КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек Правительствэм хэтхэм фокIадэм и 14-м зэIущIэ ядригъэкIуэкIащ цIыхубэ гъащIэмрэ экономикэмрэ щызэфIэхыпхъэ Iуэху блэкIхэм тепсэлъыхьын папщIэ. ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м и Правительствэм и УнафэщI Мусуков Алий, КъБР-м и Iэтащхьэм и Администрацэм и УнафэщI Къуэдзокъуэ Мухьэмэд, Правительствэм и УнафэщIым и япэ къуэдзэхэу Говоров Сергейрэ Къуныжь МуIэедрэ, Правительствэм и УнафэщIым и къуэдзэ Хъубий Марат, министерствэхэмрэ къулыкъущIапIэхэмрэ я унафэщIхэр.
Зытепсэлъыхьыну Iуэхухэм ипэ къихуэу, КIуэкIуэ Казбек и гугъу ищIащ Къэбэрдей-Балъкъэрыр илъэси 100 зэрырикъум епха дауэдапщэхэр зыхуей хуэзауэ зэрекIуэкIам. «Илъэси 100 къызэрызэднэкIам къегъэлъагъуэ гъунэ гуэр зэритлъар, иджы ипэкIэ дызэрыкIуэтэным дыхущIэкъун хуейщ. Ар зэдгъэхъулIэн папщIэ, Iэмали зэфIэкIи ди куэдщ», - жиIащ Республикэм и Iэтащхьэм.
2022 гъэм зэфIагъэкIыну къалэн зыщащIыжа лъэпкъ, къэрал, щIыналъэ проектхэмрэ программэхэмрэ гъэзэщIа зэрыхъур къэзыгъэлъагъуэ бжыгъэ щхьэхуэхэр къраIуащ. «Къэрал мылъкум щыщу субсидиеу е нэгъуэщI IэмалкIэ сом мелард 26-рэ мелуан 79-рэ дгъэлэжьэну мурад тщIат. Ар процент 74-кIэ дгъэзэщIащ», - жиIащ Мусуков Алий. Ар КИФЩI-м щызекIуэ бжыгъэми КъБР-м илъэс блэкIам къигъэлъэгъуа щытыкIэми нэхърэ нэхъ лъагэщ. Лъэпкъ проектхэм я гъэзэщIэкIэмкIэ КъБР-м КИФЩI-м япэ увыпIэр, УФ-м – етхуанэр щиIыгъщ. Мы гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щIыналъэ проект 46-рэ щолажьэ, абыхэм ящыщу 12-р – лъэпкъ проектхэм я Iыхьэу.
Нэхъ тегъэчыныхьауэ зэIущIэм кърихьэлIахэр тепсэлъыхьахэщ еджакIуэ 1 минрэ 700-рэ щIэхуэну Куба къуажэм, Прохладнэ, Нарткъалэ къалэхэм щаухуэ курыт еджапIэхэм. Ухуэныгъэмрэ псэупIэ-коммунальнэ хозяйствэмкIэ министр Бэрбэч Алим зэрыжиIамкIэ, ухуэныгъэхэр яухыным нагъэблэгъащ, илъэсым и кIэм лэжьэн щIадзэнущ.
ЗэIущIэм къыщаIэтащ «Росмолодежь» IуэхущIапIэм и грантхэр къагъэсэбэпу, щIалэгъуалэм заужьынымкIэ щхьэпэ хъуну инфраструктурэ зэрагъэпэщ зэрыхъунур. ЩIалэгъуалэ центрхэр къалэ псоми къыщызэIуахынущ, зэкIэ зэрыхъум еплъын папщIэ, ахэр щагъэлэжьэнущ Налшык, Нарткъалэ, Къэщкъэтау.
КIуэкIуэ Казбек унафэ ищIащ дяпэкIи лъэпкъ, къэрал, щIыналъэ проектхэр гъэзэщIа зэрыхъум кIэлъыплъыну. Нэхъ хэкъузауэ къыхигъэщащ псэупIэ-коммунальнэ IэнатIэм, гъуэгухэм, цIыхухэм зыхуей-зыхуэфI зыIэрагъэхьэну Iэмал езыт инфраструктурэм, унэ зэтетхэм къедза пщIантIэхэр зыхуей хуэгъэзэным, ухуэныгъэхэр къызыхуэтыншэу зехьэ- ным гулъытэ нэхъыбэ хуащIыну.
