Тарыхы эмда къуралыуу

Гижгит неда дагъыда анга Быллым кёл дейдиле. Ол   Къабарты-Малкъарны жеринде орналыпды. Аны суууну  бети башхалагъа ушамайды. Тёгерегин бийик къаяла къуршалапдыла. Аланы  сыртларында уа тюрлю-тюрлю терекле, юлкюле, гюлле ёседиле. Гижгит кёл жашилдим бетлилиги бла  республикада бек белгили жерледен бирине саналады. Сууну  башыны узунлугъу  1 километрге дери жетеди, теренлиги уа-30 метрге. Тёгерегин сууда ёсген  хансла алыпдыла.

Табийгъатны хорламы

Гижгитни юсюнден кёп тюрлю таурухла, хапарла жюрюйдюле. Аланы асламысы артыкъ къууандырырча да тюйюлдюле. Алгъын алайда кёл жокъ эди. Аны вольфрам-молибден комбинат ишлеген жыллада, андан чыкъгъан къалгъан-къулгъанланы ары къуюп турурча деп къурагъандыла. Бир-бирле айтханнга кёре, кёлню сууунда Менделеевни таблицасыны битеу элементлери бардыла. Башхалагъа ушамагъан тюрсюню да аны ючюндю.

Биринчи заманлада кёлге «ёлген кёл» дегендиле.  Анда битим, жаныуар да жокъ эди, аны бла бирге уа алайгъа баргъан адамны халине, саулугъуна да заран салына эди: бирлени башы бек ауруп къыйнала эселе, башхаланы уа эслери окъуна ауа эди. Болсада бу хапарлагъа  керти эди, дерча шагъатлыкъ этген шартла жокъдула.

Завод жабылып, бир къауум жыл озгъандан сора, табийгъат  хорлап, кесини ишин этип башлагъанды. Кёлню тёгерегинде  къамишле, башха хансла, битимле, ёсюп, макъала да  жырлап, кёлде чабакъ да тутуп  башлагъандыла. Чабакъчыла айтханнга кёре, патчах чабакъ да барды, алай ол кёлню бек тюбюнде жюзеди.

 Жылны къайсы кезиуюнде да аламат

Гижгит кесилиги бла жылны къайсы кезиуюнде да кёзге бек  ариу кёрюнеди. Жаз башында хар зат да  чагъып, тёгерекни ариу ийисге алдырады. Жайда уа аны башында деменгили кийик къушланы учханларын эмда тёгерегинде кёп санда малланы кютгенлерин кёрюрге боллукъду. Кюз артында битимле кёп тюрлю бет аладыла, къышда уа кёлню башы бузлайды.

Туристле кёп келедиле

Жылдан - жылгъа бери кёпден-кёп туристле келедиле.  Адамла  Шимал-Кавказны жаухарын кеси кёзлери бла кёрюрге сюедиле.  Аны къатындагъы  аламат ариу жерлерибиз да жолоучуланы кеслерине  тартадыла.

  Ол Быллым элге жууукъда орналыпды. Быллым кёл деп да аны ючюн атагъандыла анга.

Холаланы Марзият.