Нэрымылъагъу абрагъуэхэр.

ЩIэныгъэм къыщыунэху къэхутэныгъэ телыджэхэм тетхыхь Science Alert сайтым (Австралие) хъыбар зэрызэбгригъэхамкIэ, Шыхулъагъуэ (Млечный путь) галактикэм и кум хуэзэу япон астрономхэм къыщагъуэтащ алъандэрэ зыщымыгъуазэу щыта пкъыгъуэ абрагъуэ.
Астрофизикхэм гу лъатащ хьэршым гъуэз зэмылIэужьыгъуэу щызэхэувэ пшэ гуэрэнхэм ящыщу, Шыхулъагъуэ галактикэм и кум хуэзэу къыщылъагъуэхэм къызэрекIуэкIыпхъэу зэрызыщамыгъазэм. Еджагъэшхуэхэм зэрыхуагъэфащэмкIэ, ар и нэщэнэщ, блэкI псори, здэкIуар къахуэмыщIэу, «думпу» зэщIэзылъафэ, хьэлъагъ ин дыдэ зиIэ нэрымылъагъу «мащэ кIыфIхэм» («чёрная дыра») ящыщ зым, астрофизикхэр алъандэрэ зыщымыгъуазэу щытам, абдеж зэрызыщигъэпщкIуам.
Абы ипэкIэ, щIэныгъэлIхэр зыбжанэрэ кIэлъыплъащ Шыхулъагъуэ галактикэм и кум псынщIащэу щызэрызехьэ гъуэзыпшэхэм я зыгъэзэкIэм. Апхуэдэхэм ящыщ зыр, HCN-0.085-0.094 нагъыщэ зратар, Iыхьищу зэхэтщи, языхэзым адрейхэм нэхърэ нэхъ псынщIэжу зегъэкIэрахъуэ. Ар къызыхэкIыу къалъытэр, а Iыхьэр Iэмалыншэу «мащэ кIыфIым» зэрызыщIилъафэрщ.
Хьэршым зыщызыгъэпщкIу мыбы хуэдэ нэрымылъагъу пкъыгъуэ абрагъуэхэр, къашэч и лъэныкъуэкIэ, лIэужьыгъуэ зыбжанэу зэщхьэщедз. Абыхэм яхэтщ ди Дыгъэм нэхърэ 62-кIэ нэхъ хьэлъэ «цIыкIужьейхэри», ямылейуэ зэхэубарэ Дыгъэм хуэдэу минищэ бжыгъэ къэзышэчыфын «машэ кIыфIыжьхэри». Шыхулъагъуэм и кум «къыщалъэгъуар» курыт хьэлъагъ зиIэщ.

КЪУМАХУЭ Аслъэн.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

25.04.2024 - 09:15

ХЭКУР ФIЫУЭ ЛЪАГЪУНЫМ ХУАУЩИЙ

Урысей гвардием и управленэу КъБР-м щыIэм и лэжьакIуэхэр щыIащ Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ ХьэтIохъущыкъуей къуажэм дэт, Урысей гвардием и СОБР-м и лэжьакIуэ, зи къалэн зыгъэзащIэу хэкIуэда Дыкъынэ Зам

25.04.2024 - 09:03

ЩIЫМ И МАХУЭ

«ЩIым и махуэ» зыфIащар 1971 гъэм япэ дыдэу США-м щагъэлъэпIащ. АбыкIэ жэрдэмыр къыхэзылъхьауэ щытар ЮНЕСКО зэгухьэныгъэрщ.

24.04.2024 - 09:09

IУАЩХЬЭМАХУЭ КУЭДЫМ Я ПЛЪАПIЭЩ

Мэлыжьыхьым и 12-м щегъэжьауэ Азау хуейм машинэ ирагъэхьэжынукъым. Абдеж щащIа гъэувыпIэр иджы дыдэ къызэIуахащ, машинэ 800 ихуэу.

24.04.2024 - 09:09

АЛБЭРДЫКЪУЭ IЭМИН

Налшык къалэм иджыблагъэ щекIуэкIащ дзюдомкIэ 27-нэ щIыналъэ зэхьэзэхуэ.

24.04.2024 - 09:08

ГЪУЭГУФIХЭР НЭХЪЫБЭ МЭХЪУ

Налшык къалэм и уэрамибл, псори зэхэту километри 8 я кIыгъагъыу, мы махуэхэм зэрагъэпэщыж.