Рахаев Борис тепсэлъыхьащ илъэсым екIуэкIа лэжьыгъэр къызэщIэбубыдэжмэ, экономикэм и щытыкIэр къэзыгъэлъагъуэ валовэ бжыгъэ нагъыщэмрэ промышленнэ хуэIухуэщIэхэм я индексымрэ зэрыхэхъуэм. Абы лъабжьэ хуэхъур нэхъыбэу щIым къыщIах хъугъуэфIыгъуэхэрщ. Мэкъумэш хозяйствэм и лэжьакIуэхэм кърахьэлIащ сом мелуан 20,4-рэ и уасэ гъавэ, ар 2021 гъэм ейм елъытауэ проценти 3,1-кIэ нэхъыбэщ. «Ухуэныгъэ» унэтIыныгъэмкIэ гъэзэщIа хъуа лэжьыгъэхэр 2022 гъэм и щIышылэ - бадзэуэгъуэ мазэхэм къриубыдэу щынэблэгъащ сом мелард 13,1-м, ар проценти 5,3-кIэ нэхъыбэщ илъэс блэкIам къагъэлъэгъуахэм нэхърэ. Илъэсым зэрыщIидзэрэ, уней ухуэныгъэхэри хиубыдэу, псэупIэ метр зэбгъузэнатIэу мин 252-рэ ятащ, ар процент 32,3-кIэ нэхъыбэщ илъэс блэкIам а пIалъэ дыдэм къэдгъэлъэгъуам нэхърэ.
Процент 15-кIэ хэхъуащ щIыналъэм зи ахъшэ щызыгъэлэжьэну хуей хьэрычэтыщIэхэм я бжыгъэми. Дызэрыт зэманым КъБР-м щызэфIах инвестицэ проект зэмылIэужьыгъуэ 25-рэ, экономикэм и къудамэ щхьэхуэхэм тегуэшауэ. Ерыскъыпхъэуи мыерыскъыпхъэуи щIыналъэм щащэ-щащэхум и бжыгъэми хэхъуащ.
ФинансхэмкIэ министр Лисун Еленэ тепсэлъыхьащ илъэс екIуэкIым щыщу блэкIа мази 8-м тепщIыхьмэ, щIыналъэ бюджетыр ефIакIуэу зэрылажьэм. Хэхъуэр сом мелард 38,7-рэ мэхъу, ар гъэ блэкIам щыIа зыужьыкIэм еплъытмэ, процент 22,9-кIэ нэхъыбэщ. Езы щIыналъэм къыхэхъуа мылъкур сом мелард 13-м щIегъу.
Республикэм илъэсым и кIуэцIкIэ зытекIуэдапхъэм тригъэкIуэдэн хуея сом мелард 59,8-м щыщу зыхухахахэм хуиутIыпщакIэщ сом мелард 37,5-рэ, нэгъуэщIу жыпIэмэ, планым и процент 60-р ягъэзэщIакIэщ. ЦIыхубэр зыхуэныкъуэ и лъэныкъуэкIэ а бжыгъэм хеубыдэ сом мелард 28-рэ, е щIыналъэ мылъкум щыщу процент 75-рэ. Ахэр текIуэдащ уз зэрыцIалэр зэуэлIахэм еIэзэну къызэIуаха сымаджэщхэм (госпиталхэм) я лэжьакIуэхэм, цIыхубэм хухагъэкIыпхъэхэм, хущхъуэ хуэIухуэщIэхэм, мылажьэхэр медицинэ страхованэ щIыным. ЦIыхубэм хухагъэкIахэм я закъуэ мази 8-м и кIуэцIкIэ сом меларди 10-м щIигъу текIуэдащ.
ЗэIущIэм къыщыхагъэщащ экономикэм и щытыкIэр зэтеухуэжа къудей мыхъуу, зэрефIакIуэм и щыхьэтхэр зэрынаIуэр. Ар и фIыгъэщ УФ-м и Президентым и унафэхэр зэрагъэзащIэмрэ къэралыр кризисым къыхэшыным хуэунэтIауэ Правительствэм иригъэкIуэкIа лэжьыгъэр зэрыщхьэпэмрэ. УнэтIыныгъэ нэхъыщхьэхэм, хьэрычэт IэнатIэ мащIэмрэ курытымрэ зыщIагъэкъуэн, цIыхухэм лэжьапIэхэр фIамыгъэкIуэдын, сабий зэрыс унагъуэхэм унащхьэ чэзууэ ядэIэпыкъун Iуэхур къэралым занщIэу щызэтраухуащ.