«Жашау журт-коммунал мюлкню жангыртыуну фондуну» къараучу советини башчысы, белгили политик, къырал къуллукъчу Сергей Степашин бла фондну оноучусу Константин Цицин Къабарты-Малкъаргъа келип турадыла. Тюнене уа ала КъМР-ни Башчысы Казбек Коков эм муниципал къуралыуланы таматалары бла кенгеш бардыргъандыла. Анда адамланы къоркъуулу юйледен кёчюрюуню программасы къалай толтурулгъаныны, кёп къатлы юйледе жашагъанла бирге хайырланнган мюлкню жангыртыу ишде кемчиликлени бла жетишимлени сюзгендиле.
Жыйылыуну ача, Казбек Коков къонакълагъа республикагъа келгенлери, быллай магъаналы жумушха эс бургъанлары ючюн ыразылыгъын билдиргенди. Ол фонд бла байламлыкъла бу сфералада болумну игилендирирге себеплик этериклерин да чертгенди. «Бюгюн а энтта бир жумуш толтуруллукъду. «ЖКХ-да бек иги предприятие» эмда «Юлгюлю жашау журт» деген премияла берилликдиле. Быллай къууанчлы иш бизде биринчи кере болады»,-дегенди Казбек Валерьевич.
Жыйылыуну повесткасыны юсюнден айта, республиканы оноучусу жашау журт-коммунал мюлкде кемчиликле кёп жылланы ичинде жыйылгъанларын, аланы кетериуге республиканы власть органлары энчи магъана бергенлерин чертгенди. «Республикада жашау журт фонд эски болгъанды, аны ючюн бизге болушлукъ бютюнда магъаналыды»,-деп къошханды ол.
Сергей Степашин а Къабарты-Малкъаргъа кёп кере келгенин, аны табийгъатыны аламатлыгъын, адамларыны къонакъбайлыкъларын сюйгенин айтханды. «Бюгюнлюкде республикада артыкъ уллу кемчиликле жокъдула. Адамланы жашаргъа къоркъуулу юйледен кёчюрюу программа болжалдан кеч къалмай толтурулгъанды»,-дегенди ол.
Сергей Вадимович федерал программаны бошаргъа, бу жумушланы регионланы боюнларына салыргъа керекди деген оюмла жюрюгенлерин, ала терс болгъанларын да айтханды. Программаны болжалы созулгъанын, адамланы кёчюрюу жумушлагъа ахчаны асламы (98 проценти) федерал бюджетден берилгенин билдиргенди. «Ахыр он жылны ичинде уа къыралда миллиондан артыкъ адамны жашау болумларын игилендиргенбиз»,-дегенди.
Константин Цицин а фонд юч программаны толтургъанын айтып, регионну алагъа къатышыргъа чакъыргъанды. Биринчиден, ол адамланы оюла тургъан юйледен кёчюрюу программаны юсюнден айтханды. Аны чеклеринде 2025 жылгъа дери КъМР-де 17 минг квадрат метр жашау журт ишлетирге, мингден аслам адамны кёчюрюрге керекди. Бу жумушлагъа фонд 514 миллион сомну бёледи, республика анга 5 миллион сомну къошарыкъды.
Константин Георгиевич бу программа бютюнда хайырлы болур ючюн, кёчюрюрге белгиленнген юйледе жашагъанла бла алгъадан да келишимле этерге, алада уа жангы юйлери къалайда ишленилликлерин белгилерге кереклисин тюзге санагъанды. Экинчи проект а инженер ызланы жангыртыу бла байламлыды. Бу жумушлагъа федерал бюджетден ахча бериледи, алай анга субъект кесини юлюшюн къошаргъа, аны бла бирге уа инвестиция проектле болургъа да керекдиле.
Ючюнчю проект кёп къатлы юйледе жашагъанла бирге хайырланнган мюлкню тынгылы жангыртыу бла байламлыды. Константин Цицин республикада бу иш артыкъ иги къуралмагъанын, тёлеуле къыралда болгъан орта эсепден артха къалгъанларын билдиргенди. 2018 жылда КъМР-да тёлеуле 30 процент болгъан эселе, бюгюнлюкде уа 55 процентге жетгендиле, алай ол да азды.
