Экономиканы айнытыу, жамауатны социал излемлерин эмда эркинликлерин жалчытыу Парламентни ишинде энчи жерни алыргъа тийишлиди.

КъМР-ни Парламентини 6-чы чакъырылыууну биринчи жыйылыуунда спикер эмда аны орунбасарлары айырылгъандыла, Миллетлени ишлери жаны бла эмда онеки профильли комитет къуралгъандыла. Депутатланы ишлеп башлагъанлары бла уа КъМР-ни Башчысыны къуллугъун болжаллы халда толтургъан Казбек Коков алгъышлагъанды.
Регламентге тийишлиликде законла чыгъарыучу баш органны жангы къауумуну биринчи жыйылыуун бек тамата депутат бардырады. Алай бла бу эркинлик «Справедливая Россияны» фракциясыны башчысы Владимир Кебековха берилгенди. Ол, кенгешни ача, РФ-ни Федерал Жыйылыууну Федерал Советини башчысы Валентина Матвиенкону депутатланы полномочияларын толтуруп башлагъанлары бла алгъышлауун окъугъанды.
Телеграммада республиканы халкъы парламентарийлеге КъМР-ни алгъа барыуун жалчытыу жаны бла артыкъда магъаналы сорууланы ышаннганлары белгиленнгенди. «Сизни сынамыгъыз, билимигиз законла чыгъарыу ишни хайырлы бардырыргъа болушуругъуна ишексизме. Мындан ары да КъМР-ни Парламентини бла Федерал Жыйылыууну араларында ышаннгылы байламлыкъла сакъланырла деп ийнанама»,-деп жазгъанды Валентина Ивановна.
Баш къайгъырыу – май указланы толтуруу
Ызы бла Казбек Коков сёлешгенди. Ол республиканы законла чыгъарыучу баш органына сайланыу уллу жууаплылыкъ болгъанын чертгенди. «Туугъан журтубузну келир кюню, айныуу Парламентни ишине, къабыл кёрюлген законлагъа бла оноулагъа кёре къураллыкъды. Аны ючюн барыгъыз да бирге келишип ишлерсиз деп ышанама»,-дегенди ол.
КъМР-ни оноучусу Парламентге беш партияны келечилери киргенлерин, ала республикада политика болумну ачыкълагъанларын чертгенди. Ол депутатланы къайсы партияны келечилери болсагъыз да, туугъан журтубузну айнытыуда хайырлы, магъаналы ишле тамамларгъа, халкъны излемлерин, къайгъыларын толтурургъа чакъыргъанды.
Власть органлагъа уа къыйын борчла салыннгандыла: ала РФ-ни Президентини май указларында, аланы мурдорунда къуралгъан миллет проектледе белгиленипдиле. «Алада болгъан жумушланы законла бла жалчытыргъа керекди. Сиз не жаны бла да тынгылы, оюмлу оноула чыгъарлыгъыгъызгъа ийнанама»,-дегенди ол.
Арт кезиуде къыралда экономиканы айныуун жалчытхан жангы амаллагъа энчи эс бурулады. Республиканы оноучусу предпринимательствогъа себеплик этиу, инвестицияланы кёбейтиу жаны бла законланы игилендирирге тийишли болгъанын айтханды.
Аны бла бирге уа халкъны социал излемлерин, эркинликлерин жалчытыу Парламентни ишинде энчи жерни алыргъа тийишлиди. «Билим бериу, саулукъ сакълау, культура, тамата тёлюге болушлукъ бериу, аналыкъны, сабийлени сакълау жаны бла сфералада салыннган борчланы тамамлаугъа тири къатышырыкъсыз деп ышанама»,-деп къошханды республиканы оноучусу.
Парламент къабыл кёрген оноула республикада инсан келишиулюкню сакълаугъа бурулургъа кереклисин да белгилегенди. «Алай болур ючюн а, законла чыгъарыучу орган халкъны жарсытхан, къайгъыртхан соруула сюзюлген, жамауат эм политика ушакъла бардырылгъан жерге айланыргъа керекди. Биз жамауат бла кенгеширге, не къыйын сорууланы да бирге тамамларгъа, адамларыбызны жарсыуларын, къайгъыларын билирге, хар инсанны да эшитирге борчлубуз. Парламентни, Правительствону, башха власть органланы, партияланы, жамауат биригиулени араларында хайырлы байламлыкъла жюрюу тёре андан ары бардырыллыгъына ишексизме»,-дегенди ол сёзюню ахырында.
Андан ары Владимир Кебеков Парламентни къаууму къалай тюрленнгени бла шагъырей этгенди. Ол белгили этгенича, «Единая Россияны» фракциясы 50 депутатдан къуралады (71,4 процент), КПРФ-ге 9 мандат жетгенди (12,8 процент), «Справедливая Россиядан» жангы къауумда 7 депутат ишлерикди (10 процент), ЛДПР эм «Зелёные» партияланы фракциялары экишер депутатдан къуралады (2,9 процент).
Законла чыгъарыучу баш органнга биринчи кере 25 адам сайланнгандыла (35,7 процент). Депутатланы орталыкъ жыл санлары 54 жылгъа жетеди. Аны бла бирге уа тиширыуланы саны кёбейгенди: алгъыннгы чакъырылыуда ала 11 болгъан эселе, энди 13-ге жетгендиле. Парламентарийлени асламы социал сфераны келечилеридиле – билим бериуню, саулукъ сакълауну, культураны.
Контроль-аналитика
тинтиуге - энчи эс
Биринчи жыйылыуда уа депутатлагъа спикерни сайларгъа тюшгенди. Бу къуллукъгъа бир адам кёргюзтюлгенди – Татьяна Егорова. «Единая Россияны» фракциясыны башчысы Михаил Афашагов 18 сентябрьде партияны ХХХ конференциясы аны кандидатурасын бирча къабыл кёргенин билдиргенди.
