ДИ ФIЭЩ ХЪУНТЭКЪЫМ

Мы тхыгъэм ипэ къихуэу сытетхыхьат си анэшыр зыдэс Хьэтуей къуажэм мэрем махуэм и пщыхьэщхьэхуегъэзэкIыу секIуэлIэжауэ зэрыщытам.

Зи ныбжьыр илъэс 97-м щхьэдэха Бэрау Хьэсэнрэ ди анэмрэ зэкъуэшитIым я бынщ. Пхъурылъхум къыхуащта Iэнэм сыпэрысу, зыкъызэкъуэсхри Хьэсэн и къуэ нэхъыщIэ Заурбий есIуэкIат Хьэтуей къуажапщэм адэкIэ щыIэ ныджэ нэщI кIыхьышхуэм и къуапэ дыдэм, иджырей Осетие Ищхъэрэ - Аланием и гъунапкъэр къызэкIуалIэм, зыщысплъыхьыну си нэ къызэрыхуикIыр.

КъызэрекIуэкIам кIэщIу сытепсэлъыхьыжынщи, зэгурыIуаитIым къыкIэлъыкIуэ махуэм и пщэдджыжьыпэм, зилъэфыхь лей къыхэдмыгъахуэу, зыкъэдужьащ. Бэрау Заурбий, абы и щIэблэщIэ Мирхъан, а лъэхъэнэм зи ныбжьыр илъэси 10-м нэблэгъар, езы Заурбий курыт еджапIэм къыщыдеджа Чау Хьэчим, мы тхыгъэр зи IэдакъэщIэкI сэри, дэ плIыр дызэгъусэу, дызэдежьат. ИкIи, зи гугъу сщIы щIыпIэр, Урыху и тIуащIэр Мэзылъэ шытхым къыщыдэунэхукIхэм деж Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Осетие Ищхъэрэ - Аланиемрэ я иджырей щIыналъэхэр зэрыщызэпыхьэр, зэдгъэлъэгъуат.

ЕтIуанэ ежьэгъуэм

А щIыпIэр ди япэ кIуэгъуэм нэхъ IупщIу зэрызэдгъэлъэгъуам апхуэдизу сригушхуэрт, сригуфIэрти, «ныбжьэгъуфIхэри зыдэщIызгъуу, куэди дэзмыгъэкIыу, абдеж дыдэм си лъэр аргуэру нэсхусарэт, нэху дыкъыщекIыфми сеплъарэт!» гупсысэр, зезмыгъэутIыпщу, си щхьэм щызгъэкIэрахъуэ зэпытт.

Арати, къыкIэлъыкIуэ тхьэмахуэм и зыгъэпсэхугъуэ махуитIым нэхъ фIэдмыгъэкIыу кIэлъыдгъэзащ Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Осетие Ищхъэрэ - Аланиемрэ я иджырей щIыналъэхэр Урыху и ныджэм щызэпыхьэм. Къызэрыхэзгъэщащи, етIуанэ ежьэгъуэм си гъусахэр нэгъуэщIщ.

Гъуэгуэгъу схуэхъуащ «гъэмахуэр имыкI щIыкIэ, жыжьэ дыдэ дымыкIуэфми, зы щIыпIэ гъэщIэгъуэн гуэрым дыпшащэрэт, зыщыдбгъэплъыхьащэрэт!» жызыIэу, куэд щIауэ сызезыхуэхэм ящыщу, Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым физикэмкIэ и къудамэм къыщыздеджа, Бахъсэн щIыналъэм хыхэ Ислъэмей къуажэм щыпсэуа Ует Мухьэмэдрэ апхуэдэ зэхэзекIуэкIэр гурэ-псэкIэ къыддэзыщтэу сытым щыгъуи къыддекIуэкIа си къуэш нэхъыщIэ Амиррэ.

А тIур абы ипэкIи куэд щIауэ зэрыцIыхурт, ныбжьэгъугъэкIи зэдекIуэкIырт. Сэри си псэм нэхъ къегуэпылIэ а щIалитIым я лъэIур зэрызэщхьыр къызгурыIуэрти, къыкIэлъыкIуэ ежьэгъуэм гъусэ къыщысхуэхъуну селъэIу щIыкIэу, зэрымыщIэу тIуми сащепсэлъылIэм, щхьэж и Iуэху бгъэдыхьэкIэ елъытауэ арэзы къыздэхъуахэщ.

