Иджыри 1995 - 1996 гъэхэм Ташло Алий хэтат Карузэ Энрикэ, Пуччини Джакомэ сымэ я щIыхькIэ Милан къыщызэрагъэпэщауэ щыта дунейпсо зэпеуэхэм. Апхуэдэуи Ла Скала оперэ театрым и режиссёр нэхъыщхьэ Негри Робертэ уэрэджыIакIуэр иригъэблагъэри, и Iэзагъэм и деж щыхри­гъэгъэхъуат.

 Алий фIы дыдэу къехъулIахэм ящыщщ Верди Джузеппе и «Травиата», «Риголетто», Чайковский Пётр и «Евгений Онегин», «Иоланта», Леонкаваллэ Руджерэ и «Паяцы», Пуччини Джакомэ и «Тоска» оперэхэм щигъэзэщIа роль нэхъыщхьэхэр.

«Узэгугъур къогугъуж»

Аращ жиIэр ди адыгэ псалъэжьым.  Тхьэр макъкIэ къыщыпхуэупсэкIэ, абы дэтхэнэри елэжьыжын хуейуэ къызолъытэ. Дыщысабийхэм нэхъ зэхэтхыу щытар урыс уэрэджыIакIуэ нэхъ пажэхэм ящыщу Лемешев Сергей, Магомаев Муслим сымэ я макъырти, сащедаIуэкIэ сехъуапсэрт, «мыбыхэм хуэдэу уэрэд схужыIарэт», жысIэу, - жеIэ Ташлом. - Къыхэзгъэщынщи, къуажэ щIалэ цIыкIум а зэманхэм иджыри сцIыхуртэкъым дунейпсо оперэм щыцIэрыIуэ Паваротти Лучанэ хуэдэ уэрэджыIакIуэхэр. Арами, уэрэд жыIэным пасэу си гур къыхуэушат. Школ нэужьым си хъуэпсапIэм нэхъ селэжьу, гугъу зыдезгъэхьу щIэздзащ. Музыкэ училищэм дыщIэтIысхьэри, деджащ, зыдгъэсащ, абы Iута ди егъэджакIуэфIхэм зэрахузэфIэкIкIэ щIэныгъэ къытхалъхьащ. Амщыкъуэ Хьэбыж, Къуэдзокъуэ Владимир сымэ я чэнджэщ куэд къэзгъэсэбэпащ, зыхэслъхьащ, икъукIэ сахуэарэзыщ абыхэм. Мыри сигу къинэжащ: Къуэдзокъуэм зыхуэзгъазэу (абы и классрат сыщеджар), консерваторэм сыкIуэну сызэрыхуейр щыжесIэм: «Сыт зэрыпщIынур, Алыхьым макъ къуитауэ уиIэщи, училищэр къэухи филармонием уэрэд щыжыпIэнщ», - къызжиIауэ щытащ. Зыри пэздзыжатэкъым, ауэ си жагъуэ хъуари хэлът...

         Санкт-Петербург дэт консерваторэм занщIэуи сыкъащтакъым. Илъэс 19 фIэкIа сыхъуртэкъым, сыщIалэIуэт, си макъыр ягу ирихьами, иджыри пасэт, зэрыжаIамкIэ, оперэ гъуазджэм сыхыхьэныр. Ахэрт щхьэусыгъуэу къысхуагъэлъэгъуар. ЕтIуанэу щытезгъазэм, экзамен стын и пэкIэ, дохутырыр си тэмакъым къеплъри, сысымаджэу къызжиIащ, илъэскIэ уэрэд жызмыIэу згъэхъужмэ нэхъыфIу чэнджэщ къызитащ. Илъэс нэужьым, аргуэру, сежьащ консерваторэм сыщIэтIысхьэну: Iэнэр лъакъуищ иригъэкъун хуейтэкъэ?! Дохутырыр къызэплъри, си макъым сэкъат имыIэжу къызжиIэри сигъэгуфIащ. Абы щыгъуэм Оперэмрэ балетымкIэ Мариинскэ театрым щылажьэрт  Ставрополь щыщ урыс щIалэ, УФ-м и цIыхубэ артист Стеблянкэ Алексей. Театрым роль нэхъыщхьэ дыдэхэр щызыгъэзащIэр арат. Ар къызэдаIуэри, игу срихьащ, адэкIэ илъэситхукIи дызэдэлэжьащ.

