Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек жэпуэгъуэм и 3-м лэжьыгъэ IуэхукIэ Тэрч муниципальнэ щIыналъэм щыIащ.
Республикэм и УнафэщIыр хэтащ социальнэ IуэхущIапIэщIэ - Тэрч къалэм цIыкIуи 140-м ятещIыхьа сабий сад - къызэрыщызэIуахым иращIэкIа гуфIэгъуэ зэхыхьэм. Абы и ухуэныгъэр зэрызэфIэкIам Iэмал къитащ зи ныбжьыр школ кIуэгъуэм нэмысахэм щакIэлъыплъыну IуэхущIапIэхэмкIэ къалэдэсхэр нэсу къызэрагъэпэщынымкIэ, сабийхэр еджапIэхэм щыщIэтIысхьэкIэ ящIэн хуейуэ мардэхэм къагъэувхэм изагъэу а лэжьыгъэр ирагъэкIуэкIынымкIэ.
УхуэныгъэщIэм гупиблым щадэлэжьэнущ, пщэфIапIи, медицинэ хуэIухуэщIэхэр щызэфIагъэкIыну, макъамэм, спортым я лъэныкъуэкIэ щадэлэжьэну пэшхэри хэтщ. Унэм метр зэбгъуазэнатIэ мини 2,5-рэ еубыд, абы къедза щIыпIэм метр зэбгъузэнатIэ мин 83,7-рэ хухахащ.
Къыхагъэщащ илъэсым къриубыдэу ящIыну я мурадахэм ящыщу мы зэманым ирихьэлIэу апхуэдэ IуэхущIапIэу 10-м я ухуэныгъэхэр зэрызэфIэкIар - ахэр Налшык, Майскэ, Бахъсэн, Ислъэмей, Куба, Хьэмидей щащIа яслъэхэрщ, Тэрчрэ Налшыкрэ щаухуа сабий садхэрщ.
Республикэм и Iэтащхьэр апхуэдэуи щыIащ щIыналъэм ЩэнхабзэмкIэ и унэм.
ЩэнхабзэмкIэ унэм щрагъэкIуэкI Тэрч щIыналъэм къыщыдах щэнхабзэ-нэгузегъэужь дауэдапщэ нэхъ инхэр - махуэшхуэхэр, Iуэху хэхам хуэгъэпса пшыхьхэр, концертхэр, семинархэмрэ зэIущIэхэмрэ, зэхуэсхэмрэ конференцхэмрэ, сабийхэм ящIа сурэтхэр, IэпщIэлъапщIэхэм я IэдакъэщIэкIхэр щагъэлъагъуэ выставкэхэр, художественнэ самодеятельнэ гупхэм хэтхэм я зэпеуэхэмрэ фестивалхэмрэ.
Мы зэманым ЩэнхабзэмкIэ унэм щолажьэ уэрэдымрэ къафэмкIэ «Терчанка» ансамблыр, клубу плIы, къэфакIуэ гупжьейуэ тIурэ уэрэджыIакIуэ ансамблрэ.
КъБР-м и «Къэбэрдей-Балъкъэрым и щэнхабзэр» къэрал программэм зэрыхагъэхьам и фIыгъэкIэ IуэхущIапIэм и мылъку-техникэ лъабжьэр иужьрей зэманым хэпщIыкIыу ефIэкIуащ: унащхьэм щыщ Iыхьэр, щхьэгъубжэхэр зэрахъуэкIащ, видеокIэлъыплъыныгъэм, кино техыным хуэщIа, макъхэр зыгъэлъэщ, макъамэм зыдащIу уэздыгъэхэр зыгъэджэгу Iэмэпсымэхэр, «Терчанка» ансамблым хэтхэр утыку къызэрихьэ фащэхэр къащэхуащ, зэхуэсхэр, концертхэр щекIуэкI пэшым щIэт шэнтхэр зэрахъуэкIащ.
Апхуэдэу щытми, унэр сыткIи зыхуей хуэзэу зэгъэпэщыжыпхъэщ, мылъку-техникэ лъабжьэри адэкIи егъэфIэкIуапхъэщ. Абыхэм Iэмал къатынущ Iуэхутхьэбзэхэм я фIагъым хэгъэхъуэнымкIэ, щIыналъэм щыпсэухэм я зыгъэпсэхугъуэр нэхъ тэмэму къызэгъэпэщынымкIэ.
