Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэм и унафэщI Нарышкин Сергей видео­конференц зэпыщIэныгъэ мардэм тету иригъэкIуэкIащ Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэм и президиумым и зэIущIэр. Ар теухуауэ щытащ Хэку зауэшхуэм и тхыдэм, абы цIыху мамыру хэкIуэдахэм я бжыгъэр ди зэманым языныкъуэхэм зэры­хуейуэ къалъытэу зэрыхуе­жьар яхуэбдэ зэрымыхъунум.
ЗэIущIэм хэтащ КъБР-м и Парламентым и УнафэщI, Урысей тхы-дэ зэгухьэныгъэм и Къэбэрдей-­Балъкъэр щIыналъэ къудамэм и советым и Iэтащхьэ Егоровэ Татьянэ.
Зэхуэсым хэтхэм фIэхъус ярихри, Нарышкин Сергей тепсэлъыхьащ я Iуэху зытетымрэ зэгухьэныгъэм зэман гъунэгъум зэфIигъэкIыну я мурадхэмрэ.
- Сыщыгъуазэщ Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэм хэтхэм гъатхэм Iуэху куэд Москваи щIыналъэхэми щызэ­фIагъэкIыну зэраубзыхуам. Мэлы­жьы­хьым дэ дгъэлъэпIэнущ цIыхур япэ дыдэу хьэршым зэрынэсрэ илъэс 60 зэрырикъур - Гагарин Юрий зэрихьа лIыхъужьыгъэр иджы­ри зэ цIыхухэм ягу къэдгъэ­кIы­жынущ. Накъыгъэм дгъэлъэпIэнущ ТекIуэныгъэ Иныр илъэс 76-рэ зэрырикъур. Накъыгъэм и 13-м илъэс 800 ирикъунущ Невский Александр. ЗэрыгурыIуэгъуэщи, фэеплъ Iуэхугъуэ куэд екIуэкIынущ мэ­къуауэ­гъуэм и 22-м - Хэку зауэшхуэр зэрыщIидзэрэ илъэс 80 щрикъум ирихьэлIэу. НэгъуэщI Iуэхухэми долэжь, - къыхигъэщащ Нарышкин Сергей.
Апхуэдэуи абы жиIащ Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэмрэ Егъэджа­кIуэхэм я урысейпсо зэгухьэныгъэм­рэ я жэрдэмкIэ тхыдэмкIэ егъэджа­кIуэхэм я дунейпсо конгресс 2021 гъэм жэпуэгъуэм зэрекIуэкIынур. Абы хэтынущ Европэм, Азием, Африкэм, Австралием, Америкэ Ищхъэрэмрэ Ипщэмрэ щыщ къэралхэм я лIыкIуэу егъэджакIуэ 700-м щIигъу.
Ленинград областым и губернатор Дрозденкэ Александр къыхилъхьащ Гатчинэ щIыналъэм щыIа гъэрэщым - сабийхэр щаIыгъам - деж мемориал къыщызэIуахыну. Губернаторым къызэрилъытэмкIэ, а мемориалыр туристхэр къыщрашэкI щIыпIэхэм хагъэхьэныр тэмэм хъунт, Хэку зауэшхуэм теухуа пэж шынагъуэм, Ленинград къэухъуреихьыныгъэм зэритам, а щIыпIэм щекIуэкIахэм ятеухуа хъыбар гу­къутэм цIыху нэхъыбэ щыгъуазэ ­хъун хуэдэу.
Нарышкин Сергей зэIущIэм хэтхэм ягу къигъэкIыжащ Урысей дзэ-тхыдэ, Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэ­хэм Совет Союзым щыщ цIыху мамыру фашистхэм яIэщIэкIуэдахэм я фэеплъыр гъэлъэпIэным теухуа жэрдэм къызэрыхалъхьар.