Сёзге къошула, Сергей Степашин ангылатыу ишни къураргъа, адамлагъа тёлеген ахчаларына юйлеринде тынгылы жангыртыу жумушла бардырыллыкъларын билдирирге кереклисин айтханды. Ол республикалы асламлы информация органларын да бу ишге къатышыргъа чакъыргъанды.
КъМР-да белгиленнген программала къалай толтурулгъанлары бла премьер-министрни орунбасары Муаед Кунижев шагъырей этгенди. Аны айтханына кёре, оюлургъа къоркъуулу юйледе жашагъанланы кёчюрюу жаны бла регион программа жарашдырылгъанды, республиканы аны болжалдан алгъа толтурургъа онглары бардыла.
Докладчы инсанланы ичер суу бла жалчытыу къалай къуралгъаныны юсюнден да билдиргенди. Аны айтханына кёре, республика «Таза суу» федерал программагъа къатышады. «Тинтиуле бардырып, халкъны таза суу бла жалчытыу жумушлагъа къошакъ халда республикагъа 2 миллиард сом кереклиси ачыкъланнганды. Ахчаны бёлюуню юсюнден РФ-ни премьер-министрини буйругъу барды, алай ол алыкъа толтурулмагъанды»,-дегенди Кунижев. Сергей Степашин аны юсюнден хапар билирге сёз бергенди.
Кёп къатлы юйлени жангыртыуну юсюнден айта, ахыр беш жылны ичинде 166 мекямда тапландырыу жумушла толтурулгъанларын, келир юч жылны ичинде уа энтта 272 юй жангыртыллыгъын билдиргенди Кунижев. Тёлеулени кёбейтиу жаны бла мадарла да тамамланадыла, ол санда борчлары болгъанлагъа сюдге даула берилип, ахча жыйылады.
Ахырында Сергей Степашин бла Константин Цицин районланы башчыларыны сорууларына жууапла бергендиле эмда кёп къатлы юйлени жангыртыу программаны толтурургъа, адамла бла ангылатыу ишни кючлерге кереклисин энтта бир кере чертгендиле.
Кенгешден сора уа «ЖКХ-ны жангыртыуну фондуну» бла Къабарты-Малкъар Республиканы араларында бирге ишлеуню юсюнден келишим къабыл кёрюлгенди. Анга Казбек Коков бла Константин Цицин къол салгъандыла. Документге тийишлиликде адамланы жашау этерге къоркъуулу юйледен кёчюрюу программа къысха заманны ичинде толтуруллукъду, бу жумушлагъа ахча бёлюнеди.
Къол салыудан сора журналистлени сорууларына жууапла бере, Сергей Степашин КъМР къыралда бу программаны жетишимли толтургъан юч субъектни арасына киргенин, Белгород бла Астраханьдан сора быллай келишим бизни республика бла къабыл кёрюлгенин билдиргенди. «Регион программа 2025 жылгъа дери сакъламай, 2022 жылда толтуруллукъду. Алай бла уа мингден аслам адамны жашау болумларын игилендирирге онглары боллукъду»,-дегенди ол.
Ызы бла Казбек Коков бла къонакъла Нальчикде Тарчоков орамда «Юлгюлю журт» деген конкурсда хорлагъан 58-чи юйде болгъандыла эмда «Знак качества ЖКХ» белги бла «Доверие» ТСЖ-ни таматасы Асият Гогунокованы саугъалагъандыла. Ол юйде жашагъанлагъа уа алышыу фонд къурар ючюн деп талай китап бергендиле.
Ол кюн окъуна Сергей Степашин бла Константин Цицин «Прохладный теплоэнерго» предприятияны башчысы Андрей Атаманенкону «Знак качества ЖКХ» белги бла саугъалагъандыла.
