Этнограф, тхыдэдж цIэрыIуэ Волковэ Татьянэ 1974 гъэм Москва къыщыдигъэкIа «Кавказ Ищхъэрэм щыпсэу лъэпкъхэр: XVIII лIэщIыгъуэм къыщыщIэдзауэ XX нэсыху» и тхылъ купщIафIэм и япэ Iыхьэм, къэрэшейхэмрэ балъкъэрхэмрэ ятеухуам, мыпхуэдэ сатырхэм дыкъыщоджэ:

Урысей Федерацэм и премьер-лигэм и медалхэм щIэбэн Мэзкуу и «Локомотив»-м зэхъуэкIыныгъэщIэхэр щекIуэкIащ.  Мэзкуудэсхэм я тренер нэхъыщхьэ къалэныр къыхуагъэфэщащ ди лъэпкъэгъу Хьэпэ Заур.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и щыхьэрыр ц1ыхухэм я псэукIэрэ щыIэныгъэкIэ нэхъыфI дыдэу къалъыта къалипщIым языхэзщ.

ЩIымахуэ зыгъэпсэхугъуэхэмрэ зыгъэсэныгъэхэмрэ командэхэм яухри Урысей Федерацэм футболымкIэ и етIуанэ дивизионым и Япэ гупым щекIуэкI зэхьэзэхуэм и гъатхэ-гъэмахуэ лъэхъэнэм зэIущIэхэм мазэ ипэкIэ щIадзэжащ.  Абы хыхьэу Къэбэрдей-Балъкъэрым и футбол командэ нэхъыщхьэм гъатхэпэ мазэм къриубыдэу зэIущIищ иригъэкIуэкIащ икIи дэтхэнэ зыри арэзы укъэзымыщI бжыгъэкIэ иухащ.

Километ 14 зэбгъузэнатIэ фIэкIа мыхъу къуажэм къэралыгъуэу зэрызигъэIуфар таурыхъым щыщ хъыбару къыпфIэщынущ, Карбоне Джорджэ умыцIыхумэ.

«Кавказ Ищхъэрэ Урысей сетхэр» зэгухьэныгъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым кърит токым и уасэр зэрыщапшыныр нэхъ зэкIэлъыгъэкIуа щыхъуащ.

ТхылъымпIэ хужьым и уасэр плIыкIэ зэрыхэхъуам егъэгузавэ газет, журнал, тхылъ тезыдзэ IуэхущIапIэхэр. Целлюлозэ-тхылъымпIэ комбинату 180-рэ зэрыт къэралыр абы щхьэ щышынэн хуей? 

Май къалэм дэт гимназие №1-м и еджакIуэ Сивишкин Богдан иджыблагъэ Мэзкуу щекIуэкIа, «Си Хэкум и зыужьыныгъэм си Iыхьэ хызолъхьэ» зи фIэщыгъэ урысейпсо конференцэм япэ увыпIэр къыщихьащ. Ар зэхуэсым зэрыхэтынум хуигъэхьэзыращ тхыдэмрэ обществознаниемкIэ и егъэджакIуэ, «Урысейм и гугъапIэ» урысейпсо цIыхубз жылагъуэ зэгухьэныгъэм и къудамэу Май щIыналъэм щыIэм и унафэщI Алексеевэ Светланэ.

Си адэр хуабжьу мэз кIуэрейт икIи и гъащIэм и нэхъыбэр абы щихьырти, ди унэр игъэIэпхъуэжами зыми емыкIу къищIыну къыщIэкIынтэкъым.

Хабзэ хъуауэ, УФ-м ЕгъэджэныгъэмкIэ и министерствэм гъэ къэс мыпхуэдэ зэманым къыхелъхьэ «Илъэсым и егъэджакIуэ нэхъыфI» урысейпсо зэпеуэр къэралым щегъэкIуэкIыпхъэу. Мы махуэхэм хэIущIыIу хъуащ зэхьэзэхуэм и щIыпIэ Iыхьэхэм щытекIуахэр.