2023 гъэр егъэджакIуэхэмрэ гъэсакIуэхэмрэ я илъэсу ягъэуващ. Абы дыпэджэжу, дыхуейт фыщыдгъэгъуэзэну КъБР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ, цIыхубэ егъэджэныгъэм и отличник, и IэзагъымкIэ квалификацэ лъагэ зиIэ Ефэнды Маринэрэ абы и гъэсэнхэмрэ ехъулIэныгъэхэм.

Ефэнды Маринэ Налшык дэт гимназие №29-м илъэс 40-м щIигъуауэ адыгэбзэмрэ литературэмрэ щрегъэдж икIи и IэщIагъэм гурэ псэкIэ иролажьэ. Ефэндыр жыджэру хэтщ къалэ, республикэ, щIыналъэ зэпеуэхэм, увыпIэфIхэр ахэм къыщыхуагъэфащэ. «УФ-м и егъэджакIуэ нэхъыфI» цIэ лъапIэмрэ сом мини 100 хъу ахъшэ саугъэтымрэ Маринэ къратащ «Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым хыхьэу екIуэкI къэралпсо зэхьэзэхуэм зэрыщытекIуам папщIэ.

Сабийхэр егъэджэнымрэ гъэсэнымрэ хэлъхьэныгъэфIхэр хуэзыщI, щапхъэ зытрах гъэсакIуэ Ефэндым и дерсхэр щIэщыгъуэу къызэрегъэпэщ, дэтхэнэми къэхутэныгъэ щIыкIэу бгъэдыхьэу.

- ФIыуэ слъагъу егъэджакIуэ лэжьыгъэм илъэс 40-м щIигъуауэ сыпэрытщ икIи ар къызэрыхэсхам зы махуи сыхущIегъуэжакъым. Зи нэгум нурыр кърих, дунейм нэгъуэщIынэкIэ еплъ цIыкIухэм уащыхэткIэ гукъыдэжыншэ ухъуркъым. Сабийм япэ дыдэу гъуэгугъэлъагъуэ хуэхъур анэмрэ анэбзэмрэщ. Анэдэлъхубзэм къыдэкIуэу, сабийм адыгэ уэрэдхэр, макъамэхэр, пшыналъэхэр зэхихыу къэхъун хуейщ. Аращ лъэпкъ сабийр къэзыгъэушыр, анэдэлъхубзэм и IэфIыр зыхезыгъащIэр, - жеIэ Маринэ. - ЛъапIэныгъэхэм щызахъуэжа ди нобэм, ди жагъуэ зэрыхъунщи, гулъытэм и пIэкIэ мылъкур нэхъ тепщэ зэрыхъуар ди нэгу щIокI. ЦIыху гъащIэр, хабзэр, нэмысыр, пщIэр псом я щхьэу зэрыщытыр куэдым яIэщIэхужащ.

Зыщыщ лъэпкъыр фIыуэ ялъагъуу къэхъун папщIэ, абы еджакIуэхэм ярегъэцIыху щэнхабзэм, гъуазджэм, щIэныгъэм я лэжьакIуэ дызэрыгушхуэхэр. КъищынэмыщIауэ, ди щIыналъэм и щIыпIэ дахэхэм хегъэгъуазэ, анэдэлъхубзэм дрегъэхьэх. Нэхъыщхьэращи, зэхьэзэхуэхэм, дерс зэIухахэм, зэIущIэ хьэлэмэтхэм, классщIыб, гупжьей лэжьыгъэхэм еджакIуэхэр хешэ.

- Илъэс 20-м щIигъуауэ Маринэ сыдолажьэри, и гугъу щащIкIэ сигу къэкIыр "Нэхъыжьхэм - щхьэлъэныкъуэр, нэхъыщIэхэм - лъакъуэр ядешх" зыхужаIэм зэрыхуэдэрщ, - жеIэ и лэжьэгъу егъэджакIуэ Тхьэзэплъыж Джульетэ. - Ар и Iуэху бгъэдэтыкIэкIэ щапхъэщ, удэлэжьэнуи цIыху тыншщ, чэнджэщэгъу губзыгъэщ.

Ефэнды Маринэ и еджакIуэ нэхъыфIхэр пашэ щыхъуащ, нэгъабэ адыгэбзэмрэ адыгэ литературэмкIэ къызэрагъэпэща зэхьэзэхуэхэм (лъэпкъ щэнхабзэм теухуа сочиненэ урысыбзэкIэ тхынымрэ урыс щэнхабзэм теухуа сочиненэ адыгэбзэкIэ тхынымкIэ урысейпсо зэпеуэ, КIыщокъуэ Алимрэ Кулиев Къайсынрэ ятеухуа «Бгырыс уэрэдым дрикъудамитIщ», нэгъуэщIхэми).

