1937-1938 жыллада энчи комиссия, Нальчикни коммунист жаш тёлю школунда ишлеген Антонина Калмыкова бла композитор Александр Покровский башчыла болуп, жаш фахмула излей, эллеге айланнгандыла. Ала 1938 жылда Гирхожаннга келгенде, Отарланы Омар 9-чу классда окъуй эди. Устазлары аны жыргъа фахмусун айтып, къонакъла анга тынгылайыкъ дегенде, жаш «Дюгер Бадинатын» жырлагъанды. Аны ёнюне сейир этип, келгенле дагъыда анга бир ненча жыр айтдыргъандыла. Сора аны Нальчикде Къабарты-Малкъар къырал жыр эм тепсеу ансамбльде жырларгъа чакъыргъандыла. Ол анга, бизге да къалай насып болгъанын айтыр сёзле бармыдыла бюгюн?
Алай бла Отарланы Омар ол ансамбльден къурала тургъан хоргъа тюшгенди, профессионал композиторла Арсений Авраамов бла Трувор Шейблерден жыр айтыуну тасхаларына да юйреннгенди. Алай бла КъМР-ни, КъЧР-ни да халкъ артисти, тёрт жюзден артыкъ жырны эсинде сакълап, миллетибизни хазнасына къошхан Отарланы Омарны аты бла байламлы болгъанлай къалады.
Омар айтхан жырланы магъаналары кенгди, узакъды. Алада бизни тарыхыбыз сакъланады. Алагъа тынгыласанг, ол эрттеги букъу басхан жоллада учуп баргъан батырланы атларыны аякъ тауушлары эшитиледи, тарыхха жан кирип, ол ёмюрледе эрип кетген заманла артха къайтадыла. Биз эрттегили ата-бабаларыбызны жарсыуларын, къууанчларын, ала жортуууллагъа атланнган заманда этилген тилеклени, ызларындан айтылгъан алгъышланы эшитебиз. Сора Омарны ауазы ёмюрлени ауазы болгъанына тюшюнебиз.
Аны ызындан келген тёлюню жырчылары Омар ызлагъан жолну юзмегендиле.
КъМР-ни, Россейни да сыйлы артисти Жанатайланы Исмайыл Нальчикде музыка училищеде, ызы бла Тбилисде консерваторияда окъугъанды. Нальчикде Музыка театрда дуниясын алышхынчы ишлеп тургъанды. Шимал Кавказны искусстволарыны институтунда да дерсле бергенди.
Анга дери бизни жыр классика искусствода, операда жырлагъан адамыбыз болмагъанды. Ол айтып, кёп аламат жырларыбыз къууандырадыла бюгюн да бизни: «Таулагъа кел», «Менсиз къалай жашайса?», «Эриши тиширыу жокъду дунияда», «Тилейме, кетме», «Сени кёзлеринг», «Жаратырмыса жолуму?», «Мен излейме сени», «Танг жарыгъымса», «Зульфия», «Эшитемисе?», «Зурнукла», «Сюймекликни сакъла», «Кюн ахшы болсун, адамла!» д.б.
КъМР-ни, Россейни да сыйлы артисткасы, Россейни халкъ артисткасы, КъМР-ни Къырал саугъасыны лауреаты Къулбайланы Людмила Саратовда Собинов атлы консерваторияда окъугъанды. «Концертная исполнительница песен народов мира» деген дипломну таулуланы ичинде биринчи болуп алгъанды. КъМР-ни къырал филармониясында, Шимал Кавказны искусстволарыны институтунда да ишлеп тургъанды. Ол, кёп миллетлени тиллеринде жырлап, терк окъуна уллу Россейде, андан тышында да белгили болгъанды. 1972 жылда Битеуроссей конкурсну лауреаты болгъандан сора, аны чакъырмагъан союз республика къалмагъанды. Людмила, Валерий бла Александр Бондаренкола, Федор Сердюков бла бирге къурагъан ансамбль концертлерин Германияда, Польшада, Чехословакияда, Украинада, Белоруссияда, Болгарияда, Орта Азияда да этгенди.
