ФокIадэм и 14-м Налшык къалэ щекIуэкIащ ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ академием и Президиумым и зэIущIэ.
Абы щыхэплъащ ЩIДАА-м и президентыр зэхъуэкIы-ным и Iуэхум. Академиер къызэзыгъэпэща, а къулыкъум 1992 гъэ лъандэрэ пэрыт, физико-математикэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор Нэхущ Iэдэм и узыншагъэм къызэримыхьыжым къыхэкIыу, Iуэхум зэрыпэрыкIыр жиIащ икIи Президиумым хэтхэм къащта унафэм ипкъ иткIэ, а къулыкъур пIалъэкIэ игъэзэщIэну (ЩIДАА-м и илъэс зэхуэсышхуэр къэсыху) хуагъэфэщащ политик цIэрыIуэ, 2005 - 2013 гъэхэм КъБР-м и Iэтащхьэу щыта, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм къыбгъэдэкIыу сенатору щыIэ, ФС-м Хамэ къэрал IуэхухэмкIэ и комитетым и Iэтащхьэм и къуэдзэ Къанокъуэ Арсен.
Нэхущ Iэдэм жиIащ дуней псом къыщацIыху, унэтIыныгъэ куэдым хэзыщIыкI, лъэпкъ гъащIэм фIыуэ щыгъуазэ, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор Къанокъуэ Арсен хуэдэ тхьэмадэ академиер зэрыхуэныкъуэр, нэхъыжьхэм ящIам хигъахъуэу адэкIи а лэжьыгъэр зэрырихьэкIыфынум шэч къызэрытримыхьэр. ЩIДАА-м и Президиумым хэт псори абы арэзы техъуащ икIи Нэхущ Iэдэм Адыгэ академием щIыхь зиIэ и президенту ягъэуващ, Уставым и хабзэм тету.
Лэжьыгъэ куу зэфIэзыха щIэныгъэлI цIэрыIуэ Нэхущ Iэдэм теухуа псалъэ гуапэ-хэр жаIащ академикхэу Тхьэзэплъ Хьэсэн, Щомахуэ Лев, Къалэ Хьэжбарэ, БакIуу Хъанджэрий сымэ.
ЩIДАА-м и вице-президент, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ, «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэ ХьэфIыцIэ Мухьэмэд къыхигъэщащ щIэныгъэ и лъэныкъуэкIэ академием дэнэ щыпсэу ди лъэпкъэгъухэри зэрызэрипхыр, абы мыхьэнэшхуэ зэриIэр.
- Нэхущ Iэдэм, езым и щIэныгъэ лэжьыгъэхэм къадэкIуэу, къызэгъэпэщыныгъэ Iуэху куэди иригъэкIуэкIащ, хэлъхьэныгъэшхуэхэри ищIащ икIи дуней псом къыщацIыху щIэныгъэлIхэр къришэлIащ. Игурэ и псэрэ етауэ игъэлэжьащ езым къызэригъэпэща академиер. Абы и лэжьыгъэр нэхъри иригъэфIакIуэу, и Iулыджыр нэхъри иIэту пашэ узэрытхуэхъунум шэч къытетхьэркъым. Адыгэр щыIэху Адыгэ академиери Тхьэм щигъэIэ, - жиIащ ХьэфIыцIэ Мухьэ- мэд.
ЩIДАА-м и япэ вице-президент, Адыгэ Республикэм Гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ и щIэныгъэ институтым и унафэщI ЛIэужь Iэдэм фIыщIэ ин хуищIащ Нэхущ Iэдэм.
Къанокъуэ Арсен псалъэ щратым къыхигъэщащ сыт хуэдэ Iуэху пэрыхьэми и кIэм нигъэсу, кърикIуэн хуей псор зыIэригъэфу зэресар, иджы и пщэ къыдалъхьа къулыкъур апхуэдэ дыдэу жэуаплыныгъэ пылъу зэригъэзэщIэнур.
- ФIыщIэ ин хуэсщIыну сыхуейщ мы Iуэхум жэрдэмщIакIуэ хуэхъуа Нэхущ Iэдэм, академием и Iуэхур зыгъэкIуатэ дэтхэнэ зы щIэныгъэлIми. Къэрал 20-м щIигъум щыщ адыгэ щIэныгъэлIхэр зыхэт зэгухьэныгъэм гъуэгуанэ купщIафIэ къызэрикIуам шэч хэлъкъым, илъэс 26-м къриубыдэу балигъыпIэ иувэри, хъер куэди къихьащ. Зэманым къыздихь зэхъуэкIыныгъэхэм имыхьыжу, къэрал дэIэпыкъуныгъэ щимыгъуэтми, и лъэ щIэмыхуу дяпэкIи псэун, зиужьын зэрыхуейр къызгурыIуэу арэзы сытехъуащ мы пщэрылъым. Лъэпкъым и Iэмэпсымэ нэхъ лъэщ дыдэхэм ящыщщ щIэныгъэ академиер, абы и Iулыджыр нэхъри къызэрытIэтыным иужь дитынщ, фондри къызэдгъэпэщынщ, уставым къыщыхьа къалэнхэри зэрыдгъэзэщIэным дыхущIэкъунщ.
ЯпэкIэ дыплъэу зыужьыныгъэхэм дыхуэкIуэн хуейщ, щIалэгъуалэ нэхъыбэ къыхэтшэныр щхьэпэщ, дызэкъуэувэу япэ игъэщыпхъэ псори дубзыхумэ, хуэм-хуэмурэ зэрызэдгъэхъулIэным иужь дитынщ. Си щхьэкIэ фыкъызогъэгугъэ схузэфIэкI псори мы Iуэхум есхьэлIэну, лъэпкъ Iуэхум си гуащIэ хэслъхьэну. Зэманым дыдекIумэ, ди акъыл пэлъэщ-мэ, ди лъэпкъри тхуэхъумэнущ, абы бгъэдэлъ хъугъуэфIыгъуэ псори тхуэгъэбэгъуэнущ.
Политикэ Iуэхуу сызыхэтыр куэд мэхъу, жылагъуэ Iуэху гуэр си пщэ дэслъхьэжыну щыIэмэ, ар ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ академием и тхьэмадэ къулыкъур арагъэнт. ДызэдэIэпыкъумэ, тхузэфIэмыкIын щыIэкъым, - дыщIигъуащ Къанокъуэ Арсен.
ЩIДАА-м и Илъэс зэхуэсышхуэр жэпуэгъуэ мазэм Мейкъуапэ щрагъэкIуэкIыну къызэхуэсахэр зэгурыIуащ.