ЖыпIэнур арамэ, ныбжьэгъугъэкIэ куэд щIауэ къыздекIуэкI Уейт Мухьэмэд зэрытечыгъуафIэр сщIэми, нэхъ «къызэщIэгъэнэн» хуейуэ къэслъытэр си шынэхъыщIэр арати, а Iуэхури, гугъу сызэрыдехьа щымыIэу, къызэхъулIащ. Сыту жыпIэмэ, а лъэхъэнэм си къуэш Амири апхуэдэ дыдэу пэплъэрт икIи щIэхъуэпсырт щIыуэпсым зэгъусэу «дыщыхэсыхь» хъуну зэманым. Ари и телъхьэт дыкъэзыухъуреихь дунейм гу щыпхуэ зэрыхъуну Iэмалхэр къэгъэсэбэпын зэрыхуейм икIи ящыщт псэуныгъэм зыкъызэттригъэгуплIэ зэщымыщхъуныгъэхэм я нэхъыбапIэм, апхуэдэ щIыкIэм тету, закъебгъэл хъуну къэзылъытэхэм.

Мыдрейуэ къыхэзгъэщынщи, сэри сытешыныхьырт а гъэмахуэм, жыжьэ сыIукIыу, зыгъэпсэхуакIуэ-зыплъыхьакIуэ сымыкIуэфынкIэ зэрыхъунум.Арати, сыщыгуфIыкIащ ныбжьэгъумрэ къуэшымрэ езыхэр абы ипэкIэ зэи здэщымыIа щIыпIэм си гъусэу ныздытрагъэзэну арэзы зэрытехъуам.

Гуп зэгъэуIур сэрати, зэхуэсыпIэ тхуэхъунури къэзгъэлъэгъуащ: Налшык дэт 2-нэ автовокзалым и Iэгъуэблагъэм машинэ нэхъ къыщыбгъэувыIэ хъуну иIэ щIыпIэхэм ящыщ зым, дыздежьэну лъэныкъуэмкIэ гъэзам, и гугъу яхуэсщIащ. ДыщызэIущIэм, Iуэхум тыншу зэрыщIидзэм и нэщэнэу, зилъэфыхь лей къыхэдмыгъэкIыу дызэдежьащ.

Гъуэгум и пэщIэдзэм

Налшык дыкъыдэкIащ. Сэмэркъо-гушыIэр къыдэбэкIыу, дыгуфIэжу дыздрижэм, куэд дэмыкIыу Урыху псыхъуэ дынэблэгъащ. Хьэтуейм и къуажапщэ дыдэм декIуэкI федеральнэ трассэм ипщэ лъэныкъуэмкIэ Iут тыкуэнхэм ящыщ зым деж дыкъыщыувыIащ, дызэрыс машинэм и гупэр къуршхэмкIэ гъэзауэ.

- НакIуэ! ДыкъыщIежьар зыдгъэпсэхуну, зытплъыхьыну аращи, дэнэ дыкъыщыщIимыдзми, дыкIуэдынкъым, - къызыпхагъэIукIащ Мухьэмэдрэ Амиррэ.

Сэри «мы тIум я гуи я щхьи зэрызэтелъыр слъагъуу, сытым щхьэкIи зислъэфыхьыжын?!» - жысIэри, дызэрыс «гъущIыгур» зэщIэзгъэнэжащ икIи Урыху и ныджэ бгъуфIэшхуэм мыдрыщIымкIэ декIуэкI бжьэпэм зытезыукъуэдия гъуэгу бгъунжым, арыххэти, дытехьащ...

Дыргъыпсыр ди гъуазэу

Сэнтхыщхьэм трашэщIа машинэ лъагъуэ зыкъизыхым дыздрижэм, ныджэ бгъуфIэшхуэр зи гущапIэ Урыхужь и даущ макъыр, гум къегуэпылIэу, сэмэгурабгъумкIэ къыщыIурт. Махуэм зыкъызэриужьа щымыIэу дыгъэр къулъшыкъупIэм иува къудейми, хьэуар къызэщIэплъати, жыжьэу къэлъагъуэ бгыхэм я аранэ дзакIэжьхэр «зэщIэхъаерт», губгъуэ гъуафэу дызыбгъурыжми хуабаер къыхицыцыкIырт.

Дыздэжэм, си гъуситIым яжесIэрт Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ Осетие Ищхъэрэ - Аланиемрэ я гъунапкъэр дызыхуэблагъэ осетин жылэ цIыкIум и къуажэкIэм зэрыдекIуэкIри, абдеж дыдэм гъунэгъу республикэм и ГИБДД-м щигъэува плъырыпIэм Iутхэм дыкъалъагъуу сэмэгу лъэныкъуэмкIэ зэрытхудэдзыхынури, губгъуэ гъуэгу хъужа машинэ лъагъуэхэмкIэ ныджэм дыдэлъадэу къыщыджыхьыну хуитыныгъэ дызэриIэри.

- Дыргъыпс къуажэм дынэмысыпэуи тхудэдзыхынущ, фыхуейуэ щытмэ. ДэтхэнэмкIэ едгъэзэкIмэ нэхъ къафщтэрэ?» жысIэу защыхуэзгъазэм, си гъусаитIми, зэгурыIуа фIэкIа умыщIэну, къыспадзыжащ:

- УзыфIэфI дыдэмкIэ!

- Сэ нэхъ къыхэсхыр гъунапкъэм деж щетIуантIэкIмэщ, - дэщIызгъужащ сэри.