ЕгъэджакIуэм и гуапэу къреIуэ ар зи фIыщIэхэм я цIэри: Тхьэбысым Самир, Мэшыкъуэ Дамир, Хьэтэжьыкъуэ Хьэмзэ, Щауей Дамир, Щхьэгъум Раминэ, Къардэн Марие, Асай Искандер, Тхьэкъуахъуэ Тамерлан, Махуэ Самирэт, Исхьэкъ Данэ, Белгъэрокъуэ Дисанэ, Дохъушыкъуэ Камиллэ, Тэрхъан Данэ, Iэрыпщэ Елдар. КъищынэмыщIауэ, Маринэ и еджакIуэхэр жыджэру хэтащ УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэмрэ лъэпкъ IуэхухэмкIэ федеральнэ агентствэмрэ, Налшык къалэм ЕгъэджэныгъэмкIэ и департаментым, къалэ библиотекэхэм анэдэлъхубзэм, абы и махуэм ехьэлIауэ щекIуэкIа урысейпсо Iуэхухэмрэ зэпеуэхэмрэ.

- Ди сабиигъуэр тыншу щытакъым, дагъэфIэнуи Iэмал яIакъым. Джылахъстэнейм дыгъэр зэрыщынэхъ гуащIэм псори щыгъуазэщ. Нэхущ бзу цIыкIум хуэдэу губгъуэм дитт, нартыху пщIэнри къехьэлIэжынри ди пщэрылъти. ЦIыкIу щIыкIэ лэжьыгъэм пэлъэщ хъуауэ, хьэл-щэн дахи зыхилъхьауэ апхуэдэт, - жеIэ Маринэ и шыпхъу нэхъыжь, УФ-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Балэ Людмилэ. - Маринэ зэрыцIыкIурэ зи ужь ихьэ сыт хуэдэ Iуэхури къехъулIэрт. Нэхъ балигъ хъуа нэужь, педколледжым зэгъусэу дыщеджащ, илъэситI ди зэхуакуу. Лэжьыгъэми фIыуэ хэзэгъащ. Зэдэлъхузэшыпхъухэм укъыткIэлъыплъмэ, абы адэ-анэм я нэIэ нэхъ ятригъэтт.

Ефэнды Маринэ IуэхущIапIэм и унафэщIхэми, и лэжьэгъухэми, адэ-анэхэми я пщIэрэ нэмысрэ къилэжьащ. Егъэджэныгъэм и IуэхукIэ кърихьэжьэ псори сыт щыгъуи къыдеIыгъ школым и унафэщI Смирновэ Татьянэ. Маринэ ди республикэм къищынэмыщIауэ Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ щIыналъэм, Урысейм щекIуэкI зэхыхьэхэми и зэфIэкI щегъэлъагъуэ. Апхуэдэу ар зыхэтахэм ящыщщ Шэшэн Республикэм егъэджакIуэхэм я зэпеуэ щекIуэкIар. Гуапэщ Ефэндым и лэжьыгъэр абы къызэрыщалъытар, увыпIэфI къызэрыщихьар. Анэдэлъхубзэр езыгъэджхэм я еханэ урысейпсо мастер-классми зыкъыщигъэлъэгъуащ абы. Мордовие Республикэм и къалащхьэ Саранск щызэхаша къэралпсо зэпеуэм Маринэ «ЕгъэджакIуэхэм я егъэджакIуэж» унэтIыныгъэм щытекIуащ. Абы къыпэкIуащ зэпеуэм и щIыхь тхылъымрэ дамыгъэмрэ.

Ефэндым мызэ-мытIэу къыхуагъэфэщащ УФ-м, КъБР-м ЕгъэджэныгъэмкIэ я министерствэхэм, егъэджэныгъэмкIэ Налшык къалэ Департаментым, Дунейпсо, Къэбэрдей Адыгэ Хасэхэм, нэгъуэщI къэрал, жылагъуэ IэнатIэхэм  къабгъэдэкI дамыгъэхэр, щIыхь, фIыщIэ тхылъхэр. Иджыблагъэ Ефэнды Маринэ къыхуагъэфэщащ «КъБР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ» цIэ лъапIэр.

ТЕКIУЖЬ Заретэ.