- А проектышхуэр диIыгъащ Урысейм и Президентым икIи абы теу­хуа пщэрылъ хуищIащ УФ-м и Правительствэм. Ленинград областым и губернатор Дрозденкэ Александр Гатчинэ къалэм пэмыжыжьэу мемориал къыщызэгъэпэщыным теу­хуа и жэрдэмыр ягу ирихьащ УФ-м и Правительствэм хэтхэми, ар да­Iыгъ Урысей дзэ-тхыдэ зэгухьэ­ныгъэ­ми, Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэми. Мемориалыр къызэгъэпэ­щыным къыдэкIуэу нэмыцэ фашист зэрыпхъуакIуэхэр Совет Сою­зым къыщытеуам зауэм цIыху мамыру хэкIуэдахэм я бжыгъэр гъэ­тэмэмыжыным хуэунэтIа лэжьыгъэри щIэгъэхуэбжьапхъэщ, - жи­Iащ Нарышкин Сергей.
ЗэIущIэм хэтащ Урысей Федерацэм и Президентым и дэIэпы­къуэгъу, Урысей дзэ-тхыдэ зэгухьэ­ныгъэм и унафэщI Мединский Владимир, РАН-м дунейпсо тхыдэмкIэ и институтым и щIэныгъэ унафэщI, Урысей тхыдэ зэгухьэныгъэм и тхьэмадэхэм ящыщ зы Чубарьян Александр, Урысей тхыдэ зэгухьэ­ныгъэм и президиумым хэтхэу - къэрал архив агентствэм и уна-фэщI Антизов Андрей, полномочнэ лIы­кIуэ Завгаев Доку, Ломоносов М. В. и цIэр зезыхьэ МКъУ-м и тхы­дэ факультетым и президент Карпов Сергей, Урысей тхыдэ зэгу­хьэ­ныгъэм и правленэм и унафэщI, «Хэкум и тхыдэр» фондым и гъэ­зэ­щIакIуэ унафэщI Могилевский Константин, РАН-м урысей тхыдэмкIэ и институтым и унафэщI Петров Юрий, «МКъУ - ППИ» университет зэхэту Шэньчжэнь щыIэм и япэ проректор - щIэныгъэ советым и Iэтащхьэ, Ломоносов М. В. и цэр зезыхьэ Москва къэрал университетым къэрал аудитымкIэ и школ нэхъыщхьэм и президент Шахрай Сергей, зэгухьэныгъэм и къудамэу щIыналъэхэм щыIэхэм я советхэм я унафэщIхэр.
Видеоконференцым и гугъу щищIым Егоровэ Татьянэ республикэ хъыбарегъащIэ IуэхущIапIэхэм я лIыкIуэхэм яжриIащ зэгухьэныгъэм и республикэ къудамэм и Iуэху зыIутхэр. ЩIыналъэ къудамэм цIыху 75-рэ хэтщ. Илъэс кIуам и щэкIуэгъуэм къудамэм и зэIущIэ зэхэтащ икIи абы советыр щIэуэ щыхахащ. КъБР-м и тхыдэ зэгухьэ­ныгъэм щыщ цIыху 24-рэ советым хагъэхьащ - КъБР-м и щIэныгъэ IэнатIэм, еджапIэ нэхъыщхьэхэм, Архив къулыкъущIапIэм, РАН-м и Къэ­бэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ цент­рым гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым я лIыкIуэхэу.
ЩIыналъэ къудамэм зэфIигъэ­кIы­ну къыпэщытхэм я гугъу щищIым Егоровэ Татьянэ къыхигъэщащ:
- Дызэлэжьынухэр дубзыхуащ. Ахэр икъукIэ куэд мэхъу. Конференц, зэхуэс зэмылIэужьыгъуэхэр едгъэкIуэкIыну ди мурадщ. ЩIыналъэ къудамэр жыджэру лэжьэнущ икIи ди IуэхущIафэхэм кърикIуэ-хэмкIэ къэралым къыщыхэжаныкI­хэм ящыщ дыщыхъунуи си гугъэщ. Къэлъыхъуэныгъэ Iуэхухэм гулъытэ хэха хуэтщIынущ, къуршым музей къызэрымыкIуэ къыщызэIутхынуи ди мурадщ. Президиумым и зэIущIэм зыщытепсэлъыхьахэм я гугъу пщIымэ, абыхэм икъукIэ мыхьэнэшхуэ яIэщ икIи зи чэзущ. Хэку зауэш­хуэм теухуа тхыдэр хъумэ­ным, къытщIэхъуэ щIэблэр хэкупсэу гъэ­сэным хуэунэтIауэ щIыналъэ къу­­дамэм хузэфIэкI къигъэнэнукъым.