Къалгъан фракцияла кеслерини келечилерин кёргюзтмегендиле. Ала Татьяна Борисовнаны профессионал сынамын, алгъыннгы чакъырылыуда ишлеген кезиуде къураучу хунерин кёргюзтгенин белгилеп, аны жанлы болгъанларын айтхандыла. Алай бла, депутатла ачыкъ къол кётюрюуден сора, бирча Татьяна Егорованы спикерге айыргъандыла.
Коллегаларына ыразылыгъын айта, Татьяна Борисовна анга этилген ышаныулукъгъа кертичи болур ючюн къарыуун, билимин, сынамын аямазгъа сёз бергенди. Ол да Парламент РФ-ни Президентини май указларын, миллет проектлени тамамлаугъа, алада белгиленнген жумушланы законла бла жалчытыугъа, программалада салыннган ёлчемлеге жетишиуге баш магъана берлигин чертгенди.
- Бюгюнлюкде КъМР-де ышаннгылы, шёндюгю излемлеге келишген праволу база къуралгъанды. Алай заман жеринде турмайды, хар кюн да жангы инновациялы амалла кийириледиле. Ала да республикалы законлада белгиленирге керекдиле,-дегенди ол.
Спикер законланы качествосуна баш магъана бериллигин да айтханды. Аны себепли документлени жамауат экспертизаларын бардырыргъа, аланы граждан обществону институтлары бла бирге сюзерге белгиленеди.
Энчи эс контроль-аналитика ишге буруллукъду. Аны чеклеринде республикалы бюджетни хайырлы эм аяулу къоратыу, миллет проектлени толтуруу, ЖКХ-да реформаланы бардырыу, социал инфраструктураны айнытыу жаны бла жумушла къалай тамамланнганлары сюзюлгенлей турлукъду. Парламент тынгылаула, «правительстволу» сагъат, «тёгерек стол» дегенча тёрели контроль жумушла бла бирге уа жангы амалла да кийирилирге кереклисин билдиргенди.
Ол представительный полномочияланы, жамауат бла байламлыкъла къурауну, инсанланы приёмгъа алыуну юслеринден да айтханды. Толтуруучу власть органла бла байламлыкъла сакъланырыкъларыны, федерал законла чыгъарыу ишге тири къатышыргъа кереклисини юслеринден да билдиргенди. «Бизге магъаналы, жууаплы жумушланы толтурургъа тюшгенди. Алай депутатларыбызны билимлери, сынамлары, фахмулары аланы тамамларгъа онг берликлерине ийнанама»,-дегенди ол.
Ызы бла жыйылыуну Татьяна Егорова бардыргъанды. Ол РФ-ни Президентини КъМР-ни Башчысыны къуллугъуна юч адамны кёргюзтгенин эсгертгенди: «РусГидрону» республикада бёлюмюню башчысы Игорь Кладькону, Казбек Коковну эмда КъМР-ни табийгъат байлыкъла эм экология министри Шауаланы Илиясны. Къол кётюрюу 3 октябрьде бардырыллыкъды. Ары дери уа депутатла, кандидатланы сюзюп, сайлауларын этерге керекдиле.
Федерал законлагъа кёре уа, регионну башчысыны къуллугъуна тийишли кёрюлгенле субъектни законла чыгъарыучу органына юч кандидатны кёргюзтюрге керекдиле. Аладан бирине республиканы толтуруучу власть органындан РФ-ни Федерал Жыйылыуунда келечисини полномочиялары берилликдиле (регионну оноучусуна айырылгъанны келечисине). Татьяна Борисовна айтханыча, бу жорукъну кандидатла барысы да толтургъандыла.
Онеки профильли комитет къуралгъанды
Депутатлагъа дагъыда спикерни орунбасарларын сайларгъа тюшгенди. Бу къуллукъгъа Жанатайланы Салим бла Мурат Карданов тийишли болгъандыла.
Парламентни жангы къауумунда 12 профильли комитет ишлерикди: Законодательство эм жер-жерли самоуправленияны соруулары; Жамауат къоркъуусузлукъ эм коррупциягъа къажау; Бюджет, налогла эм финансла; Экономика политика, инновация айнытыу эм предпринимательство; Аграр соруула, табийгъатны хайырланыу, экология, тёгерекдеги къудуретни сакълау; Къурулуш, жашау журт-коммунал мюлк эм отлукъ-энергетика комплекс; Промышленность, транспорт, связь эм жол мюлк; Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлери; Урунуу, социал политика эм саулукъ сакълау; Культура, граждан обществону институтларын айнытыу эм информация политика; Физкультура, спорт эм туризм; Контроль эм регламент жаны бла комитетле.
Ала бла бирге, КъМР-ни Конституциясыны 99-чу статьясына кёре, Миллетлени ишлери жаны бла комитет да къураллыкъды. Татьяна Борисовна депутатланы сагъыш этип, аладан къайсысына кирликлерин сайларгъа кереклисин айтханды.
Парламентни биринчи жыйылыуу аны бла бошалмагъанды. 23 сентябрьде аны экинчи кесеги бардырыллыкъды. Анда уа комитетлени къауумлары белгили этилликдиле.
Кенгешге РФ-ни Федерал Жыйылыууну келечиси Улбашланы Мухарбий, баш федерал инспектор Тимур Макоев, КъМР-ни Башчысыны Парламентде эм сюд органлада келечиси Мадина Дышекова, Адамны эркинликлери жаны бла уполномоченный Зумакъулланы Борис, Конституциялы сюдню таматасы Геляхланы Абдуллах, Жамауат палатаны башчысы Хазратали Бердов эм башхала да къатышхандыла.

