ГеографиемкIэ VIII дунейпсо диктантыр иджыблагъэ щатхащ Къэбэрдей-Балъкъэрым. Республикэм Курортхэмрэ туризм хуэIухуэщIэхэмкIэ и министерствэм щекIуэкIа а Iуэхугъуэм и жэрдэмщIакIуэ хъуащ Урысей географие зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэр. Абы хэтащ КъБКъУ-м географиемкIэ и къудамэм и егъэджакIуэхэр, щIэныгъэлIхэр, студентхэр, курыт щIэныгъэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм щылажьэ егъэджакIуэхэр. Апхуэдэу Iуэхум къыхыхьащ географиемкIэ ябгъэдэлъ щIэныгъэр здынэсыр къэзыпщытэжыну хуейхэри.
Iуэхугъуэм хэтащ КъБР-м щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министр Лу Азэмэтрэ Урысей географие зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ къудамэм и унафэщI Къуэжьокъуэ Мухьэмэдрэ.
Диктантым щIидзэн ипэ къихуэу «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэм и унафэщI Мокаев Тенджыз абы и мыхьэнэм, ар зэрекIуэкIынумрэ зэратхыну щIыкIэмрэ я гугъу ищIащ. «Географие диктантыр япэ дыдэу къыщыхалъхьар 2015 гъэрщ. Абы щыгъуэм ар щекIуэкIар Урысейм хиубыдэ щIыналъэхэращ. Ауэ, илъэситI нэхъ дэмыкIыу, диктантым зиубгъуащ, абы хамэ къэралхэри къыхыхьэу хуежьащ. Географие диктантыр къызэрыхалъхьэрэ ябгъэдэлъ щIэныгъэр къапщытэжыну къыхыхьащ къэрали 122-м щыпсэухэр, абыхэм я бжыгъэри мелуанитIым фIыуэ щхьэдэхащ. ГъэщIэгъуэнщ Геогра-фие диктантыр щIыпIэ жыжьэ кIуэ мафIэгухэми, зауэ хуэIухуэщIэхэм тегъэпсыхьа кхъухьхэми, псым есу тет, электрокъару къэзылэжьхэми, музейхэми, жыг хадэхэми, уеблэмэ хьэршми зэрыщатхар къыхэбгъэщыну», - жиIащ Мокаев Тенджыз.
Апхуэдэу жылагъуэ лэжьакIуэр тепсэлъыхьащ цIыхубэм къабгъэдэкI упщIэхэр Географие диктантым хегъэубыдэныр хабзэ дахэу зэрыувами. «Мы гъэм къызэгъэпэщакIуэхэм географием ехьэлIа упщIэ гъэщIэгъуэну 532-рэ хуэдиз къаIэрыхьащ. ЩIэупщIэхэм я нэхъыщIэ дыдэм илъэсибл и ныбжьт, нэхъыжь дыдэр илъэс 75-рэ ирикъуат. КъыхэкIа упщIэхэм географиер сурэт щIыным, макъамэм, литературэм, усыгъэм, кином, лъэпкъ IэщIагъэхэм ирапхырт. Арыххэуи, а зы щхьэусыгъуэ закъуэми къигъэлъэгъуащ географиер щIэупщIэ зиIэ щIэныгъэхэм ящыщу зэрыщытыр. Илъэс еянэ хъуауэ екIуэкI Географие диктантым хиубыдэ Iуэхугъуэхэм макъкIэ кърагъаджэ гъуазджэ, щэнхабзэ, жылагъуэ гъащIэм гуащIафIэу хуэлажьэхэр».
Мыгъэрей Географие диктантыр ирагъэкIуэкIащ УФ-м щIыхь зиIэ и артист Аверин Максим, киноджэгуакIуэ икIи сценарист Сигал Стивен, Урысейм и цIыхубэ уэрэджыIакIуэ Валерие, «Яндекс» интернет утыкум и макъ дэIэпыкъуэгъур зей Алисэ сымэ.
Географие диктантым и тхыным дакъикъэ 45-рэ хухахащ. Ар IыхьитIу зэхэтт, я гугъуагъ-псынщIагъкIи зэщхьэщыкIырт. Япэу къакIуэ упщIипщIыр нэхъ тыншт, ахэр нэхъыбэм зэдащIэ географие Iуэхугъуэхэм ятещIыхьат. Абы иужькIэ къызэкIэлъыкIуэ упщIэ щэщIыр нэхъ гугъут. Жэуап пэжыр умыщIэмэ, абы утепсэлъыхькIэрэ, зэпкърыпхкIэрэ уекIуэлIэфыну арат. Абы къищынэмыщIауэ, Географие диктантыр щекIуэкI щIыпIэм и жэрдэмкIэ а щIыналъэм и щIыуэпсымрэ къэзыухъуреихь дунеймрэ ехьэлIа упщIэхэр хэбгъэувэ хъунут. Къэбэрдей-Балъкъэрым и географием ехьэлIа упщIэхэм я жэуап пэжыр къэзытам къызэгъэпэщакIуэхэм къабгъэдэкIыу тыгъэ лъапIэхэр хуагъэфэщащ.
Географие диктантым кърикIуахэр жэпуэгъуэм и 31-м щегъэжьауэ ягъэнаIуэ. Щхьэж итхамкIэ къихьа балл бжыгъэр къищIэн щхьэкIэ, диктантым хэта дэтхэнэми уней номерхэр яIэн хуейщ. Апхуэдэу географие диктантыр щатх махуэм емыхъулIахэм папщIэ Географие диктантыр абы и интернет напэкIуэцIым (dictant.rgo.ru) махуипщIкIэ илъынущ, упщIэхэм жэуап иратурэ къызэгъэпэщакIуэхэм я деж ирагъэхьыфынущ, кърикIуахэри занщIэу къащIэну Iэмал яIэнущ.
ШУРДЫМ Динэ.