Республикэм и УнафэщIыр къыкIэлъыкIуэу щыIащ «Терек Олимп» спорт комплексым. Ар щытщ Тэрч къалэм къыщызэрагъэпэщ зэхьэзэхуэ зэмылIэужьыгъуэхэр щрагъэкIуэкI, узыншагъэр щрагъэфIакIуэ IуэхущIапIэ нэхъыщхьэу. Илъэс къэс абы щызэхашэ цIыху куэд къызрихьэлIэ щIыналъэ, республикэ, урысейпсо спорт зэхьэзэхуэ 50-м щIигъу, апхуэдэуи цIыхухэм Iэмал яIэщ дэзыхьэх фитнесым, спортым зыщыхуагъэсэну, абыхэмкIэ щызэпеуэну.
«Терек Олимп» спорт комплексым и япэ Iыхьэр 2016 гъэм и накъыгъэм ятауэ щытащ, «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм физическэ щэнхабзэмрэ спортымрэ зыщегъэужьыныр» къэрал программэм хыхьэу. Комплексым и етIуанэ Iыхьэм, псыгуэн зэхуэщIар зыхэтым, и ухуэныгъэр къызэтеувыIауэ щытащ, абы трагъэкIуэдэн мылъку зэрамыIэм къыхэкIыу. Мы зэманым ирихьэлIэу республикэм щыщу псы есыпIэ зимыIэр Тэрч щIыналъэм и закъуэщ. А проектыр и кIэм нэгъэсыныр хуэщхьэпэнущ щIыналъэм щыпсэухэу физкультурэмрэ спортымрэ дихьэххэм, абыхэм зи узыншагъэм сэкъат иIэхэри яхэту, я бжыгъэм хэгъэхъуэным.
КIуэкIуэ Казбек щIыналъэмрэ КъБР-м и Правительствэмрэ я унафэщIхэм пщэрылъ ящищIащ ухуэныгъэм и етIуанэ Iыхьэр и кIэм нэгъэсыжыным хуэгъэза проект-сметэ тхылъхэр ягъэхьэзырыну икIи ар щIыналъэм щагъэзащIэ программэхэм ящыщ зым хагъэхьэным теухуа я Iуэху еплъыкIэхэр къыхалъхьэну.
Къэбэрдей-Балъкъэрым и Iэтащхьэм а махуэ дыдэм щыгъуазэ зищIащ Дей - Курп Ищхъэрэ - Осетие Ищхъэрэ - Алание Республикэм и гъунапкъэм екIуалIэ гъуэгум и щытыкIэм, «ФIагъ лъагэ зиIэ автомобиль гъуэгу шынагъуэншэхэр» лъэпкъ проектым хыхьэу иджыблагъэ зэрагъэпэщыжам. КIуэкIуэ Казбек Тэрч щIыналъэм лэжьыгъэ IуэхукIэ щыщыIахэм ящыщ зым къуажэхэм къапэзыкIухь а гъуэгум пыщIа гугъуехьхэм ятеухуауэ зыкъыхуагъэзат жылэдэсхэм.
Гъуэгу Iыхьэр километриплI мэхъу. Мыбдежым гъуэгум щIы щытракIутэри, и лъабжьэр ягъэбыдащ, абы тIэунейрэ асфальт тралъхьащ, ибгъухэр, зэхэкIыпIэхэр ягъэбыдащ, гъуэгу дамыгъэхэр тращIащ, щагъэуващ.
Абыхэм къадэкIуэу Акъбащ кIэнауэм телъа лъэмыжыр трахри, и пIэкIэ щIэ яухуащ. Лъэмыжым и бгъум иIэн хуей къэухьри ягъэуващ.
Тэрч щIыналъэм щыпсэухэм иджы къаIэтащ Тэрч къалэмрэ Плановскэ къуажэмрэ къапэзыкIухь гъуэгу ухуэн зэрыхуейм теухуа Iуэхур. Республикэм и Iэтащхьэм КъБР-м Транспортымрэ гъуэгу хозяйствэмкIэ и министерствэм къалэн щищIащ абы хэплъэну икIи ар зэфIэгъэкIынымкIэ щыIэ хэкIыпIэхэр къигъэлъэгъуэну.
