етIуанэм я нэхъыжьыфIхэмрэ я лIакъуэм къыхэкIа цIыху цIэрыIуэхэмрэ я гугъу щащIащ. Ещанэ Iыхьэм IуэрыIуатэр, адыгэ къуажэхьхэр нэхъыфIу зыщIэр щызэхагъэкIащ. ЕплIанэм унагъуэм исхэм я творческэ зэфIэкIыр щагъэнэIуащ. Етхуанэ Iыхьэм, «Нанэ и пхъуантэ» фIэщыгъэм щIэтым, лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ къыдэгъуэгурыкIуэ хабзэхэм ящыщу езыхэм нэхъ ягу ирихьыр щагъэлъэгъуащ.
КъэпщытакIуэ гупым хэтахэу - филологие щIэныгъэхэмкIэ кандидат УнэлIокъуэ Вячеслав, ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и артист пажэ, КъБР-м щIыхь зиIэ и артист Хьэмырзэ Ахьмэд, Нарткъалэ дэт сабий сад №5-м адыгэбзэмкIэ и егъэджакIуэ Гулэжын Маринэ сымэ зэпеуэм кърикIуахэр ягъэнэIуэну утыкум къыщихьам, абы хэта псори лъэпкъыр, щIыналъэр щIэгушхуэн унагъуэу къызэралъытэр жаIащ. Зэхьэзэхуэм кърихьэлIахэм я щыуагъэхэр ирагъэлъагъужащ, дяпэкIэ абыхэм хуэсакъын папщIэ.
КъэпщытакIуэхэм зэдэарэзыуэ япэ увы-пIэр Къэрэгъэш къуажэм къикIа Хьэмдэхъухэ я унагъуэм иратащ. ЕтIуанэ хъуахэщ Налшык щыщ Къэшэжхэ я унагъуэмрэ Дыгулыбгъуей дэс Хъыжьырокъуэхэ я унагъуэмрэ. Ещанэ увыпIэр зэдагуэшащ Къуэнхьэблэ щыщ Щоджэнхэ, Псыгуэнсу щыпсэу Гумэхэ, Кыщпэч къикIа ШыкIэбахъуэхэ я унагъуэхэм. Япэу утыку къыщихьам щегъэжьауэ иужьрей Iыхьэр зэфIэкIыху абы-хэм гъэщIэгъуэн, щIэщыгъуэ, гупсысэ къызыхэпхын куэд жаIащ.
Уи гуапэ мыхъуу къанэркъым мы зэпеуэм унагъуэхэм егугъуу зэрызыхуагъэхьэзырар. Ар я фащэ, зыкъыщагъэлъагъуэ Iыхьэм теухуа зыхуеину хьэпшып ирехъуи. ТIэунейуэ гуапэт нэхъыщIэхэм я Iуэхур даIыгъыу мыбы нэхъыжьхэр къызэрыхыхьар.
Мыхьэнэ инкIэ гъэнщIа «адыгэ унагъуэ» псалъэхэм я кууагъымрэ я дахагъэмрэ зэпеуэм хэтахэм ди фIэщ ящIащ. Апхуэдэуи иджыри зэ хьэкъ хъуащ лъэпкъым и псэр, абы и къэкIуэнур, анэдэлъхубзэм и быда- пIэр адыгэ къуажэхэм зэрыщыIэр. Уи гур къыдрищIейрэ къэкIуэнум фIыкIэ ущызыгъэгугъ мыпхуэдэ зэхыхьэхэр къызэзыгъэпэщахэм фIыщIэ ин яхуэфащэщ. Мы Iуэхум адэкIи къыпащэну, зрагъэубгъуну дыщогугъ.
Щомахуэ Залинэ