- АтIэ дэгъуэкъэ! Апхуэдэуи тщIынщ, - зи гугъу сщIыр (сытегузэвыхьми, нэхъ сфIэфIыр) псынщIэу къызыгурыIуа си ныбжьэгъум, си псалъэхэр и кIэм нызимыгъэгъэсу, къыздищтащ. Къуэшри абы арэзы техъуащ.

Пэж дыдэу тIэкIуи сышынэрт, «дыкъагъэувыIэу, дыщIэкIуэ-дыздэкIуэхэмкIэ къыдэупщIыну пIэрэ осетин милицэхэр?» - жысIэу. АрщхьэкIэ, дыщIэгузэвэн лъэпкъ щымыIэу къыщIэкIри, я пащхьэ дыдэм деж щедгъэзэкIащ.

Арати, машинэ зекIуапIэ нэхъыщхьэм дыкъытекIащ. Шэрхъ лъагъуэм сэмэгумкIэ зы мащIэкIэ фIэкIа дримышэкIыу, «хуэшэмэджыпэу» ижьымкIэ зыкъригъэбэжри, уэхым тпыIукIуэтауэ итлъагъуэ жыг гуэрэныбэм дыхуиунэтIащ. Мывалъэ джабэ нэкIум лэдэх щIыкIэу дыхьэ гъуэгум зэрызыхуедгъэщэтэхыу, Урыхужь и Iуфэм дыкъыIухутащ.

АрщхьэкIэ, дыкъыщыщIидзыну зытезухуар зэрыармырам къыхэкIыу, абдежым дыкъыщыувыIакъым.

Ипщэр ди гъуазэу, лъэбакъуэ щитI хуэдиз ди шэрхъхэм зэракIужу, си гъусэхэми зыхащIащ теплъэгъуэу зыкъызэкъуэзыххэмкIэ а лъэныкъуэр зэрынэхъ гурыхьри, бжьэпэ кIащхъэм декIуэкI жыг закъуэтIакъуэм я лъабжьэм ущетIысэхынкIэ зэрынэхъ хъуэпсэгъуэри. Нэпкъым къыжьэхэуэкъэ иджы, хужыпIэну, гъунэгъубзэу псыри щешкIурэхырт.

Ауэрэ, хыжьей папщIэрэ псы инапIэу ягъэхьэзыра кумб абрагъуэхэм дакъыпежэкIри, хуей теплъэ зиIэ щыгу зэлъыIухам дилъэдащ. ДыкъызэрыщыувыIэу, си гъусэхэм гу лъезгъэтащ Дыргъыпс къуажэ цIыкIум и нэзым дыкъызэрыфIэкIам, ар зытес бжьэпэм и лъабжьэм дыкъызэрыщIэхутам. Нэгъуазэм къыхузэщIэубыдэм нэхъри драгъэтхьэкъуу, абдеж дыдэм псыри гъунэгъубзэу блэжырт, дакъэжь мафIэ щызэщIэтщIэ хъун нэпкъ зэлъыIухам пхъэбгъу зэIузэпэщхэмкIэ щызэщIаIулIа щIэщI дахэкIейри тетт…

- Ди фIэщ хъунтэкъым, Мэзылъэ шытхыр Урыхужь и тIуащIэм щызэпитхъым нэсыху щыIэ щIы кIапэхэр Къэбэрдей-Балъкъэрым къыхуагъэнауэ, - ягъэщIэгъуащ си гъусаитIми.

Тхыгъэри сурэтхэри КЪУМАХУЭ Аслэн ейщ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 09:03

АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖЬАПIЭР

   ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ.

28.03.2024 - 09:03

КАСПИЙСК ЩЫЗОХЬЭЗОХУЭ

Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм.

27.03.2024 - 13:58

БИЙМ ЗЫ ГУПУ ПЭЩIИГЪЭУВАТ

Тхыдэдж-щIэныгъэлI Сокъур Валерэ «Кърым зауэр къэзыхьа ХьэтIохъущокъуэ и къуэ Кургъуокъуэ - пщыхэм я Iумахуэт» зыфIища и тхыгъэм къызэрыхэщу, зи ныбжьыр илъэс 27-рэ фIэкIа мыхъуа Къаплъэн-Джэрий, I

27.03.2024 - 12:25

ДУНЕЙПСО ЗЭХЬЭЗЭХУЭР Я ПЛЪАПIЭУ

Мэзкуу областым и Рузэ къалэм иджыблагъэ щекIуэкIащ Олимп джэгухэм хыхьэ тхэквондо лIэужьыгъуэмкIэ (ВТФ) Урысейм пашэныгъэр къыщыхьыным хуэунэтIауэ ныбжьыщIэхэм, хъыджэбзхэмрэ щIалэхэмрэ я зэхьэзэх

27.03.2024 - 09:03

СИ ЖЭНЭТ

(ГъащIэ теплъэгъуэ)