КъМР-ни Парламентини спикери Татьяна Егорованы башчылыгъында президиумну жыйылыуу болгъанды. Анда «комитетни сагъатыны» чеклеринде видеоконференция амал бла «КъМР-де предпринимательлени праволары жаны бла уполномоченныйни юсюнден» республикалы закон жашауда къалай бардырылгъаны сюзюлгенди.
Предпринимательлени эркинликлери жаны бла уполномоченныйни институту РФ-ни Президенти 2012 жылда 7 майда чыгъаргъан «Узакъ болжаллы къырал экономика политиканы юсюнден» Указына тийишлиликде предпринимательлени законлу сейирлерин къоруулар мурат бла къуралгъанын эсгертирге тийишлиди.
КъМР-де Предпринимательлени эркинликлери жаны бла уполномоченный Юрий Афасижевни билдиргенине кёре, 2019 жылда анга 105 тилек бла тарыгъыу келгенди, предпринимательствону 20 субъектини законлу сейирлери къорууланнгандыла. Быйылны аллындан бери уа тилекле бла тарыгъыула кёбейгендиле эмда 217-ге жетгендиле, аладан 192-си коронавирус жайылгъаны бла байламлы пандемияны кезиуюнде берилгендиле.
Тилеклени асламы толтуруучу власть органланы оноулары, ишлери (неда жукъ да этмегенлери), къырал контроль, жер-жерли самоуправление бла байламлыдыла. Аладан сора да, пандемияны кезиуюнде къырал себепликни соруулары да кётюрюлгендиле.
Докладчы тамамланнган тилеклени юлгюге келтиргенди. Сёзге, эл мюлкде субсидиялагъа эркинликле сакъланнгандыла, къурулуш бардырыргъа эркинлик алыннганды, эл мюлк жерлени арендагъа бериу соруу толтурулгъанды, къырал эм муниципал келишимлеге кёре тёлеуле къайтарылгъандыла эм башхала.
Къырал органла, жамауат организацияла, бизнес биригиуле бла бирге ишлеуню юсюнден 27 келишим, дагъыда тарыгъыуланы хакъсыз эм профессионал халда тинтиу бла кюрешген pro-bono организацияны экспертлери бла 9 келишим къабыл кёрюлгендиле.
Юрий Афасижев Парламент налог сферада бизнесге себеплик этиу жаны бла законну чыгъаргъанын эсгертгенди. Алай предпринимательлени барысыны да аны бла хайырланыргъа онглары болмагъанды. Асламында ол пандемияны кезиуюнде экономиканы бютюнда ачыгъан сфералары тохташдырылгъаны эмда гитче эм орталыкъ бизнесни предприятияларыны бирикдирилген къырал тизмесине 2020 жылда 1 мартха дери кийириуню низамы сакъланмагъаны бла байламлыды.
УФНС пандемияны кезиуюнде экономиканы бютюнда уллу къоранчла сынагъан бёлюмлерини субъектлерине ишчилерине айлыкъ тёлерге субсидиялагъа 3400 заявканы къабыл кёргенди. Битеу да бирге апрель-май кезиуде 7900 ишчиге 193 миллион сомдан аслам тёленнгенди. Быйыл 16 сентябрьде болгъан шартлагъа тийишлиликде, къырал болушлукъ программагъа киргенлени 875 тилеги къабыл кёрюлгенди. Сёз льготалы кредитлени эм кредит каникулланы юслеринден барады.
Уполномоченныйни акъылына кёре, коронавирус жайылгъаныны хатасындан экономикада къытлыкъны кетериу, бизнесни аягъы юсюне этиу жаны бла мадарла керекдиле. Ол санда бирикдирилген налогдан вменённый налогга кёчюу жаны бла да.
Дагъыда докладчы гитче эм орталыкъ бизнесни субъектлерине регион себепликни болжалын 2021 жылгъа дери созаргъа боллугъун да белгилегенди. Къырал надзор органланы ишлерини юслеринден айта, Юрий Афасижев РФ-ни Президентинде Предпринимательлени эркинликлери жаны бла уполномоченныйни экспертлери «Административ чырмауланы» индексин жарашдырылгъанын билдиргенди. Регионда Уполномоченный, жууаплы ведомствола бла бирге республикада бу кёрюмдюлени сюзгендиле. Андан сора надзор органланы ишлерин игилендириу, административ чырмауланы азайтыу жаны бла предложенияла хазырланнгандыла.
Ахырында Юрий Афасижев Уполномоченныйни келир кезиуде муратларыны бла борчларыны юслеринден айтханды. Ол санда предпринимательлени эркинликлерин андан ары сакъларгъа, законлу сейирлерин жалчытыргъа белгиленеди.
Докладны сюзе, депутатла регионну инвестиция болумуну, республиканы инсанларыны къолайлыкъларыны, «Административ чырмауланы» индексини юслеринден соруула бергендиле. 2020 жылда гитче эм орталыкъ бизнесни субъектлери иги да азайгъанларыны (18225-ден 17541-ге дери) юсюнден соруугъа жууаплай, Юрий Афасижев бу проблема система халлы болгъанын, ол техника соруула, адамланы ишлери бла байламлы болгъанын чертгенди.
Парламентни профильли комитетини башчысы Заур Апшев предпринимательле бла профилактика ишни игилендириуню, алагъа къоркъуулу экономика болумланы ангылатыуну юслеринден айтханды.
Татьяна Егорова уа Уполномоченныйни Парламентге келген сорууланы бирге тинтирге предложение этгенди:
- Республикада бизнес айныр ючюн къолдан келгенни этерге керекди. Ол а республикалы бюджетни толтурууну баш амалыды,-дегенди ол ахырында.
«Комитетни сагъаты» жууаплы органлагъа тийишли эсгертиулени къабыл кёрюу бла бошалгъанды.