         ИкъукIэ лэжьыгъэшхуэ къыздригъэкIуэкIащ Стеблянкэм. ИтIанэ, ар езыр езыгъэджа профессор цIыхубз Серваль Нини, си насып кърихьэкIри, срихьэлIащ, сригъэджащ. Алексей щIэх-щIэхыурэ хамэ къэралхэм кIуэн хуей хъурти, арат а Нинэм деж зыщIыщызгъасэр. Абы фIэфIт нотэ лъагэхэр щыпIэтыфым деж... сэ ар къызэхъулIэрти, езым иригъаджэхэм щапхъэу сахуигъэлъагъуэрт. Макъыр хуиту утIыпщауэ бгъэIуфын щхьэкIэ, сэбэп къыпхуэхъу Iэмал Iэджэ къызжиIэу щытащ а цIыхубзым. Ди егъэджакIуэ нэхъыжьым Пуччини Джакомэ и «Богема» оперэр зыпищI щыIэтэкъым. А оперэм хэт Родольфэ и ариер Нинэ жызигъэIэрти, «Феплъ, федаIуэ мы щIалэм. Мыбы ептыр занщIэу ирегъэнэх, зыхелъхьэ, щапхъэ тефх», - жиIэурэ елъэIурт ар и студентхэм. Апхуэдэу гуапэу къысхущыта профессорыр сэри куэдрэ сигу къызогъэкIыж сыхуэарэзыуэ.

Итальяныбзэр

         - Ар тыншщ си дежкIэ.  А бзэр уэрэдым хуэщIащ. Сыт хуэдэ театри кIуэи, ар Ковент-Гарден, Метрополитен-опера, Ла-Скала ирехъу, нэгъуэщIу щрети, псоми щытетыр итальяныбзэрщ. Сэ сызыхэт унэтIыныгъэращ къасщтэри, оперэм къыщыбгъэсэбэпыну нэхъыфIыр аращ. Пэжщ, урысыбзэри Iейкъым. Чайковскэм итха «Евгений Онегин», «Пиковая дама» оперэхэр (мыгувэу Музыкэ театрым игъэувыну и мурадщ) - мыхэри щIэщыгъуэщ.

Чайковскэм и «Пиковая дама»-м хэт Герман и партиер сфIэгугъущ. Апхуэдэу Верди Джузеппе итха «Отелло» оперэри нэхъ гугъухэм ящыщу дуней псом къыщалъытэ. Арами, сыхуейт сэ ищхьэкIэ жыхуэсIа Герман и партиер згъэзэщIэну, сигу зэгъэнут итIанэ. Испан уэрэджыIакIуэ Домингэ Пласидэ Герман и партиер япэу щигъэзэщIам апхуэдэ упщIэ иратати, жиIарат: «Отеллэ и партиер куэдрэ згъэзэщIащ, ауэ Герман ейр зэрыжысIа зэ закъуэм нэхъ гугъу сыдехьауэ къысщыхъуащ».

         Шэч хэмылъу, си макъыр и пIэ иувэным зэман куэд тезгъэкIуэдащ. Сыт щыгъуи сызыхущIэкъуар си республикэр, ди цIыхухэр згъэгушхуэнырщ, зэрысIэтынырщ. Тхьэм жиIэмэ, къэкIуэну зэманми аращ сызэлэжьынур…

БАГЪЭТЫР Луизэ.