Куэдрэ и цIэр зэхэпх пэтми, игъащIэм уздэщымыIа щIыналъэр нэгум къыщIэбгъэхьэну гугъущ. ИтIани, щIэныгъэм зигу хузэIуха цIыхум дунейм щекIуэкIыр къищIэным и нэ къыхуокI.

Блыщхьэ кIуам Санкт-Петербург щызэхэтащ Урысейм и премьер-лигэм щекIуэкI зэхьэзэхуэм пашэныгъэр щызыIыгъ щIыпIэ «Зенит»-мрэ Къэзан и «Рубин»-мрэ я зэIущIэ. Абы и 84-нэ дакъикъэм къыщыхъуар иужькIэ куэдрэ дызэрыгушхуэну къыщIэкIынкIэ хъуну Iуэхугъуэщ - Тэтэрстаным и гуп нэхъыфIым и фащэр щыгъыу футболымкIэ къэралым щыIэ зэхьэзэхуэм япэ дыдэу хыхьащ адыгэ щIалэ Iэпщацэ Марат.

Апхуэдэ фIэщыгъэр иIэу Урысей МВД-м ирегъэкIуэкI мазэ лэжьыгъэ. Ар хуэунэтIащ сабийхэмрэ ныбжьыщIэхэмрэ наркотикым демыгъэхьэным, абы зыпыIуегъэдзыным. А къэралпсо акцэм жыджэру хэтщ ди республикэм и еджапIэхэри.

Ди республикэр щIыуэпс хъугъуэфIыгъуэхэмкIэ бей щIыналъэу къалъытэ. Къэбэрдей-Балъкъэрым псэущхьэ зэмылIэужьыгъуэу куэд щопсэу. Абыхэм яхэтщ Кавказым фIэкIа нэгъуэщI щIыпIэ узыщримыхьэлIэнухэри. Ар къыхокI ди щIыгум щIыIагъэ-хуабагъэ, псыIагъэ-гъущагъэ я лъэныкъуэкIэ щыщыIэ щытыкIэмрэ лъэхъэнэ кIыхьым къриубыдэу и геологием къыщыхъуа зэхъуэкIыныгъэхэмрэ.

Неандерталец (палеонтроп) жыхуаIэ цIыху лъэпкъыгъуэр илъэс мин 600 и пэкIэ Европэм щыпсэуащ икIи илъэс мин 40-кIэ узэIэбэкIыжмэ икIуэдыкIыжауэ е нэгъуэщI лъэпкъым хэшыпсыхьыжауэ хуагъэфащэ. Абыхэм я хьэдэ къупщхьэхэмрэ Iэмэпсымэхэмрэ ди щIыналъэм зэи зыри щрихьэлIатэкъым нобэр къыздэсым, ауэ Зэикъуэ къуажэ щыIэ бгъуэнщIагъхэм ящыщ зым иджыблагъэ къыщагъуэтащ неандерталецым и къупщхьэ…

Щоджэн Берсис 1978 гъэм Тыркум щыщ Мэраш къуажэм къыщалъхуащ. Мармара университетым юристу щеджащ. Истамбыл унагъуэу щопсэу.

И адэшхуэм и адэшхуэ Гъумарт Хэкум икIауэ щытар. 1896 гъэм Шэрэдж икIри, мэчэм хьэжыщI кIуати, абы къыщынащ, и унагъуэр и гъусэу. Гъумар - Мырзэбэч - Iихьсан - Исмэхьил - Берсис. КъуэшитIрэ шыпхъуитIрэ иIэщ. Мыпхуэдэщ и лIакъуэр.

ЩIым къыхуэблагъэу зыхужаIа уафэщIым, къызыхэкIар къахуэмыщIэу, лъэныкъуэкIэ ириIуэнтIэкIыжащ.

  Хы ФIыцIэ Iуфэм дызыщрихьэлIэ щIыпIэцIэхэм яхэтщ ди нобэрей гъащIэм куэдрэ щызэхэтххэри. Апхуэдэхэм ящыщ зыщ Джубгэ (Жьыубгъу) фIэщыгъэр. Абы и къежьэкIэ хъуам ехьэлIауэ Iуэху еплъыкIэ зыбжанэ щыIэщ.

Лъахэхутэ, щIэныгъэлI Мерэтыкъуэ Къасым «Адыгейский топонимический словарь» и тхылъым зэритымкIэ, «жьыубгъу» псалъэм къикIыр езым къеIуэтэж, «жьым зыщиубгъу щIыпIэ» жыхуиIэу.   

Ди республикэм зэи щызэпыуркъым ныбжьыщIэхэмрэ щIалэгъуалэмрэ драгъэкIуэкI хэкупсэ гъэсэныгъэр. Мы ­махуэхэм абы ехьэлIа лэжьыгъэ щхьэпэхэр щекIуэкIащ ­щIыналъэм хыхьэ къалэхэм, щIыпIэхэм. Абыхэм я щапхъэщ Налшык къыщызэрагъэпэща зэIущIэхэр.

Владимир областым хыхьэ Суз­даль къалэм иджыблагъэ ще­кIуэ­кIа алыдж-урым бэнэкIэмкIэ Урысей Федерацэм и чемпионатым зэфIэкI лъагэхэр къыщагъэл­ъ­э­гъуащ Къэ­бэрдей-Балъкъэрым щыщ спорт­с­менхэм.