Библиотекалада ишлегенлени байрам кюнлери барыбызны да къууанчыбызды. Бюгюн биз ол сыйлы иш бла кюрешгенлени юслеринден ариу сёз айтыргъа излейбиз. Аллай таулу къызла кёпдюле арада. Бюгюн Элбрус районну ара библиотека системасыны таматасы Байкъазыланы Назирни къызы Тебердиланы Лейла бла ушакъ этеме.
– Лейла, кесинги юсюнгден айтсанг эди, бу ишге къалай бла келгенсе?
– Китап окъургъа сабийликден сюйгенме. Тырныауузда ёсгенме. Анам Кунсият Сипиева къумукълуду, тау- байыкъландырыу комбинат ишлегенде, анда коммутаторда телефонистка болуп тургъанды. Атам а ведомстволу къоруулауну таматасыды. Ючюнчю школну, ызы бла Къабарты-Малкъар къырал университетни тарых бёлюмюн бошагъанма. Алтынчы номерли школда Моллаланы Сюлеменни къолунда ишлеп башлагъанма. Артда маданиятны район управлениясына кёчюп, анда библиотека системала жаны бла ишлегенме. Биринчи китапла юлешгенме, артда методист болгъанма. Элбрус районну ара библиотека системасыны директору болуп ишлегенли уа онеки жыл болады.
– Ненча библиотека барды районда сени башчылыгъынга къарагъан?
– Онтёрт.
– Къалай бла жетишаласа?
– Машина бла айланама эллеге, жерлеге. Ол жаны бла библиотекаланы таматалары да мени жарсыусуз этедиле. Иги ишлейдиле.
– Къайсын энчилеп айтыргъа боллукъса?
– Барысын да (кюледи). Сёз ючюн, Быллымда ишлеген Афошокъаланы Люба бек иги библиотекарьладан бириди. Ол аны маданият ара этип къойгъанды. Ары къууанчлы ишлеге – белгили адамла бла тюбешиулеге, байрамлагъа, башха акциялагъа аталгъан, андан сора да, эсгериу ингирлеге кёпле келедиле. Андан сора да, Нина Постникова – ючюнчю номерли библиотеканы таматасы, методист, Огъары Бахсанда Ёзденланы Раузат, Терс-Къолда Байдаланы Алёна, Тырныауузда Алийланы Светлана, Чочайланы Жанна, Тохаланы Светлана, Аппайланы Анжела,Малкъондуланы Лежинка… Кёнделенде 4-чю школда Къочхарланы Халимат ишлейди. Анда анасы Галина ишлегенди, жаннетли болсун.
Бирин айтып, бирин къоярча тюйюлдю. Кёнделенде культура юйде орналгъан библиотекада Атмырзаланы Нина ишлеп башлагъанлы кёп болмайды. Алай а аны ишге кёлю бла берилгени не затда да кёрюнеди: китапхананы тизгинлигинде, ары сабийле кёп жюрюп башлагъанларында. Ишлемейди деп бирине да айталмайма,
– Къалай толтурасыз китапханаланы фондларын?
– Алгъын ол иш бла къырал кюреше эди, хар бир библиотекагъа чыкъгъан китапны бирин берирге китап басмаланы борчлары эди. Былтыр бла быйыл ол затха федерал бюджетден ахча бёлюнеди. Бусагъатда кёпле кеслери чыгъарадыла китапларын. Ала да келтиредиле. «Китапханагъа китап саугъа эт» деген акцияны болушлугъу да игиди.
– Жюрюймюдюле адамла?
– Жюрюмей а! Хар бир библиотеканы иши ала бла байламлыды. Жарыкъландырыу иш тохтамай баргъанлай турады. Алда айтханымча, китапханаланы ишлери жаланда китап бериу бла чекленип къалмайды. Бюгюн, сёз ючюн, «Библио-кече», «Сабий китапны ыйыгъы», «Сабийлеге урушну юсюнден окъуйбуз», «Хорламны туугъан-туудукълары» дегенча, тюрлю-тюрлю къырал даталагъа, акциялагъа жораланнган тюбешиулеге сюйюп жюрюйдюле сабийле, таматала да. Битеу республикада баргъан эришиулеге, аланы уа Маданият министерствобуз, Китапны сюйгенлени жамауат биригиулери, Мёчюланы Кязим атлы жаш тёлю китапхана, Бекмурза Пачев атлы сабий библиотека бардырадыла, къошулабыз. Былайда ёхтемлик бла айтайым, сабийлерибиз бек къууандырадыла – дайым алчы жерлени аладыла.
– Сен кесинг да хорламлыса, грант къытханса деп эшитгенме. Аны юсюнден да айтсанг эди.
– 2019 жылда «Культура» федерал проектни къурамына модель муниципал библиотекаланы къурау жаны бла «Культурная среда» деген миллет проект киргенди. Ол 2024 жылгъа дери барлыкъды. Ол жашауда болса, билим эм информация алыуда иги жангылыкъла кийирликди бизни ишибизге. Ма ол проектим бла къытханбыз грант – он миллион сом. Алай бла эрттеден бери да бояу тиймей тургъан библиотекаларыбызны ремонтун этерге, аланы бусагъатда жашауну излемине келтирирге онг чыкъгъанды.
«Республиканы бек иги муниципал библиотекасы» деген даражагъа чыгъаргъады акъылыбыз. Ол жаны бла дагъыда бир грантха (беш миллион сом) берип турабыз – район сабий библиотеканы модернизация этерге. Июньда белгили боллукъду.
– Аперим! Ол уллу ишди. Хорламлы болугъуз. Юйюр жашауунг а къалайды?
– Алгъа къайынларымы юслеринден айтайым. Къайын атам (Тебердиланы Мустафир) жашаудан кетгенди, алай аны аты сагъынылмай бир кюнюбюз да ётмейди. Бек аламат адам болуучу эди, алай жаннетледе жатсын. Совхозда экспедитор болуп ишлеп тургъанды. Мен, Тырнауузда ишлейме да, ол саулукъда, автобус сакълап сюелмегенме.
Нёгер къызларым келселе окъуна къонакъгъа, такси чакъыртмагъанды – кеси элтгенди юйлерине. Анабыз а (Отарланы Шапийни къызы Лена), дунияда мен бек сюйген жан бар эсе, олду. Жыйырма бла алты жыл болады мен аланы юйлерине келгенли, бир кюн жюрегим къыйналмай, ариу жашайбыз. Къайыным (Валерий), апсыным да алай. Аланы тёрт сабийлерин кесибизни экибизден айырмайма. Алай татлыдыла ала манга.
– Кесинги юйюрюнгю да айт.
– Сабийлени аталары Магомет бек жууаплы ишде урунады – Быллымда администрацияны таматасыды. Къыз, Феридэ, Москвада Къоруулау министерствону университетин бошагъанды, переводчик-лингвистди. Нальчикде жашайды, тыш къыраллы тиллеге юйретеди сабийлени. Ол санда тюрк тилге да. Мызыланы Къаншаубий берип, бир къауум зат кёчюргенди да, ол кёчюрмеле «Минги-Тау» журналда чыкъгъанларына къууаннганбыз бусагъатда. Жаш а, Ахмат, Къабарты-Малкъар къырал университетни информацияла эм санау техника бёлюмюнде окъуйду. Футбол бла кюрешеди.
Кертиланы Сакинат.
