Шабат кюн, онбиринчи январьда, Къабарты-Малкъарны ара шахары Нальчикде, Музыка театрда Малкъар Россейге кеси ыразылыгъы бла къошулгъаныны 193-жыллыгъын байрам халда белгилегендиле. Бу тарыхлы кюннге аталгъан жыйылыуну къурагъан КъМР-ни Маданият министерствосу эди. Кёп санлы къонакъланы араларында уа республиканы Парламентини бла Правительствосуну, министерстволаны бла ведомстволаны келечилери, жамауат организацияладан, шахарладан бла районладан адамла болгъандыла.
Музыка театргъа жыйылгъанла малкъарлыланы тарых шартларын эм жашау турмушларын кёргюзтген «Балкария в лицах» деген сурат кёрмючге эм таулу кийизлени жыйымдыгъына къараргъа онг тапхандыла. Байрам концертни «Балкария» къырал фольклор-этнография тепсеу ансамбль ачханды. Ол кезиуде Жаникаланы Элдар «Мени Малкъарым» деген ёхтем жырын айтханды. «Вместе мы - Россия, вместе мы – сила!» деген композиция уа битеу къууанчны энчи белгисича эшитилгенди. Андан сора да, КъМР-ни халкъ артисти Текуланы Амур, КъМР-ни сыйлы артисти Султан Хажироков жырлап, «Кабардинка» къырал академиялы ансамбль, «Балкария» эм «Насып» ансамбльле тепсеп, «Шуёхлукъ» деген музыка-хореография номер жарытханды сахнаны. «Зовут меня в Балкарию» атлы ёмюрлюк жырны уа ол ингирде «Терские казаки» жыр эм тепсеу къырал ансамбль эшитдиргенди.
Ингирде атлары айтылгъан поэтлерибизни назмулары эшитилгендиле. Кавказ халкъланы Россей бла байламлыкъларын белгилеген аламат чыгъармаланы айтхылы жырчыларыбыз уллу кёл кётюрюулюклери бла айтхандыла, аланы араларында Музыка театрны солистлери Жаболаны Замира, Жуболаны Жамбулат, «Новая звезда» телешоугъа къатышхан Атабийланы Малика, Габаланы Тенгиз, Атмырзаланы Элдар, Созайланы Нату эм бирсиле. «Эльбрус», «Шагди», «Арабеск» юлгюлю тепсеу ансамбльлени «Халкъланы шуёхлукълары – насыплы сабийле» деген композициялары да жыйылгъанланы къызыу къарсларына тийишли болгъанды.
Къууанч жыйылыуну Фатима Чехмахова, Станислав Сердюков бла Мызыланы Аубекир жарыкъ халда бардыргъандыла.
Эсгертиу. Архив материалла шагъатлагъанларына кёре, 1827 жылда 11 январьда кеслери ыразылыкълары бла Россейге къошулургъа излеген тилеклери бла Ставропольгъа малкъар-дюгер депутация (Беш Тау элни бла бир дюгер жамауатны келечилери) келгендиле. Патчах аскерни главнокомандующийи генерал Эммануэль аланы кертичиликге берген антларын алгъанды.
Россейге къошулургъа деген тилеклеринде таулула бла дюгерлиле орус правительстводан кеслерини буруннгудан иеликде болгъан жерлерине эркинликлерин, халкъ адет-тёрелерин, ислам динни тутууну сакъларгъа себеплик этиуню, ишлени шариатха кёре сюзерге боллугъун эмда борчлу халда рекрутлукъгъа алыудан эркинликни излегендиле. Кавказ аскерлени командующийи генерал-адъютант Паскевич аны юсюнден патчах Николай Биринчиге билдиргенди эмда кёп бармай къырал башчы бу тау халкъланы Россейге къошулууларын дурус кёргенин айтханды.
Шимал Кавказны халкълары Россей бла бирлешгенлери аны аскер политикасын бардырыугъа жолла ачханды, тау бийлени асламысы уа ол къошулууда халкъларыны политика, экономика эм социал жаны бла ёсюулерин кёргендиле, уллу къыралгъа не жаны бла да ышаннгандыла. Кертиди, Россей бла бирлик малкъар эм бирси кавказ халкълагъа жаланда айныуну бла жашнауну келтиргенин заман кёргюзтгенди, бюгюнлюкде ариу, мамыр, ырахат жашауубуз да анга шагъатды.
