ХИМИЕ ДИКТАНТЫР УТЫКУ КЪОХЬЭЖ

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым ХимиемкIэ IV Урысейпсо диктантыр иджыблагъэ щатхащ. Абы хэтащ КъБКъУ-м химиемрэ биологиемкIэ и ннститутым и егъэджакIуэхэр, щIэныгъэлIхэр, студентхэр, курыт щIэныгъэ щызрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм щылажьэ егъэджакIуэхэр. Апхуэдэу Iуэхум къыхыхьащ химиемрэ биологиемкIэ ябгъэдэлъ щIэныгъэр здынэсыр къэзыпщытэжыну хуейуэ а унэтIыныгъэхэр зыфIэфIхэри.
ХимиемкIэ урысейпсо диктантыр къызэрагъэпэщ икIи ирагъэкIуэкI Ломоносов Михаил и цIэр зэрихьэу Мэзкуу дэт къэрал университетым химиемкIэ и къудамэм, ХимиемкIэ егъэджакIуэхэм я урысейпсо зэгухьэныгъэм, «ЩIэныгъэ» IуэхущIапIэм, УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэм.
КъБКъУ-м химиемрэ биологиемкIэ институтым и унафэщI Бажэ Риммэ диктантым епха лэжьыгъэм хуемыжьэ щIыкIэ къызэхуэсахэм фIыщIэ яхуищIащ, икIи илъэс зыбжанэ лъандэрэ зэпыуауэ яхуемыгъэкIуэкI Iуэхугъуэм зэрыщыгуфIыкIыр къыхигъэщащ. «ПэIудзауэ фIэкIа иджыри къыздэсым дахэ-дахэу тхуемыгъэкIуэкI диктантыр мы гъэм дызэхэту, дызэпсалъэу, дызэщIэупщIэу едгъэкIуэкIыну Iэмал дызэриIэм хуабжьу сыщогуфIыкI. Хьэкъыу си фIэщ мэхъу, мащIэми куэдми химиемрэ биологиемкIэ щIэныгъэ гуэр зыбгъэдэлъ дэтхэнэри мыпхуэдэ гъэунэхуныгъэхэм хыхьэн, я къарур здынэсыр зэхигъэкIын хуейуэ. Ар апхуэдизу Iэмалыншэ жиIэу щIэупщIэн къыхэкIынщ. Ди хъуреягъыр химиещ. Ар хэмыту лъэбакъуэ тчыркъым. Арыххэуи, дызыжьэхэуэр, дызыхэтыр, къыдищIэр, къыхэтхыр зыхуэдэр тщIэн хуейуэ дэтхэнэми ди къалэну къысщохъу», – жиIащ Бажэ Риммэ.
«Химиер – гъащIэм и гъуджэмкIэ къытхэпсэ нэхугъэщ» – аращ мы гъэм щIэрыщIэу утыку къихьэж диктантым фIэщыгъэу игъуэтар. Абы и къалэн нэхъыщхьэм хохьэ химие щIэныгъэм и пщIэр къэIэтыныр, гъащIэм щиубыд увыпIэр зэрыиныр цIыхубэм ягуригъэIуэныр, химиемкIэ щIэныгъэ лъабжьэ мащIэ уимыIэныр игъуэджэу зэрыщытыр цIыхухэм захригъэщIыкIыныр.
«Химием и мыхьэнэм хэхъуэу, ди гъащIэм махуэ къэс зыщиубгъуу апхуэдэщ. Езыр щIэныгъэу къапщтэмэ, удихьэхыу, узыIэпишэу, цIыхум и акъылыр жыжьэ дыдэ нихьэсу зы дунейщ. МащIэ дыдэу фIэкIа хыумыщIыкIми, а тIэкIум малъхъэдисым хуэдэу узыщIешэ. Диктантым къызэщIиубыдэ упщIэхэм я ныкъуэр гупсысэным, зэгъэзэхуэным, зэпэшэчэным епхащ. Дауи, зэрыгурыIуэгъуэщи, ар зэхьэлIар химиеращ. Уи гупсысэкIэ уэр-уэрурэ ущызэдэгуэшэжкIэ, адэ жыжьэ гъэтIылъауэ зепхьэ химие щIэныгъэри къызэщоуж. Шэч хэлъкъым диктантым тIэкIу фытешыныхь хуэдэу щытми, фызэрызыIэпишэнум, фызэрыхэтами фызэрыщыгуфIыкIыжынум», – жиIащ КъБКъУ-м химиемрэ биологиемкIэ и институтым и унафэщIым щIэныгъэмрэ информатизацэ хуэIухуэщIэхэмкIэ и къуэдзэ Татаренкэ Николай.
Диктантыр зэрыкъэралу жыпхъэ зэмылIэужьыгъуитIым иту екIуэкIащ: пэIудзауэ – абы хэтыну хуейуэ, ауэ щекIуэкI утыкухэм емыкIуэлIэфхэм папщIэ, офлайн-утыкухэм – лэжьыгъэр а здэщысым деж къыщытрагуашэрэ тхылъымпIэм щелэжьу. Псоми дакъикъэ 45-рэ зэману яIащ. Диктантым упщIэ 25-рэ къызэщIиубыдэрт, я гугъуагъ-псынщIагъкIэ дэтхэнэри зэщхьэщыкIыу. Диктантым хэт хуейми хыхьэну Iэмал иIащ, ныбжькIэ пэубыдыныгъэ зыри щыIакъым.
Iуэхум хэта щIалэгъуалэм зэрыжаIамкIэ, лэжьыгъэхэр гугъу дыдэтэкъым, гъэщIэгъуэнт, акъылыр гъэлэжьэн хуейуэ щытыкIэ уригъэувэрт. «Дэтхэнэ зы едзыгъуэми химием цIыхум и гъащIэм щиубыд увыпIэшхуэр къаIуатэ хуэдэт, дызытет дунейм и зэхэлъыкIэр нэрылъагъу къытщащIым ещхьт. Гуимыхужщ икIи гъэщIэгъуэн дыдэщ бдзэжьейр зэрыс абджыпс абгъуэм ит псым щхъуантIагъэ трищIэу щIыхуежьэр икIи ар сыткIэ шынагъуэ езы псым хэс псэущхьэхэм дежкIэ е хуабапIэ зыфIэфI къэкIыгъэхэм пхъэкIэбжьэкIэ щIыхалъхьэр сыт, нэгъуэщIхэри», - жаIащ ныбжьыщIэхэм.
Диктантым пэIудзауэ хэтахэм Iуэхур къазэрехъулIар махуэ зытIум и кIуэцIкIэ къащIэнущ, офлайн-утыкум щылэжьахэм тхьэмахуэ зэхуакум къриубыдэу хъыбар иратыжынущ.