Тикаланы Фатима.

Поделиться:

ЧИТАТЬ ТАКЖЕ:

28.03.2024 - 10:01

НИЕТ ХАЗНАБЫЗНЫ АЙНЫТХАНЛА

Халкъыбызны ниет жетишимин кёргюзтген Къулийланы Къайсын атлы Малкъар театрны къуралыуу озгъан ёмюрню 1930-чу жылларында башланнганды. 1935 жылда А.

28.03.2024 - 09:03

ГИТЧЕ ЭМДА ОРТА БИЗНЕСНИ МАГЪАНАСЫ УЛЛУДУ

Къайсы къыралда неда аны ичинде субъектде экономиканы айнытыугъа уллу къошумчулукъ этгенле гитче эмда орта бизнес бла кюрешгенледиле эмда энчи предпринимательледиле.

28.03.2024 - 09:03

ИНВЕСТИЦИЯЛАГЪА – ЭНЧИ ЭС

Жангы предприятияла къурарча, производствону кенгертирча, инвестицияла этмей, башхача айтханда ишге ахча салмай боллукъ тюйюлдю.

27.03.2024 - 14:04

КЪАБАРТЫ-МАЛКЪАР РЕСПУБЛИКАНЫ БАШЧЫСЫ К.В.КОКОВНУ РОССЕЙ ФЕДЕРАЦИЯНЫ МИЛЛЕТ ГВАРДИЯСЫНЫ АСКЕРЛЕРИНИ КЮНЮ БЛА АЛГЪЫШЛАУУ

Росгвардияны Къабарты-Малкъар Республикада Управлениясыны хурметли аскерчилери, ишчилери эмда ветеранлары! Сизни Россей Федерацияны Миллет гвардиясыны аскерлерини кюню бла алгъышлайма!

27.03.2024 - 09:07

САКЪАТ САБИЙЛЕ ОКЪУУСУЗ КЪАЛМАЗЧА

Къабарты-Малкъарны Жамауат палатасында республиканы билим бериу учреждениялада сакъат эм къыйын ауругъан сабийлени окъутуу не халда болгъаны тинтилгенди.