КъМР-ни халкъ артисти, доцент Текуланы Махмуд Ташкентде музыка училищеде, ызы бла Ленинградда консерваторияда окъугъанды. Нальчикде Къырал филармонияда къыркъ жылдан артыкъ ишлегенди. Музыка училищеде, Искусстволаны Шимал-Кавказ институтда да дерс бергенди. Ноталары бла эки жыр китап чыгъаргъанды. Махмуд «Я вас любил», «Я встретил вас», «Живет моя отрада», «Очи черные», «Я помню вальса звук…», «Отцвели хризантемы», «Очаровательные глазки» деген эм башха романсланы, «Клен, ты мой опавший», «Отговорила роща золотая», «Письмо матери», «Песня о Нальчике», «Все еще впереди», «Пусть никогда не умирают дети» деген жырланы бек уста айтады.
КъМР-ни халкъ артисткасы Алтууланы Зоя «Таукъан», «Пароходла», «Акъ баппуш», «Сени атынгы айта турама» деген жырлары бла сюргюнден ата журтха къайтыргъа эркинлик берилген халкъны кёлюн кётюргенди. Ол Алма-Атада Операны бла балетни театрында хор студияда окъугъанды. Къабарты-Малкъарны къырал филармониясында миллет бригаданы, радиокомитетини къырал хоруну да солисткасы болуп тургъанды. Зоягъа Малкъарда, Къарачайда, Москвада, Дондагъы Ростовда, Украинада, Белоруссияда, Къыргъызстанда, Къазахстанда да сюйюп тынгылагъандыла. Ол кеси аллына, Отарланы Омарны биргесине да кёп ариу жыр айтханды.
КъМАССР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу, КъМР-ни халкъ артисти Улбашланы Азнорну жете келген заманы сюргюнню къара жылларына тюшгенди. Ол жарыкъ адам урунуу жолун Къазахстанда Талды-Курган областьда Сталин атлы колхозну сабанларында башлагъанды. Анда корейлилени духовой оркестрлеринде къобузгъа, жыргъа да юйреннгенди. Ата журтха къайтханда уа, «Къууанч» деп тепсеу эм жыр ансамбль къурагъанды. Ол къауум концертлери бла Малкъарны, Къарачайны, башха республикаланы да къууандыргъанды. Азнорну ариу жырлары: «Жангы умутла», «Миллетим, санга мен жыр этеме», «Терезенги жарыгъы», «Аллай къыз барды», «Акъ таула», «Ийнарла» эм башхала - жаланда бизни угъай, къайдан келген къонагъыбызны да кёллерин кётюре, фахмулу къарындашыбызны барыбызгъа да шуёх, къарындаш этген эдиле.
КъМАССР-ни сыйлы артисти, Комсомолну къырал саугъасыны лауреаты Беппайланы Сергей Къыргъыз къырал музыка-хореография училищеде, КъМКъУ-ну филология факультетинде да окъугъанды. Республиканы къырал жыр эм тепсеу ансамблини (артда радиону) хорунда ишлегенди. Ол жырламай Къабарты-Малкъарда бир тюрлю бир концерт озмагъанды, аны республиканы атындан Москвада, башха шахарлада да баргъан культураны эм искусствону декадаларына ёхтемлик бла атландырып тургъандыла. Ол профессионал жырчы малкъар жыр искусствону айныууна аслам юлюш къошханды.
Россейни сыйлы артисти, КъЧР-ни халкъ артисти Таукенланы Галина Москвада теарт искусстволаны Луначарский атлы къырал институтунда окъугъанды. 1969 жылдан башлап Нальчикде Музыка театрда ишлеп турады. Аны бла бирге Музыка училищеде дерсле береди, Жабаги Казаноко атлы арада сабийлени жырларгъа юйретеди. Республикада, мындан тышында да белгили «ААА», «Иман», «Инай» ансамбльлени, малкъар жырланы студиясын къурауда да аны къыйыны уллуду. Ол къачан да халкъына къуллукъ этген, адамлыкъ шартларын бийикде тутхан миллет сыйгъа, сюймекликге тийишли жырчыды. Галина жамауат жашаугъа да тири къатышады, ол республиканы Парламентини депутатыды, культура эм билим алыу бёлюмде ишлейди.
Дагъыда бизни жыр искусствобузда КъМР-ни сыйлы артисткасы Гергъокъланы Тамараны, КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу Асанланы Кулинаны, КъМР-ни сыйлы артисти Токумаланы Раяны атлары уллу ыразылыкъ бла айтылады. «Эрирей», «Иман», «Таулан», «Къууанч» эм башха жыр къауумла уа республикадан тышында да белгили болгъандыла. Алада жырлагъан фахмулу жашла бла къызла миллетибизге къууанч бередиле.
Мусукаланы Сакинат.