ШУРДЫМ Динэ.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 09:03

АДЫГЭХЭМ Я КЪЕЖЬАПIЭР

   ЩIыгум и ныбжьым ебгъапщэмэ, псэ зыIут дунейм еплъытмэ, цIыхум къикIуа гъуэгуанэр кIэщI дыдэщ, тхыдэм и щапхъэхэмкIэ ар мащIэщ.

28.03.2024 - 09:03

КАСПИЙСК ЩЫЗОХЬЭЗОХУЭ

Кавказ Ищхъэрэм и щIыналъэхэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я спортсмен нэхъ лъэщхэр, илъэс 24-рэ зи ныбжьхэр, иджыблагъэ щызэхуэсащ Дагъыстэным и Каспийск къалэм.

27.03.2024 - 13:58

БИЙМ ЗЫ ГУПУ ПЭЩIИГЪЭУВАТ

Тхыдэдж-щIэныгъэлI Сокъур Валерэ «Кърым зауэр къэзыхьа ХьэтIохъущокъуэ и къуэ Кургъуокъуэ - пщыхэм я Iумахуэт» зыфIища и тхыгъэм къызэрыхэщу, зи ныбжьыр илъэс 27-рэ фIэкIа мыхъуа Къаплъэн-Джэрий, I

27.03.2024 - 12:25

ДУНЕЙПСО ЗЭХЬЭЗЭХУЭР Я ПЛЪАПIЭУ

Мэзкуу областым и Рузэ къалэм иджыблагъэ щекIуэкIащ Олимп джэгухэм хыхьэ тхэквондо лIэужьыгъуэмкIэ (ВТФ) Урысейм пашэныгъэр къыщыхьыным хуэунэтIауэ ныбжьыщIэхэм, хъыджэбзхэмрэ щIалэхэмрэ я зэхьэзэх

27.03.2024 - 09:03

СИ ЖЭНЭТ

(ГъащIэ теплъэгъуэ)